Przeglądanie według Temat "Polacy"

Aktualnie wyświetlane 1 - 7 z 7

Od ATO do wojny. Polacy i przedstawiciele mniejszości polskiej w Ukrainie, w walkach na wschodzie Ukrainy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Bonusiak, Andrzej
Poniższy tekst dotyczy zaangażowania Polaków oraz obywateli Ukrainy polskiego pochodzenia w bezpośrednie działania wojenne w Ukrainie od 2014 r. Przedmiotem analizy były losy żołnierzy i ochotników oraz członków formacji paramilitarnych walczących z separatystami i z Rosją. W celu przeprowadzenia badań sięgnięto po materiały dostępne w mediach polskojęzycznych oraz istniejącą literaturę przedmiotu. Przeprowadzono je z wykorzystaniem metod badawczych charakterystycznych dla prasoznawstwa, historii i politologii. W wyniku przeprowadzonych dociekań udowodniono, iż polski wkład w tę walkę już po kilku miesiącach regularnej wojny był większy niż w trakcie ośmioletniego „pełzającego” konfliktu. Stwierdzono jednocześnie, że ze względu na nadal trwające działania militarne nie ma możliwości precyzyjnego określenia wymiaru polskiego wkładu i że ostateczne ustalenia w tym zakresie możliwe będą dopiero po zakończeniu wojny.
Opinie węgierskich intelektualistów na temat Galicji 1867–1918
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Tefner, Zoltán
W XIX w. między Galicją a Królestwem Węgier rozwinęły się ożywione stosunki handlowe i polityczne. Relacje te wyznaczyły sposób myślenia i działania węgierskich intelektualistów. W opracowaniu zaprezentowano opinię wybranych węgierskich przedstawicieli polityków, literatów/dziennikarzy oraz intelektualistów branży technicznej na temat Galicji. Najczęściej dostrzeganym przez nich problemem było jej peryferyjne położenie, marginalizujące znaczenie tej prowincji w monarchii austro-węgierskiej.
Polacy we Lwowie 1944-1959
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-06-03) Olechowski, Piotr
Praca przedstawia losy Polaków pozostałych we Lwowie po zakończeniu II wojny światowej. Ze względu na wiele okoliczności (zmiana okupanta latem 1944 r.), początkową cezurę stanowi ponowne wejście Armii Czerwonej w granice miasta 27 lipca 1944 r. Dwuletni okres przejściowy, zakończony latem 1946 r. należy potraktować jako wprowadzenie do zasadniczej tematyki. Wyjazd ostatnich transportów przesiedleńczych przesadził w istocie o wejściu w życie zupełnie nowych porządków. Odtąd lwowscy Polacy w liczbie zaledwie kilkunastu tysięcy stanowili zaledwie kilka procent ogółu wszystkich mieszkańców radzieckiego Lwowa. Mimo tego, wiernie trwali przy własnej tradycji i na ile było to możliwe, starali się podkreślać swą odrębność. Jedynymi miejscami, gdzie oficjalnie mógł wówczas rozbrzmiewać język polski były nieliczne kościoły rzymskokatolickie oraz szkoły z polskim językiem wykładowym. Wraz z upływem lat, wbrew pozorom, liczba Polaków we Lwowie wzrosła w sposób znaczący. Na początku lat 50. XX wieku na terenie miasta było ich już niemal 30 tysięcy. Wynikało to przede wszystkim z przyjazdów osób zwolnionych z obozów pracy na dalekim wschodzie. Końcową cezurę pracy wyznaczono na rok 1959. Jest to związane z zakończeniem procesu „II repatriacji” Polaków z terenu ZSRR. Lwow opuściło wówczas ponad 40% jego polskich mieszkańców.
Polemics on the survival strategies applied by Jews on the Aryan side of Dębica county
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-03) Rączy, Elżbieta; Surdej, Mirosław; Szopa, Piotr
For years historians have discussed the attitude of Poles towards Jews during the Holocaust. Tomasz Frydel’s article on the survival strategies applied by Jews during the German occupation in Dębica county is one of the contributions to this discussion. The authors of the present article wanted to draw the reader’s attention to Frydel’s somewhat simplified approach toward the issue of Polish -Jewish rela-tionships. The first part of this article is a critical analysis of accounts and testimonies given by persons who survived the Holocaust around the current Subcarpathian Province. This part also illustrates the reality of Polish residents of Dębica county during the German occupation, which was one of the main causes for their attitude towards ghetto runaways. The second part describes the attitude of the Home Army towards Jews hiding on the Aryan side in Dębica county during the German occupation. It analyses Frydel’s findings concerning the numbers of murdered Jews and circumstances of their death.
