Przeglądanie według Temat "Polish literature XX century"

Aktualnie wyświetlane 1 - 1 z 1

Dzieciństwo po Jałcie – poetyka i aksjologia w kontekście polskiej literatury współczesnej
(2015-11-25) Rogóż, Lucyna
Przedmiotem zainteresowania dysertacji jest poetycka i prozatorska twórczość Aleksandra Jurewicza, Pawła Huelle, Adama Zagajewskiego i Stefana Chwina, poetów pokolenia „urodzonych po Jałcie”. W szerszym kontekście tematem są tutaj związki tekstów literackich z przestrzenią. Interesują mnie „topografie”, a zatem różne sposoby zapisywania miejsc w kulturze. Zasygnalizowana problematyka badana jest poprzez refleksję na temat sposobów istnienia konkretnego miejsca – Lidy, Wilna, Lwowa czy Gdańska, w utworach prozatorskich oraz poetyckich „Pojałtańczyków”. Owe miasta to miejsca, z których pisarze się wywodzą lub są z nimi wyobrażeniowo związani. Wychodząc od geograficznego szczegółu, jakim są poszczególne miasta, zmierzam do próby zarysowania relacji pomiędzy pisarzem i miejscem. Praca ta ma przy tym charakter analityczno – interpretacyjny. Koncentruję się w niej na odzwierciedleniu w twórczości pisarzy związków międzykulturowych zachodzących w ich ukochanym mieście, problematyce tożsamościowej i swoistych znakach kultury, poprzez które „przemawia” historia miast. W literackiej wizji „ojczyzn prywatnych” poszukuję jednocześnie odpowiedzi na bardziej ogólne pytania, związane z doświadczaniem przestrzeni i ze sposobem przedstawiania tego doświadczenia w literaturze, a także z relacjami pomiędzy człowiekiem i miejscem oraz ze szczególnym przypadkiem tej relacji, jaką stanowi związek pisarza i miejsca. Praca ta jest próbą odczytania i nakreślenia portretu miasta wyłaniającego się z utworów, ukazania roli i funkcji, jakie pełni to miasto w biografii każdego twórcy. W kolejnych rozdziałach przedstawione są poszczególne elementy – miejsca, przedmioty i mieszkańcy – składające się w literacki portret miasta uobecnionego w prozie i poezji autorów, którzy musieli rozstać się z ukochaną małą ojczyzną. Poszukuję jednocześnie odpowiedzi na bardziej ogólne pytania, związane z doświadczaniem przestrzeni i ze sposobami przedstawiania tego doświadczenia w literaturze, a także z relacjami pomiędzy człowiekiem i miejscem oraz ze szczególnym przypadkiem tej relacji, jaką stanowi związek pisarza i miejsca. Interesują mnie zagadnienia związane z tworzeniem opowieści o miejscach, ze swoistą „mityzacją przestrzeni” oraz udziałem pojęć takich jak nostalgia, tęsknota za utraconym miejscem, a także potrzeba oswojenia i tworzenia swojego „nowego” miejsca w przestrzeni. Przedstawione stanowisko jest wynikiem obserwacji tematu kresowo – pogranicznego w literaturze polskiej, która od kilku wieków wyrastała w sąsiedztwie innych kultur, wykorzystując z nich wiele składników, do tego stopnia, iż jej obraz bez „pożyczonych” komponentów byłby niepełny i nieprawdziwy. Rozprawę niniejszą kończy podsumowanie wcześniejszych analiz i rozważań, prowadzące w stronę stwierdzenia, że „dzieciństwo po Jałcie” w twórczości czterech wymienionych pisarzy odgrywa rolę szczególną. Jest inspiracją dla każdego z nich, pisanie o nim jest sposobem na przywracanie pamięci o dawnej przeszłości miasta oraz (roz)poznanie i oswojenie nowego obcego miejsca. Sposób przedstawiania i opisania „dzieciństwa po Jałcie” zmierza w stronę autorskiej kreacji oraz mityzacji przestrzeni „małej ojczyzny”, tworzenia „nowego mitu”, który, jako miejsce utracone na zawsze staje się także przestrzenią symboliczną, w którą wpisane zostają wydarzenia, stanowiące „ilustrację” dla rozważań na temat dylematów (duchowych, światopoglądowych, teologicznych itp.) współczesnego człowieka, składających się na tzw. autobiografię duchową autorów.