Przeglądanie według Temat "Rosja"

Aktualnie wyświetlane 1 - 12 z 12

Działania i główne instrumenty wpływu rosyjskiego w Estonii po 2022 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Sierzputowska, Kamila
Położenie geopolityczne Estonii, graniczącej z Rosją, to kluczowa determinanta losów tego kraju. Niekorzystna lokalizacja, niski potencjał demograficzny, niewielkie terytorium czy znikome rezerwuary surowców nie wykluczają jednak sprawności i efektywności działania władzy państwowej. Co istotne, w sposób zasadniczy uwarunkowania te mogą wpływać na aktywność w polityce zagranicznej i wewnętrznej państwa. Umiejętność adaptacji oraz kierunek estońskiej transformacji po 1991 roku pomogły wykorzystać asymetrię potencjału w budowaniu pozycji międzynarodowej republiki, jednakże nie zmieniły zasadniczych założeń polityki Kremla wobec byłych republik Związku Radzieckiego. Rosyjska potęga nakazowa, opierająca się na działaniach wykorzystujących własne materialne i niematerialne zasoby wywierania wpływu w realizacji przyjętych założeń politycznych, nadal stanowi narzędzie realizacji celów państwa rosyjskiego. Artykuł służy wskazaniu głównych uwarunkowań polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej wobec niepodległego państwa estońskiego. Celem autorki jest zdefiniowanie sposobów rosyjskiego oddziaływania, z uwzględnieniem tych obszarów funkcjonowania, jak również procesów politycznych, które zasadniczo wpłynęły na możliwości i kierunki rozwoju państwa estońskiego. Dlatego główny problem badawczy zawiera się w pytaniach: W jakim stopniu polityka FR wpływa na aktualną sytuację Estonii? Za pomocą jakich narzędzi wykorzystywanych w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa władze rosyjskie ingerują w sytuację Estonii i na ile jest to skuteczne? Dla wskazania głównych instrumentów, wyjaśniania opisywanych działań Kremla oraz wysunięcia wniosków autorka wykorzystała metody jakościowe umożliwiające analizę oraz ocenę skuteczności wielopłaszczyznowego i dynamicznego procesu tworzenia i umacniania pozycji Rosji jako mocarstwa wobec terytorium tzw. bliskiej zagranicy (na przykładzie Estonii).
Federacja Rosyjska w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Próba podsumowania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jastrzębski, Marcin
Niniejszy artykuł zawiera szeroką analizę członkostwa Rosji w systemie EKPC. Postawiona w nim teza badawcza zakłada uznanie, że FR przystąpiła do RE i ratyfikowała EKPC głównie z powodów politycznych, a jej władze nie zamierzały w praktyce przestrzegać jej unormowań. Zasadniczą przyjętą w tym artykule metodą badawczą jest metoda instytucjonalno-prawna, a podstawową techniką badawczą jest szczegółowa analiza – case study, a także wyciąganie wniosków na podstawie badań literatury naukowej związanych z przedmiotowym zagadnieniem. Dla oceny słuszności postawionej tezy autor dokonał analizy zjawisk, które wpływają na ocenę Rosji jako strony Konwencji, będących jednocześnie pytaniami badawczymi, takich jak: dane statystyczne dotyczące orzecznictwa strasburskiego związanego z FR na tle innych państw RE, jego wpływu na reformy systemu prawa w Rosji, reakcji ETPC na liczne wojny prowadzone przez ten kraj, czy wreszcie działań opóźniających zmiany systemu EKPC oraz systemowego problemu niewykonywania orzeczeń Trybunału przez władze rosyjskie. Te badania pozwoliły potwierdzić niniejszą tezę.