Polscy wygnańcy w radzieckiej Azji Środkowej, Iranie i Indiach w latach drugiej wojny światowej oraz ich późniejsze losy
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017) Juda, Andrzej
Dysertacja „Polscy wygnańcy w radzieckiej Azji Środkowej, Iranie i Indiach w latach drugiej wojny światowej oraz ich późniejsze losy" poświęcona została polskiej ludności cywilnej pozbawionej wolności przez władze ZSRR oraz jej wychodźstwu i czasowemu zamieszkaniu w polskich osiedlach w Iranie i Indiach. Dysertacja składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym omówiono m.in. sytuację na ziemiach polskich zagarniętych przez ZSRR, tzw. amnestię, tworzenie Wojska Polskiego, sytuację ludności cywilnej i jej ewakuację do Iranu. W ostatnim podrozdziale przedstawiony został obecny stan cmentarzy w byłej radzieckiej Azji Środkowej. W rozdziale drugim scharakteryzowano sytuację Polaków w Iranie, w tym m.in.: stan zdrowotny, miejsca rozmieszczenia, organizację i życie codzienne, działalność przedstawicielstw polskich organów państwowych, rozwój szkolnictwa, harcerstwa, działalność kulturalną, naukową i religijną. W ostatnim podrozdziale omówiono obecny stan polskich cmentarzy w Iranie. Pobyt ludności polskiej w Indiach przedstawiony został w rozdziale trzecim, w którym omówiono m.in. działalność i rolę polskiego konsulatu w Bombaju, ośrodki uchodźcze, życie codzienne, rozwój szkolnictwa, harcerstwa, działalność kulturalną, religijną oraz formy rozrywki. W dalszej kolejności przedstawiono powojenne losy polskich uchodźców z Indii, ukazując ich sytuację po powrocie do Polski oraz losy tych, którzy zdecydowali się pozostać na obczyźnie. W ostatnim podrozdziale omówiono początki działalności Koła Polaków z Indii z lat 1942-1948
Społeczność Jarosławia w latach 1918-1939
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-04-09) Hołub, Jacek Marian
Jarosław okresu dwudziestolecia międzywojennego to, jak wiele miejscowości ówczesnej Polski, miasto wielokulturowe, przedstawicieli różnych nacji i wyznawców religii, żyjących ze sobą i obok siebie. Najliczniejszą grupą narodowościową byli Polacy, obok nich funkcjonowały mniejszości: żydowska, ukraińska, niemiecka, które wyznawały różne religie. Dominującą grupą wyznaniową byli wierni Kościoła katolickiego, następnie wyznawcy religii mojżeszowej i ewangelicy. Jarosławianie reprezentujący różną narodowość okazywali patriotyzm i oddanie dla Państwa Polskiego. Uczestniczyli w organizowanych na terenie miasta uroczystościach państwowych, wojskowych i religijnych. Żyjąc zgodnie, wspólnie zarządzali miastem działając w lokalnym samorządzie oraz należeli do licznych organizacji świeckich, religijnych i wojskowych. Koegzystencja mieszkańców była głęboko zakorzeniona w ich świadomości i należy ją uznać za kontynuację dobrosąsiedzkich stosunków utrwalanych w okresie Drugiej Rzeczypospolitej a współżycie było poprawne, serdeczne i przyjazne. Co prawda urazy i uprzedzenia były po każdej ze stron, ale przeważała zgodna współpraca, co pozwoliło temu okresowi zapisać się doniośle na kartach historii miasta.
Stosunki polsko-żydowskie we wschodniej części dystryktu krakowskiego w latach 1942–1944/1945. Kilka uwag o stanie badań i jego przyczynach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Rączy, Elżbieta
Tematem artykułu jest obecny stan badań nad stosunkami polsko-żydowskimi w latach 1942–1944/1945 i podstawowe jego uwarunkowania polityczne i społeczne. Te ostatnie zostały w nim omówione szerzej. Zakres terytorialny rozważań obejmuje wschodnią część dystryktu krakowskiego, a więc siedem powiatów obecnego województwa podkarpackiego. Priorytetem władz po zakończeniu II wojny światowej było dokumentowanie zbrodni niemieckich i próby rozliczenia sprawców, ponieważ takie były oczekiwania polskiego społeczeństwa. Problematyka stosunków polsko-żydowskich w badaniach historycznych w zasadzie nie istniała aż do przełomu lat 60. i 70. XX w. Wówczas to podjęto szerszy namysł nad zagadnieniem pomocy udzielanej Żydom przez Polaków, a przede wszystkim związanych z tym niemieckich represji. Było to pokłosiem wydarzeń marcowych z 1968 r. Do końca ubiegłego wieku w rozważaniach historyków na temat stosunków polsko-żydowskich dominowała kwestia pomocy. Dopiero polskie wydanie książki J.T. Grossa („Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka”, 2001), a przede wszystkim dyskusja, jaką ona wywołała, zintensyfikowało badania nad stosunkami polsko-żydowskimi. Zainicjowało też wstępne badania nad negatywnymi zachowaniami Polaków wobec uciekinierów z gett m.in. we wschodniej części dystryktu krakowskiego. W porównaniu jednak z zagadnieniami pomocy nastąpił w nich tylko niewielki postęp. Do dziś, nie licząc artykułów naukowych i popularnonaukowych, ukazały się cztery monografie dotyczące ratowania Żydów na omawianym w artykule obszarze, natomiast nie ma ani jednej poświęconej stricte postawom negatywnym.