Przeglądanie według Temat "Lesser Poland"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

Budowanie kapitału społecznego poprzez kształtowanie postaw na przykładzie małych miast i obszarów wiejskich Małopolski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kuchta, Elżbieta
Odpowiednio ukierunkowane zarządzanie lokalnymi społecznościami może mieć bardzo korzystny wpływ na rozwój całego regionu. Mieszkańcy stanowią bowiem także rodzaj kapitału, co zostało zauważone przez ekonomistów. Kapitał społeczny to wynik współzależności i wzajemnego oddziaływania procesów ekonomicznych i społecznych. Jego źródło stanowią więzi społeczne łączące jednostki oraz grupy aktywne ekonomicznie. Interakcje występujące pomiędzy nimi wiążą ze sobą ludzi i w efekcie ułatwiają wspólne działanie. W kontekście kapitału społecznego najczęściej mówimy o zaufaniu, wartościach, normach, kooperacji, sieci powiązań i dzieleniu się informacjami. Kapitał społeczny wpływa na rozwój gospodarczy, np. ułatwia negocjacje, zapobiega nadużywaniu dobra wspólnego, poprzez rozwój trzeciego sektora sprzyja społecznej kontroli działania władz. Dlatego tak ważne jest dostrzeżenie potencjału tkwiącego w mieszkańcach i zachęcenie ich do budowania prawdziwej wspólnoty. W celu stworzenia odpowiednich strategii inwestowania w kapitał społeczny, w okresie sierpień–wrzesień 2014 r. zostało przeprowadzone pilotażowe badanie ankietowe wśród mieszkańców małych miast i obszarów wiejskich Małopolski. Po przeanalizowaniu wyników wyodrębnione zostały cztery czynniki odpowiadające czterem różnym postawom dotyczącym zaangażowania w działalność na rzecz lokalnej społeczności. Czynniki te zostały nazwane jako: spojrzenie globalne, niestereotypowe, pozytywne i lokalne. Osoby reprezentujące poszczególne grupy potrzebują nieco innych motywatorów do podjęcia działań na rzecz swojego najbliższego otoczenia. Znalezienie i zastosowanie tych motywatorów przyniesie korzyść nam wszystkim.
Budownictwo obronno-rezydencjonalne Wacława II (1291-1305) w Małopolsce na tle ziem polskich. Studium archeologiczno-historyczne
(2021-05-17) Kocańda, Paweł
Zasadniczym celem niniejszej pracy było opracowanie problematyki budownictwa obronno-rezydencjonalnego króla Czech i Polski Wacława II, na terenie Małopolski w okresie od 1291 do 1305. Zagadnienie to omówione zostało na szerszym tle historycznym i terytorialnym, obejmującym pozostałe obszary Polski, a także tereny dawnego Królestwa Czech. Dodatkowym elementem rozprawy jest analiza działalności biskupa krakowskiego Jana Muskaty, najważniejszego stronnika Wacława II w Małopolsce. Praca składa się z dwóch tomów. W pierwszym, podzielonym na siedem rozdziałów, przedstawiono zagadnienia preliminarne, sytuację polityczno-społeczną oraz sprecyzowano najważniejsze pojęcia, a także całościową analizę zagadnienia. W drugim tomie umieszczono katalog obiektów, na który składa się 58 założeń obronno-rezydencjalnych. Wszystkie budowle zostały podzielone alfabetycznie, a sam układ katalogu został dostosowany do potrzeb pracy. W ramach prowadzonych prac podjęto rozległą kwerendę archiwalną, umożliwiająca dotarcie do dokumentacji badawczej. Ponadto analizie krytycznej poddano dostępne źródła pisane polskie oraz czeskie, a także wykonano szczegółowe obserwacje materii architektonicznej poszczególnych założeń obronnych. W efekcie uzyskano wieloaspektowy zasób danych koniecznych do pełnego opracowania zagadnienia. Wśród najważniejszych wniosków wymienić należy znaczny wpływ Wacława II i Jana Muskaty na początki murowanego budownictwa obronnego w Małopolsce oraz wprowadzenia nowego elementu na zamkach w postaci wieży ostatecznej obrony. Podkreślić należy, że król Czech i Polski stworzył w Małopolsce sieć warowni królewskich, które spełniały określone funkcje militarne, celne i administracyjne, stanowiąc ważny element wprowadzonych przez niego reform wewnętrznych.