Maski historii, strzępy współczesności. Studium o biografii i twórczości Władysława Lecha Terleckiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Jamrozek-Sowa, Anna
Książka prezentuje biografię twórczą oraz całościowy dorobek literacki i publicystyczny Władysława Lecha Terleckiego (1933-1999), pisarza, którego czas życia przypadł w głównej mierze na lata istnienia PRL-u, ostatnia zaś dekada przebiegała w realiach przemian ustrojowych po upadku komunizmu w Polsce. Jego twórczość rozpięta jest pomiędzy różnymi rodzajami i gatunkami literackimi. Pisał powieści, opowiadania, wiersze, dramaty, scenariusze radiowe, filmowe i telewizyjne, dokonywał teatralnych i filmowych adaptacji prozy. Szczególne uznanie zyskał jako pisarz podejmujący temat historyczny, ale połowa jego publikacji to utwory, których akcja rozgrywa się w rzeczywistości jemu współczesnej. Pracował jako dziennikarz radiowy, redaktor czasopism, reporter, publicysta. Wchodził w skład jury konkursów literackich i teatralnych. Udzielił sporej liczby wywiadów. Zdarzało mu się nawet rysować ilustracje dla czasopism. Pomimo tego zróżnicowania, jego twórczość powstającą na przestrzeni ponad 40 lat należy traktować jako jeden, wieloczłonowy, konsekwentnie rozwijający się tekst. Twórczość Terleckiego była czytana i komentowana, kolejne książki wywoływały reakcje krytyki, ukazywało się wiele recenzji. Jego książki tłumaczono na różne języki, odczytując ich warstwę psychologiczną lub zwracając uwagę na oryginalne i mistrzowskie podejmowanie konwencji np. powieści kryminalnej czy powiastki filozoficznej. Książka podzielona jest na dwie zasadnicze części, z których pierwsza nosi wyraźny charakter biograficzny, druga zaś poświęcona jest analizie i interpretacji poszczególnych utworów fikcjonalnych pisarza. I część w dużej mierze stanowi owoc kwerend bibliotecznych i poszukiwań archiwalnych, rozmów z żyjącymi świadkami życia pisarza oraz lektury wywiadów z pisarzem i opracowań historycznoliterackich, książek z dziedziny historii, filozofii, politologii i psychologii. Terlecki ukazany został w sieci wielorakich powiązań i uwikłań. Fakty, dane, informacje z przestrzeni jego życia prywatnego i przede wszystkim zawodowego przeplatają się partiami narracji rejestrującymi zachodzące wówczas w Polsce przemiany polityczne, społeczne, obyczajowe. Z narracji wyłania się obraz Terleckiego jako intelektualisty, literata zaangażowanego w działania na rzecz rozwoju polskiej kultury. Świadczy o tym m.in. jego przynależność do grupy literackiej „Współczesność”, wieloletnia praca w redakcjach ważnych polskich czasopism, w tym w ważnym, pokoleniowym dwutygodniku „Współczesność” oraz Polskim Radio, opieka na młodymi pisarzami, obecność we władzach Związku Literatów Polskich i od 1989 rok – SPP, wreszcie, rozpoczęta w 1976 roku tajna współpraca z RWE. Cezury wyznaczające kolejne podrozdziały I części książki wynikają z następowania po sobie etapów w rozwoju kariery zawodowej i literackiej Terleckiego. W części II przedstawiono kolejne dzieła Terleckiego w porządku chronologicznym, według dat publikacji. Zamieszczono krótkie streszczenia fabuł, przedstawiono problematykę oraz recepcję. Ukazane w ten sposób utwory Terleckiego są świadectwem poszukiwania sensu dziania się historii. Przeżywaniu przez pisarza własnej teraźniejszości, jako czasu kryzysu, towarzyszyły próby zrozumienia poprzez medium literatury niestabilnej rzeczywistości zrodzonej przez dramatyczne wydarzenia XIX i XX stulecia. W książce przedstawiono Terleckiego jako człowieka zafascynowanego historią, starającego się zrozumieć mechanizmy determinujących losy jednostek i całych zbiorowości. Poszukiwanie sensów wydarzeń dziejowych dawało mu również okazję do zgłębienia psychologii wybitnych postaci z przeszłości. Szczególnie zajmowały go postaci z kart podręczników historii Polski, wokół których