Przeglądanie według Temat "Wielka Emigracja"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

A Memorial by Cyprian Godebski over the Ocean, a Swan Song of Academic Religious Sculpture
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010-12) Pieńkos, Andrzej
Cyprian Godebski jest autorem licznych pomników i nagrobków m.in. w Austrii, Belgii, Rosji, głównie jednak we Francji. Oprócz prac paryskich (najbardziej znane spośród nich to nagrobki H. Berlioza i Th. Gautiera) znajdują się one w Monte Carlo i w Bretanii. Najprawdopodobniej największym zachowanym dziełem Godebskiego, a mało znanym w Polsce, jest kamienna grupa Madone des naufragés [Madonna rozbitków] na atlantyckim przylądku Pointe du Raz w najdalej wysuniętym na zachód regionie Bretanii. Mieszkającego głównie we Francji Godebskiego łączyły z tym regionem liczne więzi. Obok wspomnianej grupy najokazalszym śladem owych relacji pozostaje brązowy pomnik gen. A. Le Flô, znajomego Godebskiego z czasów petersburskich (generał był tam ambasadorem Francji), na głównym placu w Lesneven niedaleko Brestu (1899). Zamówiona u Godebskiego przez hrabiego de Trobriand Madonna rozbitków (1901) miała być prywatnym pomnikiem miejscowych marynarzy, wzniesionym na wzór kilku podobnych wotów na wybrzeżach Bretanii. Republikańskie władze departamentu nie wydały jednak zgody na postawienie rzeźby o religijnej wymowie w miejscu publicznym. Odmowa władz wiązała się ze zbliżającymi się we Francji decyzjami o rozdziale państwa i Kościoła. Konflikt ten miał wyjątkowe natężenie w Bretanii, uznawanej za bastion tradycyjnego katolicyzmu, ale będącej też ojczyzną filozofa Ernesta Renana, uznawanego przez niektóre środowiska prawicowe niemal za Antychrysta. Konflikt nasilił się jeszcze w roku 1903, gdy tzw. kryzys sardynkowy dotknął bardzo mocno rybaków bretońskich – różne obozy polityczne, w tym Kościół katolicki, próbowały wykorzystać go dla poszerzenia swoich wpływów. Ostatecznie rzeźba Godebskiego stanęła dzięki determinacji biskupa Quimper, któremu artysta ją podarował jako wotum związane ze śmiercią swojego syna w Tonkinie. Madonna rozbitków powstała w latach 1901–1903 w Carrarze. Uroczysta inauguracja rzeźby, połączona z mszą, nastąpiła 3 lipca 1904 roku. Wzięło w niej udział ok. 20–30 tysięcy pielgrzymów, a prowadzący uroczystość biskup złożył hołd Godebskiemu. Madone des naufragés wpisuje się w bardzo stare tradycje umieszczania krzyży i figur religijnych na wysokich szczytach górskich i skałach nadmorskich. Szczególnie wiele kolosalnych posągów religijnych znajdziemy w rzeźbie francuskiej XIX wieku, zwłaszcza z okresu ożywienia religijnego wspieranego przez władze II Cesarstwa. Madonnę rozbitków od wielkich posągów maryjnych stawianych w tym czasie we Francji odróżnia jednak silny pierwiastek realizmu i brak wyraźnych nawiązań do wizerunków romańskich, gotyckich czy barokowych. Godebski w odróżnieniu od swoich poprzedników, twórców wielkich, statycznych alegorii lub figur świętych, ukazał scenę niemal rodzajową. Wyjątkowości Madonnie rozbitków dodają jednak opisane wyżej czynniki pozaartystyczne. Stanęła w ogniu walki polityczno-religijnej we Francji, kiedy to kultywująca laicyzm republika przeprowadzała antykościelną ofensywę, prowadzącą do fundamentalnych rozstrzygnięć prawnych. Czy koncepcja artystyczna rzeźby, z niewątpliwie najciekawszym w niej rozwiązaniem napięcia emocjonalnego między marynarzem a małym Jezusem, została przez Godebskiego świadomie przyjęta w związku z owym konfliktem? Nie wiemy tego. Madonna powstawała z inicjatywy świeckiej, ale powstała ostatecznie pod patronatem Kościoła, a nawet jako dzieło ustanawiające nowe miejsce kultu maryjnego w Bretanii.