Dwór, wieś i plebania w zachodniej Małopolsce w końcu XVIII i na początku XIX wieku w świetle najnowszych badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Ślusarek, Krzysztof
W artykule zaprezentowano wstępne rezultaty badań prowadzonych w ramach projektu badawczego „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772–1815”. Okazuje się, że studia prowadzone w oparciu o źródła wytworzone w warunkach prawno-ustrojowych I Rzeczypospolitej, zaborów austriackiego i pruskiego, a także Księstwa Warszawskiego są nadspodziewanie dobre. Przede wszystkim udanym zabiegiem było zestawienie i konfrontacja źródeł różnej proweniencji, np. staropolskich inwentarzy gruntowych z austriackimi fasjami podatkowymi i opisaniami urbarialnymi. Dzięki temu obraz stosunków wiejskich w dobie upadku Rzeczypospolitej można przedstawić w nowym i zarazem pełniejszym świetle. Dodajmy, obraz ten wydaje się diametralnie inny od tego, jaki został upowszechniony w latach 50.–60. XX w., kiedy w historiografii starano się lansować tezę o trwającej na wsi walce klasowej.
Some Remarks on Social and Symbolic Significance of the Early Neolithic Longhouses Based on the Applications and Spatial Distribution of Ground Stone Type Tools. The Case of the Linear Pottery Sites from Lesser Poland
(the Authors, 2022-12) Szydłowski, Marcin
This article attempts to present some aspects of the spatial reconstruction, modes of use, and social relations in the longhouse settlements of the Linear Pottery culture (LBK) by means of a contextual distributional analysis of ground stone artefacts. Three LBK settlement complexes from Lesser Poland (southern Poland) were selected for analysis based on a considerable number of finds of ground stone tools yielded by the excavations. Accurate determination of the intended use of a stone object, as indicated by the traces of use on its surface, was of central importance. Based on the above data, the author has distinguished two types of household sectors in LBK settlements with longhouses, namely domestic and communal. It is argued that the inhabitants of a given longhouse used the domestic sector for their purposes, while the latter served the community. Significant differences in the proportions of ground stones were found between settlements and between the settlement phases of a village. This leads the author to consider whether there might have been specialized settlements for a particular microregion in addition to the function served by a single longhouse. Each settlement would have specialized in different household tasks.