wyrosła „czarna” legenda, w których czystość intencji i niektórych czynów powątpiewali współcześni im rodacy. Z życia tych ludzi wybierał momenty kluczowe, acz nieopisane, okryte tajemnicą. Oskarżani byli oni przez współplemieńców o tchórzostwo, apostazję, współpracę z tajną policją carską. Terlecki cenił wiedzę pochodzącą z oryginalnych źródeł historycznych, język dokumentów epoki. Sięgał do autentycznych zapisów z przeszłości i wykorzystywał je w narracji. Przyjmując, że zrozumieniem sensu przekazu książek Terleckiego zależne jest od odczytania kontekstów i odniesień, autorka podjęła trud deszyfracji postaci, miejsc i zdarzeń obecnych w narracji. Dokonując analizy i interpretacji dzieła Terleckiego monografistka porusza się w trzech perspektywach temporalnych. Jest to czas przedstawiany w książkach – najczęściej druga połowa XIX wieku i pierwsza ćwierć XX; następnie – biograficzny czas pisarza, jego życia, powstawania jego książek, ich ówczesnego odbioru w recenzjach i innych wypowiedziach z jego współczesności. Trzeci zaś – to czas powstawiania monografii, druga dekada XXI wieku. Monografia zawiera ponadto obszerną dokumentację historycznoliteracką: bibliografię tekstów literackich i publicystycznych Terleckiego oraz opracowań krytycznych jego twórczości. Znalazły się w niej również informacje o różnych formach działalności Terleckiego na rzecz kultury polskiej, o przyznawanych mu nagrodach, jego udziale w gremiach jurorskich. W bibliografii przedmiotowej zebrano polski i obcojęzyczne publikacje dotyczące twórczości Terleckiego: książki, rozdziały książek, artykuły, recenzje i noty, także – audycje radiowe telewizyjne, filmy i materiały ikonograficzne. Całości dopełnia zbiór fotografii rodzinnych pisarza.
Międzynarodowe dostawy uzbrojenia i sprzętu wojskowego dla Ukrainy po inwazji dokonanej przez Federację Rosyjską w 2022 roku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Machniak, Arkadiusz
Atak Rosji na Ukrainę spowodował reakcję państw Zachodu, które solidarnie zobowiązały się do udzielenia pomocy walczącej Ukrainie. Postawa państw zachodnich jest bardzo ważna w kontekście niepodległości Ukrainy. Wsparcie wojskowe pomimo dużej skali jest prawdopodobnie niewystarczające dla Ukrainy. Politycy tego państwa apelują o zwiększenie ilości oraz tempa dostaw uzbrojenia. Siły Zbrojne Ukrainy są obecnie całkowite uzależnione od dostaw uzbrojenia, sprzętu wojskowego oraz innych materiałów z państw Zachodu. Armia Ukrainy tylko dzięki takiej pomocy i wsparciu wojskowemu może skutecznie rywalizować z armią Rosji. Po agresji dokonanej przez Rosję wsparcie wojskowe w postaci dostaw broni, sprzętu, amunicji i zaopatrzenia zrealizowały dla Ukrainy poszczególne kraje UE oraz kraje spoza kontynentu europejskiego.
Od ATO do wojny. Polacy i przedstawiciele mniejszości polskiej w Ukrainie, w walkach na wschodzie Ukrainy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Bonusiak, Andrzej
Poniższy tekst dotyczy zaangażowania Polaków oraz obywateli Ukrainy polskiego pochodzenia w bezpośrednie działania wojenne w Ukrainie od 2014 r. Przedmiotem analizy były losy żołnierzy i ochotników oraz członków formacji paramilitarnych walczących z separatystami i z Rosją. W celu przeprowadzenia badań sięgnięto po materiały dostępne w mediach polskojęzycznych oraz istniejącą literaturę przedmiotu. Przeprowadzono je z wykorzystaniem metod badawczych charakterystycznych dla prasoznawstwa, historii i politologii. W wyniku przeprowadzonych dociekań udowodniono, iż polski wkład w tę walkę już po kilku miesiącach regularnej wojny był większy niż w trakcie ośmioletniego „pełzającego” konfliktu. Stwierdzono jednocześnie, że ze względu na nadal trwające działania militarne nie ma możliwości precyzyjnego określenia wymiaru polskiego wkładu i że ostateczne ustalenia w tym zakresie możliwe będą dopiero po zakończeniu wojny.
