Przeglądanie według Temat "ZSRR"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

Konflikt między Gorbaczowem a Jelcynem 1987–1991
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Bartnicki, Adam R.
Historia relacji Gorbaczow – Jelcyn to historia upadku państwa sowieckiego. Być może żadne inne wydarzenie o porównywalnej skali nie zostało spowodowane osobistymi interakcjami dwóch polityków. Gorbaczow – początkowo mentor Jelcyna – upokorzył go. Jelcyn następnie wykorzystał reformy Gorbaczowa, aby w 1989 r. wrócić do polityki. Namiętna niechęć i wrogość, które rozwinęły się między politykami, utrudniały kompromis. W czerwcu 1991 r. Jelcyn został prezydentem Rosji. Sześć miesięcy później ZSRR przestał istnieć.
Polacy we Lwowie 1944-1959
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-06-03) Olechowski, Piotr
Praca przedstawia losy Polaków pozostałych we Lwowie po zakończeniu II wojny światowej. Ze względu na wiele okoliczności (zmiana okupanta latem 1944 r.), początkową cezurę stanowi ponowne wejście Armii Czerwonej w granice miasta 27 lipca 1944 r. Dwuletni okres przejściowy, zakończony latem 1946 r. należy potraktować jako wprowadzenie do zasadniczej tematyki. Wyjazd ostatnich transportów przesiedleńczych przesadził w istocie o wejściu w życie zupełnie nowych porządków. Odtąd lwowscy Polacy w liczbie zaledwie kilkunastu tysięcy stanowili zaledwie kilka procent ogółu wszystkich mieszkańców radzieckiego Lwowa. Mimo tego, wiernie trwali przy własnej tradycji i na ile było to możliwe, starali się podkreślać swą odrębność. Jedynymi miejscami, gdzie oficjalnie mógł wówczas rozbrzmiewać język polski były nieliczne kościoły rzymskokatolickie oraz szkoły z polskim językiem wykładowym. Wraz z upływem lat, wbrew pozorom, liczba Polaków we Lwowie wzrosła w sposób znaczący. Na początku lat 50. XX wieku na terenie miasta było ich już niemal 30 tysięcy. Wynikało to przede wszystkim z przyjazdów osób zwolnionych z obozów pracy na dalekim wschodzie. Końcową cezurę pracy wyznaczono na rok 1959. Jest to związane z zakończeniem procesu „II repatriacji” Polaków z terenu ZSRR. Lwow opuściło wówczas ponad 40% jego polskich mieszkańców.
Węgiel w polsko-radzieckich stosunkach gospodarczych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kaliński, Janusz
W stosunkach gospodarczych między PRL a ZSRR ważne miejsce zajmował polski węgiel. Jego bogate zasoby stanowiły istotny element polityki radzieckiej wobec Polski. Bezpośrednio po wojnie dostawy czarnego paliwa na Wschód były rodzajem kontrybucji. Władze radzieckie tłumaczyły je swoimi stratami w reparacjach wojennych w wyniku przekazania Polsce niemieckich ziem nad Odrą i Nysą Łużycką, zwłaszcza silnie uprzemysłowionego i posiadającego bogate zasoby naturalne Śląska. Związek Radziecki nie powstrzymał się także przed bezpośrednim przejęciem części polskich złóż węgla na Lubelszczyźnie w wyniku wymuszonej w 1951 r. korekty granicy państwowej. Dostawy w latach 1946–1953 węgla „reparacyjnego” po zaniżonych cenach przyniosły Polsce poważne straty finansowe i hamowały rozwój stosunków gospodarczych z państwami Zachodu. Niekorzystny ekonomicznie był także eksport węgla w ramach umów handlowych zawieranych od 1945 r. Władze radzieckie narzucały zarówno nadmierne kwoty dostaw, jak i trudne warunki finansowe. Od 1949 r. wykorzystywały w tym celu mechanizm cenowy i kursowy stosowany w ramach podległej Moskwie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Tylko w latach 60. był on korzystny dla Polski, zaś w następnych dekadach przynosił straty. Wymuszony w całym okresie PRL eksport węgla do ZSRR powodował deficyt paliw na rynku krajowym, utrudniał wykorzystanie istniejącego potencjału gospodarczego i utrzymanie odpowiedniego poziomu życiowego ludności. Transformacja ustrojowa po 1989 r., która wprowadziła regulacje rynkowe do handlu zagranicznego, spowodowała załamanie eksportu węgla do chylącego się ku upadkowi ZSRR.
Wykorzystanie radzieckich emigrantów doby détente w praktyce działań 1. Zarządu Głównego KGB i współczesne reminiscencje tego zjawiska. Casus Stanów Zjednoczonych Ameryki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Pawlikowicz, Leszek
W artykule – na podstawie amerykańskich dokumentów urzędowych i sądowych (odnoszących się do czterech udokumentowanych przypadków szpiegostwa pomiędzy 1971 a 1991 rokiem) i przy wykorzystaniu metod empirycznych, ilościowych i porównawczych – poddano analizie działalność prowadzoną na rzecz wywiadu zagranicznego KGB przez emigrantów z ZSRR przybyłych do Stanów Zjednoczonych w latach 1971–1984. Poza opisem skali i specyfiki wspomnianej fali migracyjnej przedstawiono cztery zasadnicze kierunki ich pracy operacyjnej, jak również rozwój nowych form współdziałania rosyjskich emigrantów z rosyjskimi służbami wywiadowczymi po 1991 roku.
Z dziejów granicy PRL – ZSRR po II wojnie światowej. Wybrane przypadki kontrabandy oraz nielegalnego przekraczania linii granicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Olechowski Piotr
W artykule przeanalizowano sześć ujawnionych przypadków nielegalnego przekraczania granicy między Polską Ludową a Związkiem Radzieckim od lat 50. do początku lat 80. XX wieku. Popełniały je osoby o niskim statusie społecznym i słabym wykształceniu. Dwie pierwsze z analizowanych spraw dotyczyły mężczyzn chorych psychicznie, którzy zupełnie nieświadomie znaleźli się na terenie ZSRR. Pozostałe cztery odnoszą się do osób, które pod pozorem wyjazdów turystycznych w rzeczywistości zajmowały się nielegalnym handlem i próbowały przemycić przez granicę przedmioty zabronione. Tekst został w dużej mierze oparty na dokumentach z archiwum KGB w obwodzie lwowskim, które dotychczas nie pojawiały się w obiegu naukowym.