Źródła krzemienne z wczesnej epoki brązu w świetle analizy traseologicznej wybranych materiałów z obszaru Małopolski
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-04-05) Wolski, Damian
Głównym zamierzeniem rozprawy była próba zdefiniowania gospodarczej roli wytworów krzemiennych, stanowiących istotny element ogółu zabytków wczesnobrązowych odkrywanych na małopolskich obszarach lessowych. Nadmieniony cel postanowiono osiągnąć poprzez zastosowanie metody traseologicznej, co w efekcie prowadzić miało do określenia funkcji analizowanych artefaktów. Poczynione obserwacje mikroskopowe – wsparte rezultatami testów eksperymentalnych, jak też danymi zaczerpniętymi z etnografii – pozwoliły na interpretację trybu i zakresu wykorzystywania wyrobów z krzemienia przez społeczności rolniczo-hodowlane zamieszkujące tereny dzisiejszej Małopolski we wczesnym okresie epoki brązu. W dysertacji podjęto również starania zmierzające do zgłębienia i zrozumienia fenomenu dychotomiczności technologicznej narzędzi – zaznaczającej się wyjątkowo wyraźnie w europejskich inwentarzach poneolitycznych, nie wyłączając znalezisk rejestrowanych w strefie małopolskich lessów. W toku podjętych studiów dostrzeżono, iż makrolityczne przedmioty bifacjalne charakteryzujące się ogromnym kunsztem wykonania – w szczególności zaś noże sierpowate – różnią się od typowych, okazjonalnie wytwarzanych przedmiotów z osad nie tylko pod względem technologicznym, lecz także funkcjonalnym. Wykazano, iż nadmienione rodzaje zabytków dwustronnych użytkowane były w przebiegu prac o charakterze sezonowym: przede wszystkim podczas żniw, ale również – jak się wydaje – w trakcie czynności budowlanych i (lub) związanych z orką. Znaczenie gospodarcze prostych form odłupkowych – dominujących liczebnie w materiałach datowanych na wczesną epokę brązu – było jedynie doraźne i ograniczało się do wykonywania narzędziami pojedynczych, codziennych zadań. Patrząc na oba trendy uwidaczniające się w wytwórczości krzemiennej populacji wczesnobrązowych, uznano, iż narzucająca się interpretacyjnie dwukierunkowość mogła stanowić w istocie rodzaj utylitarnej „hybrydy”, zapewniającej sprawne funkcjonowanie ówczesnego systemu ekonomicznego. Na koniec, w związku z ustaleniami wynikającymi z pracy, usiłowano odtworzyć technologiczno-funkcjonalne biografie makrolitycznych noży sierpowatych, bacząc przy tym na możliwie precyzyjne odczytanie zarówno etapów produkcyjnych tych narzędzi, jak i poszczególnych stadiów ich używania oraz napraw. Dysertację podzielono na siedem rozdziałów, z których znaczna część zawiera rozważania natury metodycznej, a także dyskusje dotyczące możliwości doboru najodpowiedniejszych źródeł do badań. Mikroanalizę materiałów oraz ich interpretację ujęto w dwóch ostatnich częściach pracy.
Zwalczanie bandytyzmu w zachodnich powiatach Małopolski w pierwszych latach niepodległości (1918–1921)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Skiba, Mariusz
Bandytyzm był poważnym problemem społecznym w Polsce w okresie międzywojennym. Zwalczanie tego zjawiska miało wyjątkową wagę bezpośrednio po Wielkiej Wojnie, w pierwszych latach niepodległości, ale i później. Warunkiem koniecznym wsparcia walczącej o przetrwanie państwa armii było zapewnienie stabilizacji wewnętrznej. W artykule przedstawione zostały działania władz publicznych zmierzające do ograniczania rozmiarów bandytyzmu w zachodnich powiatach Małopolski. Było to terytorium zaboru austriackiego, zwane Galicją, na którym władza została przejęta przez Polaków najwcześniej, bo już w ostatnich dniach października i pierwszych listopada 1918 r. W pierwszej części pracy scharakteryzowano czynniki sprzyjające rozwojowi przestępczości w ostatnich miesiącach Wielkiej Wojny, w czasie przejmowania rządów i w kolejnych miesiącach. Następnie przedstawiono proces budowy służb porządku i bezpieczeństwa publicznego do czasu ich ujednolicenia, które na tym terenie nastąpiło latem 1921 r. Zwalczanie bandytyzmu można podzielić na dwa etapy. Pierwszy obejmuje kilkanaście pierwszych miesięcy stabilizowania sytuacji społeczno-politycznej, natomiast drugi – okres po utworzeniu Policji Państwowej, której komendy i posterunki na tym terenie rozpoczęto tworzyć w grudniu 1919 r. Powstały one z przekształcenia Żandarmerii, służby, która wcześniej była najważniejszą formacją bezpieczeństwa i porządku publicznego w Małopolsce. Artykuł zawiera też opis kilku wybranych spraw kryminalnych dotyczących likwidacji grup przestępczych, w starciu z którymi śmierć ponieśli żandarmi i policjanci.