„Natchnienie poezji było nie do wysłowienia ani opisania”. Uczta u Januszkiewicza i prelekcje w Collège de France wśród paryskich osobliwości w dzienniku Franciszka Salezego Gawrońskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Maciąg, Kazimierz
Franciszek Salezy Gawroński (1787–1871) was a Napoleonic soldier, politician, social activist and diarist. Of particular importance in his oeuvre is his previously unpublished memoir written during his travels across Europe in the years 1839–1841. This work, written in a highly individual style, is clearly different from other non-fiction works written in the Romantic era – which is why it deserves special attention. The article consists of two parts. In the first, I present the most important information about the author of the diary and generally characterise the content of this work. In the second part I present a fragment of the diary written during his stay in Paris. At that time Gawroński met with many representatives of the Polish emigration (including Adam Mickiewicz, Adam Jerzy Czartoryski and General Henryk Dembiński) and took part in important events in the Polish community.
Religious issues in Galicia in the light of the correspondence of the founders of the Resurrectionists
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12-28) Kuzicki, Jerzy
The article examines the correspondence of Bogdan Jański, Hieronim Kajsiewicz, and Piotr Semenenko. The views of these early resurrectionists were related to the settlement plans in Galicia. They were appalled by the misconduct of the clergy and the rigid ecclesiastical etiquette that stemmed from the spirit of Josephinism. Through individual actions, preaching, religious retreats, and spiritual exercises, they aimed to overcome negative tendencies among the Galician clergy and the faithful. An important issue in the analyzed correspondence was the religious problems between the Latin and Uniate communities, as well as folk religiosity. The resurrectionists, through their influence on Greek Catholic hierarchs and their connections with the papal court, initiated a rapprochement between the two rites.
W kręgu problematyki pamiętników z podróży po Europie Franciszka Salezego Gawrońskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Maciąg, Kazimierz
Franciszek Salezy Gawroński (1787–1871) – żołnierz armii napoleońskiej i uczestnik powstania listopadowego – jest autorem obszernego pamiętnika obejmującego czasy od jego dzieciństwa do roku 1869. Część tych wspomnień została wydana w roku 1916, większość pozostaje w rękopisach. W pierwszej połowie XIX wieku Gawroński był także ważną postacią polskiego życia politycznego i kulturalnego w Krakowie. Był członkiem wielu towarzystw, wybrano go także do Senatu Rzeczpospolitej Krakowskiej. Do grona jego przyjaciół i znajomych należeli przedstawiciele wielkich rodów arystokratycznych. Był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, m.in. Wiosny Ludów. Artykuł przedstawia jego nieopublikowany dziennik z podróży po Europie w latach 1839–1841. Pamiętnikarz odwiedził wtedy Włochy, Szwajcarię, kraje niemieckie, Belgię, Francję i Anglię oraz Austrię. Franciszek Gawroński podczas swojej podróży spotykał się z wieloma swoimi kolegami – żołnierzami, politykami, pisarzami. Odwiedził m.in. miejsce bitwy pod Waterloo, a w Paryżu był uczestnikiem drugiego pogrzebu cesarza Napoleona. Wśród jego rozmówców znajdują się m.in. książę Adam Jerzy Czartoryski, Adam Mickiewicz, Jan Skrzynecki. Badacze bardzo wysoko oceniają wartość tego pamiętnika jako źródła historycznego. Dzieło to przechowuje wiele interesujących szczegółów na temat życia polskiej emigracji we Francji i Anglii, a dotychczas prawie nie było wykorzystywane w badaniach naukowych. Artykuł zawiera informacje na temat biografii Franciszka Salezego Gawrońskiego, ogólną charakterystykę jego twórczości autobiograficznej oraz przedstawia kilka fragmentów dziennika wraz z komentarzem.
Ze Stobiernej, Głogowa i Rzeszowa w daleki świat. Przypomnienie sławnego współziomka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2011) Bachórz, Józef
The article reminds about Ludwik Nabielak, born in the vicinity of Rzeszów, an insurgent during the November Uprising and an active member of the Great Emigration. His name cannot be overlooked in any considerable research interested in Polish uprisings, mostly in the November Uprising, in the emigration known as the Great one and, more generally, in Polish literature of Romanticism. Streets of his name can be found in Warsaw, Cracow, Wrocław, Przemyśl, Jarosław and Żyrardow – before the Second World War there used to be one in Lviv as well. At least an essential biographical entry about Nabielak can be found in every Polish universal encyclopedia. The November Uprising is the subject discussed in numerous scholar and popular publications that mention his name many times. However, the name of Nabielak should be remembered not only due to his participation in the Uprising discussed at history lessons, but also due to the fact that the Polish list of obligatory readings for highschool students includes the third part of "Dziady" by Mickiewicz that mentions the name in one of the passages. Therefore the article refers to the biography of the famous Pole not only in the context of historical facts but also with the usage of literary references to Nabielak that can be found in romantic literature (Mickiewicz, Norwid, Goszczyński).