Od neutralności do członkostwa w NATO. Fińska polityka bezpieczeństwa w cieniu nieprzewidywalnego sąsiada
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Grzela, Joanna
Doświadczenia historyczne i długa, wspólna granica z Rosją w sposób oczywisty wpłynęły na fińską politykę bezpieczeństwa, w której od zakończenia zimnej wojny zachodziła ciągłość. Niezmiennie opierała się ona na: niezależnej i wiarygodnej obronie swojego terytorium (głównie lądowego), członkostwie w Unii Europejskiej i niezaangażowaniu wojskowym. Prawdziwa „rewolucja” w fińskiej doktrynie bezpieczeństwa nastąpiła po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Wojna w najbliższym sąsiedztwie zmusiła Finlandię do zrewidowania swojej polityki bezpieczeństwa. Decyzja o przystąpieniu do NATO jest przełomowa, gdyż w jej następstwie Finlandia raptownie zerwała z wieloletnią neutralnością i niezaangażowaniem wojskowym. Po raz pierwszy w swojej historii Finlandia stała się członkiem sformalizowanego sojuszu wojskowego. Celem tekstu jest analiza polityki bezpieczeństwa Finlandii od przyjęcia doktryny neutralności, przez partnerstwo z NATO, aż do członkostwa w Sojuszu.
Proces szkolenia Sił Zbrojnych Ukrainy na przykładzie Joint Multinational Training Group w Jaworowie w latach 2016–2020
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Machniak, Arkadiusz
Szkolenie Sił Zbrojnych Ukrainy przez doradców międzynarodowych było jednym z najistotniejszych elementów modernizacji wojska ukraińskiego wpływającym obecnie na toczący się konflikt zbrojny na Ukrainie. Jego jednym z elementów było powołanie w 2016 r. Wspólnej Międzynarodowej Grupy Szkoleniowej (ang. Joint Multinational Training Group – Ukraine) na poligonie w Jaworowie. Tok szkolenia ukraińskich żołnierzy miał doprowadzić do istotnego przemodelowania struktur wojskowych do standardów NATO w zakresie organizacji, funkcjonowania oraz dowodzenia. Szkolenie prowadzone na bazie Międzynarodowego Centrum Budowania Pokoju i Bezpieczeństwa na poligonie w Jaworowie realizowane było przez instruktorów z krajów NATO. Na przestrzeni lat 2016–2020 Ukraina przy pomocy zachodnich instruktorów i uzbrojenia skutecznie reformowała swój sektor obronny. W okresie tym państwo ukraińskie doprowadziło do istotnych zmian jakościowych w segmentach związanych z obronnością i bezpieczeństwem
Roman Dmowski o Ukrainie – profetyczna projekcja realizmu politycznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-03) Borkowski, Kamil
Celem artykułu jest omówienie najważniejszych założeń wątku ukraińskiego w refleksji geopolitycznej Romana Dmowskiego. Autor zamierza wykazać, że rozważania Dmowskiego cechuje wyjątkowa trafność spostrzeżeń dotyczących zagadnień narodu i państwa ukraińskiego w kontekście ich wpływu na pozycję Rosji, Polski i Niemiec, a tym samym na europejskie i światowe środowisko bezpieczeństwa. Podejmując próbę analizy powyższego przedmiotu badań podkreślenia wymaga fakt, iż od jego publikacji minęło ponad 90 lat, a mimo to nie stracił on na aktualności, dowodząc tym samym słuszności postawionych tez. Uwzględniając bieżące, dramatyczne wydarzenia za naszą wschodnią granicą oraz skalę potencjalnego ryzyka jakie generują nie tylko w wymiarze regionalnym, ale również globalnym wydaje się uzasadnionym sięgnięcie do Kwestii ukraińskiej jako cennego źródła wiedzy na temat przyczyn obecnego konfliktu oraz jego możliwych konsekwencji.
