Przeglądanie według Temat "XVII wiek"

Aktualnie wyświetlane 1 - 4 z 4

Chłodno i rzeczowo. Kazimierz Sarnecki o chorobach na dworze Jana III Sobieskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ślęczka, Tomasz
This article addresses the question of illness, as discussed in the writings of Kazimierz Sarnecki, an envoy of Lithuanian Chancellor Karol Stanisław Radziwiłł, residing at King Jan III Sobieski’s court. Sarnecki’s primary task was to take note of all happenings at King Sobieski’s court, focusing mainly on the king’s health, but including also other matters, some of them of little importance. Sarnecki regularly kept Radziwiłł up-to-date through diary entries sent together with a separate cover letter, usually of considerable length. In his diary, Sarnecki detailed the King’s state of health, starting each entry with a short description of what the King was doing and how he felt and only then proceeding to report on other events. Subsequently, he also included information on Queen Maria Kazimiera, the King’s sister Katarzyna Radziwiłłowa née Sobieska (mother of Karol Stanisław), the royal couple’s children (Jakub, Teresa Kunegunda, Aleksander and Konstanty), as well as other members of the court and visitors. He also noted down anecdotes, often loosely connected with medicine. When Kazimierz himself fell seriously ill, he did not seek his patron’s compassion, but assured that despite his illness, he would discharge his duties with the help of third parties, so that Radziwiłł’s interests would not be harmed. His notes are always written in a cold and terse tone, devoid of commentary and empathy. Even those passages which concern him personally are free of emotion.
„Hymenaeus abo wiersz godowy” Pawła Mankiewicza na tle innych siedemnastowiecznych epitalamiów mieszczańskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Nowakowski, Michał
“Hymenaeus, or a Mating Poem” by Paweł Mankiewicz, found in the second half of the 20th century, is an epithalamion written for the wedding of Barbara Kleinpoldtówna and Jakub Giza in 1642. The author, the newlyweds as well as the commissioners of the piece are all representatives of the bourgeoisie. In many respects, however, Mankiewicz’s poem definitely stands out among other 17th-century bourgeois wedding poems, not imitating epithalamions characteristic of „high” literature, yet introducing valuable historical, moral and epic information.
Patronat i mecenat Lubomirskich na Rzeszowie
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-03-31) Haligowska, Aleksandra
Niniejsza praca jest próbą opracowania kwestii wpływu Lubomirskich jako właścicieli miasta, na jego kształt i wygląd. Patronat rozumiany jako pula praw i obowiązków wobec Kościoła wpisana w rolę właściciela miasta, miał niebagatelny wpływ na regulację szerokiej sfery życia społecznego. Patron, posiadający prawo prezenty, decydował o obsadzaniu godności kościelnych na terenie parafii. Równocześnie stawał się jej opiekunem, przyjmując obowiązki właściwe wobec integralnej części majątku dziedzica. Mecenat oznacza opiekę gospodarza nad sferą kulturalną miasta, poprzez finansowanie wybranych dziedzin sztuki lub instytucji. Patronat był obowiązkiem a mecenat nad sztuką zaś Lubomirscy wpisali jako część swego etosu rodzinnego. Celem rozprawy jest przedstawienie członków rodu panujących w Rzeszowie w świetle ich działalności. Działalność ta może przybierać rozmaite formy, które uwidaczniają się nierzadko w charakterystyczny sposób dla poszczególnych rodzin magnackich. Wyróżnienie tych cech i udokumentowanie, że były one realizowane w Rzeszowie oraz opisanie w jaki sposób się to odbywało jest głównym przedmiotem niniejszej pracy.
Spław wiślany w 1662 roku (w świetle rejestru celnego komory nowodworskiej)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Kazusek, Szymon
W artykule omówiony został spław wiślany w 1662 r. na podstawie jedynego zachowanego rejestru komory celnej na Wiśle z drugiej połowy XVII w. Przedstawiona analiza sezonowości żeglugi wiślanej dowiodła, że znany z literatury spław z tzw. pierwszą wodą nie odgrywał kluczowej roli w handlu. Zależał on istotnie od pory letnich i jesiennych deszczów w żegludze z nurtem rzeki, a także od rytmu potrzeb konsumenckich. Dowiedziono zależności pomiędzy wielkością transportu wodnego a kategorią społeczną uczestnika spławu oraz porą sezonu żeglugowego. Wykazano dominujący udział szlachty w spławie z nurtem Wisły oraz mieszczan w spławie w górę rzeki. Opisano strukturę taboru wodnego, a także preferencje w zakresie jego wykorzystania, w tym także w zależności od pory roku kalendarzowego. Przedstawiono strukturę własności jednostek pływających, zwracając uwagę na dominację szlachty. Podkreślono rolę Warszawy i innych, w tym nadwiślańskich, miast w handlu spławnym. Scharakteryzowano pełną strukturę spławianych towarów, a także środowisko uczestników spławu, dostrzeżono rolę dopływów Wisły w handlu spławnym. Porównując badane zjawisko ze spławem w latach 1605–1651 oraz w 1766 r., dowiedziono wyjątkowego znaczenia handlu wiślanego tuż po potopie szwedzkim.