Przeglądanie według Temat "XIX w."

Aktualnie wyświetlane 1 - 3 z 3

Dramatopisarstwo kobiet w pierwszej połowie XIX wieku w Polsce. Gatunki, tematy, konwencje fabularne, kreacje postaci
(Uniwesytet Rzeszowski, 2019-09-17) Sołczyk, Beata
Celem rozprawy doktorskiej jest ukazanie, w jaki sposób teksty dramatów napisanych przez kobiety wpisują się w dzieje literatury polskiej I połowy XIX wieku. W pierwszym z czterech rozdziałów przedstawiam kwestię wychowania i edukacji kobiet pierwszej połowy XIX wieku. Prezentuję w nim autokrytyczne spojrzenie kobiet na swoją twórczość i stan wiedzy o teorii dramatu. Analizuję także elementy delimitacyjne dramatów. W rozdziale drugim porównuję strukturę czterech tragedii historycznych, mówiących o losach polskich władczyń. Zwracam uwagę na budowę intrygi dramatycznej, kreacje tytułowych bohaterek oraz omawiam kształt fabularny poszczególnych utworów podejmujących tę problematykę. W rozdziale III analizuję schematy fabularne dramatów pseudohistorycznych oraz fikcyjne intrygi dramatyczne. Przyglądam się tu także gotowym na śmierć z miłości bohaterkom oraz wyidealizowanym wizerunkom władców. W rozdziale IV interpretuję dramaty o tematyce mieszczańskiej. Zwracam tu uwagę na dylematy młodych kobiet w tym okresie, a mianowicie na motywacje ich decyzji o małżeństwie. Omawiam tu także schematy fabularne, którymi posługiwały się utwory reprezentujące ten gatunek dramatyczny. Przeprowadzone analizy pokazują, że autorki pierwszej połowy XIX wieku wykorzystywały powszechnie znane motywy, ale dążyły też do samodzielności twórczej. Wybierały różnorodne gatunki dramatyczne, a w kreacjach literackich postaci zawarły ostrożną polemikę z stereotypowym spojrzeniem na kobietę.
„Ku odrodzeniu sztuki religijnej”. O próbach odnowy sztuki kościelnej na ziemiach polskich w latach 1900–1939 (ze szczególnym uwzględnieniem malowideł ściennych)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2012-12) Wolańska, Joanna
Od ponad 200 lat, tzn. co najmniej od rewolucji francuskiej, utrzymuje się przeświadczenie, że sztuka kościelna (czy też religijna) nie odpowiada oczekiwaniom wiernych, co skutkuje jej „nieustannymi odrodzeniami” (les éternelles résurrections de l’art sacré). Niniejszy artykuł jest próbą spojrzenia na działania mające na celu odnowę tej dziedziny twórczości artystycznej, podejmowane na ziemiach polskich w ciągu pierwszych czterdziestu lat XX wieku, zwłaszcza w okresie pomiędzy dwiema wielkimi wystawami sztuki kościelnej, zorganizowanymi w Krakowie w 1911 i w Katowicach w 1931 roku. Szczególną uwagę poświęcono przy tym malowidłom ściennym, gatunkowi, który już od przełomu wieków XIX i XX, a zatem u progu okresu omawianego w artykule, rozwijał się na ziemiach polskich szczególnie intensywnie. Krytyczne spojrzenie na próby odnowy sztuki kościelnej, zaprezentowane w artykule na licznych przykładach, w oparciu o ówczesną prasę i literaturę, ma na celu pokazać bezowocność tych wysiłków, jako że sfera sacrum zdaje się wymykać jakimkolwiek zracjonalizowanym próbom jej „ożywiania” czy też „odnowy”.
Uzdrowiska galicyjskie w dobie autonomii jako zjawisko społeczno-kulturowe
(2015-07-07) Wajda-Lawera, Hanna
Na II połowę XIX wieku przypada czas intensywnego rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego w Europie. W tym czasie także na ziemiach polskich działały, w ramach możliwości i zasad właściwych dla poszczególnych państw, liczne ośrodki kuracyjne realizujące, poza sferą medyczną, szereg zadań natury społecznej, cywilizacyjnej i kulturowej. W krótkim czasie uzdrowiska stały się popularnymi ośrodkami wypoczynkowo-rozrywkowymi. Szczególne miejsce zajmowały kurorty galicyjskie, gdzie dzięki autonomii możliwe były inicjatywy o szerszym, również narodowym, charakterze. Praca składa się z pięciu rozdziałów omawiających kolejno: historię polskich ośrodków uzdrowiskowych, aspekty życia kulturalnego i działalności oświatowej, kulturę fizyczną, rozwój turystyki i wypoczynku, postawy i role kuracjusza oraz turysty, formy życia narodowego, zmiany cywilizacyjne, awans i przeobrażania miejscowości uzdrowiskowych i ich otoczenia oraz przemiany społeczne i kulturowe społeczności gości, pracowników i mieszkańców okolicy. Całość buduje obraz zmian i transformacji cywilizacyjno-kulturowo-społecznych, w jakich współuczestniczyły uzdrowiska galicyjskie. Choć nie były one ich inspiratorami to aktywnie i skutecznie uczestniczyły w budowaniu nowoczesności.