Rosyjska agresja na Ukrainę w 2022 roku z perspektywy relewantnych partii proniepodległościowych w Katalonii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Husar-Poliszuk, Wioletta
W artykule poddano analizie stosunek partii niepodległościowych w Katalonii do inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r., wykorzystując przy tym analizę treści i metodę porównawczą. Zweryfikowano hipotezę, że ugrupowania niepodległościowe obecne w katalońskim parlamencie od 2021 r. będą dążyć do wypracowania wspólnego stanowiska wobec konfliktu zbrojnego w Europie Wschodniej. Analiza i synteza źródeł prowadzi do wniosku, że badane partie polityczne osiągnęły jedynie częściowe porozumienie w formułowaniu wspólnego podejścia w tej sprawie, co skutkuje pewnymi reperkusjami. Wartością dodaną artykułu jest podjęcie próby obiektywnej oceny obecnego stanu i spójności grup politycznych w ramach ruchu niepodległościowego w Katalonii w kontekście konfliktu na Ukrainie, co stanowi podstawę dla przyszłych badań nad rozwojem i spójnością regionalnej niepodległości.
Russia’s war crimes: justice and responsibility
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Khmilevska, Polina
The world has been shaken by the new stage of bloody and unfair war that Russia started against Ukraine on February 24, 2022. This time the full-scale invasion resulted in horrific consequences: huge destructions, numerous war crimes and civil losses. However, everything what Kremlin and its army are doing is nothing new in the historical perspective and the world has already tolerated many crimes of Russia’s regime. In the era of digitalization Russia’s war against Ukraine might be the most documented war ever, which gives a great chance for justice. That is why, it is in interest of whole international community to contribute to Ukraine’s victory and then documentation, investigation and prosecution of all crimes of Russians in Ukraine. That is crucial to stop the chain of impunity and to eventually downfall of Putin’s regime and Russia’s imperialism.
Społeczne i ekonomiczne skutki wojny w Ukrainie. Casus Ukrainy i Federacji Rosyjskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Walkowski, Maciej
Wojna w Ukrainie stanowi przedmiot wielu analiz i komentarzy, najczęściej skupiających się na jej militarnym i geopolitycznym wymiarze. W mniejszym stopniu uwagę przykuwa jej kontekst ekonomiczny, społeczny i finansowy. Prezentowany artykuł stanowi część rozważań autorskich poświęconych przyczynom i skutkom wojny w odniesieniu do ww. aspektów i wymiaru regionalnego, a konkretnie państw bezpośrednio w niej uczestniczących: Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. Uzasadnienie wyboru ww. państw wydaje się logiczne i wynika z potrzeby skupienia się na głównych „aktorach” działań wojennych, w których konkretna rzeczywistość ekonomiczna spowodowana wojną może wymuszać zmiany społeczne i polityczne, skutkujące przerwaniem lub nasileniem działań na froncie. Takie ujęcie problemu wnosi w opinii autora wartość dodaną dla podjętej problematyki. Celem badawczym prezentowanej analizy jest wskazanie konkretnych skutków makroekonomicznych i społecznych wojny w wymienionych gospodarkach i społeczeństwach, z próbą udzielenia odpowiedzi na kluczowe pytania: która z analizowanych gospodarek i dlaczego ucierpiała w wyniku wojny i jej konsekwencji najbardziej? oraz jakie są przejawy kryzysu wywołanego wojną i dalsze perspektywy rozwoju sytuacji społecznej i ekonomicznej w analizowanych państwach? W trakcie prowadzonych badań posłużono się metodą analizy przyczynowo-skutkowej oraz instytucjonalno-prawnej. Wykorzystano też elementy metody decyzyjnej, komparatystycznej oraz badań statystycznych. Przy tworzeniu konkluzji i rekomendacji zawartych w zakończeniu korzystano z metody eksploracyjnej, łączącej w sobie wnioskowanie prognostyczne z badaniami teraźniejszości.
Wykorzystanie aktorów niepaństwowych przez Rosję w konflikcie syryjskim
(1732-9639, 2023-09) Mazur, Przemysław
Zaangażowanie Rosji w konflikcie syryjskim okazało się jednym z elementów szerszego planu uzyskania roli ważnego aktora w nowo powstającym ładzie międzynarodowym. Potencjał Rosji był jednak znacznie mniejszy niż innych mocarstw, potrzebowała zatem specyficznych narzędzi i metod innych niż główni konkurenci. Celem artykułu jest analiza, w jaki sposób Rosja wykorzystała podmioty niepaństwowe do budowy swojej pozycji w Syrii i środowisku międzynarodowym i jakie mogą być implikacje tych doświadczeń w przyszłości.