Przeglądanie według Temat "Kresy"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

Dzieciństwo po Jałcie – poetyka i aksjologia w kontekście polskiej literatury współczesnej
(2015-11-25) Rogóż, Lucyna
Przedmiotem zainteresowania dysertacji jest poetycka i prozatorska twórczość Aleksandra Jurewicza, Pawła Huelle, Adama Zagajewskiego i Stefana Chwina, poetów pokolenia „urodzonych po Jałcie”. W szerszym kontekście tematem są tutaj związki tekstów literackich z przestrzenią. Interesują mnie „topografie”, a zatem różne sposoby zapisywania miejsc w kulturze. Zasygnalizowana problematyka badana jest poprzez refleksję na temat sposobów istnienia konkretnego miejsca – Lidy, Wilna, Lwowa czy Gdańska, w utworach prozatorskich oraz poetyckich „Pojałtańczyków”. Owe miasta to miejsca, z których pisarze się wywodzą lub są z nimi wyobrażeniowo związani. Wychodząc od geograficznego szczegółu, jakim są poszczególne miasta, zmierzam do próby zarysowania relacji pomiędzy pisarzem i miejscem. Praca ta ma przy tym charakter analityczno – interpretacyjny. Koncentruję się w niej na odzwierciedleniu w twórczości pisarzy związków międzykulturowych zachodzących w ich ukochanym mieście, problematyce tożsamościowej i swoistych znakach kultury, poprzez które „przemawia” historia miast. W literackiej wizji „ojczyzn prywatnych” poszukuję jednocześnie odpowiedzi na bardziej ogólne pytania, związane z doświadczaniem przestrzeni i ze sposobem przedstawiania tego doświadczenia w literaturze, a także z relacjami pomiędzy człowiekiem i miejscem oraz ze szczególnym przypadkiem tej relacji, jaką stanowi związek pisarza i miejsca. Praca ta jest próbą odczytania i nakreślenia portretu miasta wyłaniającego się z utworów, ukazania roli i funkcji, jakie pełni to miasto w biografii każdego twórcy. W kolejnych rozdziałach przedstawione są poszczególne elementy – miejsca, przedmioty i mieszkańcy – składające się w literacki portret miasta uobecnionego w prozie i poezji autorów, którzy musieli rozstać się z ukochaną małą ojczyzną. Poszukuję jednocześnie odpowiedzi na bardziej ogólne pytania, związane z doświadczaniem przestrzeni i ze sposobami przedstawiania tego doświadczenia w literaturze, a także z relacjami pomiędzy człowiekiem i miejscem oraz ze szczególnym przypadkiem tej relacji, jaką stanowi związek pisarza i miejsca. Interesują mnie zagadnienia związane z tworzeniem opowieści o miejscach, ze swoistą „mityzacją przestrzeni” oraz udziałem pojęć takich jak nostalgia, tęsknota za utraconym miejscem, a także potrzeba oswojenia i tworzenia swojego „nowego” miejsca w przestrzeni. Przedstawione stanowisko jest wynikiem obserwacji tematu kresowo – pogranicznego w literaturze polskiej, która od kilku wieków wyrastała w sąsiedztwie innych kultur, wykorzystując z nich wiele składników, do tego stopnia, iż jej obraz bez „pożyczonych” komponentów byłby niepełny i nieprawdziwy. Rozprawę niniejszą kończy podsumowanie wcześniejszych analiz i rozważań, prowadzące w stronę stwierdzenia, że „dzieciństwo po Jałcie” w twórczości czterech wymienionych pisarzy odgrywa rolę szczególną. Jest inspiracją dla każdego z nich, pisanie o nim jest sposobem na przywracanie pamięci o dawnej przeszłości miasta oraz (roz)poznanie i oswojenie nowego obcego miejsca. Sposób przedstawiania i opisania „dzieciństwa po Jałcie” zmierza w stronę autorskiej kreacji oraz mityzacji przestrzeni „małej ojczyzny”, tworzenia „nowego mitu”, który, jako miejsce utracone na zawsze staje się także przestrzenią symboliczną, w którą wpisane zostają wydarzenia, stanowiące „ilustrację” dla rozważań na temat dylematów (duchowych, światopoglądowych, teologicznych itp.) współczesnego człowieka, składających się na tzw. autobiografię duchową autorów.
Kabzanie Vincenza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Pełczyński, Grzegorz
Stanisław Vincenz (1888–1971) is famous Polish writer. His bigges twork is novel „Na wysokiej połoninie”. It is about different cultures onsouth-east old Poland. There were different ethnic groups on this land.Article says about Armenians in Vincenz’s work.
Kazimiery Iłłakowiczówny dyskurs o utraconej ojczyźnie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szpunar, Karolina
Kazimiera Iłłakowiczówna’s literary output is unusually rich. The poet was born in Vilnius and she spent her youth in Polish Livonia (now Latvia) which topography played a crucial role in her literary work. The loss of this “little homeland” contributed to the specific creation of the country of her childhood. Livonia and Lithuania became for the author of “The Lithuanian Nightingale” the source of both idyll and pain; the peculiar Way of the Cross. In her works the poet mourns and recalls the lost homeland. She also tries to persuade the warring nations to forgive and make peace. She prays for the disappearance of the borders.
Kreso-pograniczny świat prozy Marii Schoferowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Suchomłynow, Lech Aleksy
In his stories of the homeland Polish writer Maria Schofer created a specific and unique model of multi-ethnic borderland interwar period. A cursory analysis of the works of this author can state that the image of the Other, is inextricably linked to the texts of writer.
Problem Innego w dwóch tetralogiach – huculskiej Stanisława Vincenza i galicyjskiej Juliana Stryjkowskiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2019-07-01) Czarnik, Mirosław
Dysertacja podejmuje problem Innego w dwóch tetralogiach – huculskiej Stanisława Vincenza i galicyjskiej Juliana Stryjkowskiego. Składa się ona z czterech rozdziałów, z których jeden ma charakter metodologiczny, prezentujący semantyczne przekształcanie pojęcia „Kresy” o charakterze granicznym, we współczesne rozumienie przestrzeni międzyetnicznych jako pograniczy. Pozostałe rozdziały podejmują problematykę określoną w tytułach: II – Inność fantazmatyczna w tetralogiach Stanisława Vincenza i Juliana Stryjkowskiego, III – Problematyczne dziedzictwo Kresów. Recepcja Inności w ujęciu kolonialnym i IV – Postlektura tetralogii Stanisława Vincenza i Juliana Stryjkowskiego – uniwersalistyczny potencjał tekstów. Autor określa w nich sposoby funkcjonowania poszczególnych kresowych społeczeństw w relacjach z Innością z uwzględnieniem podmiotowości każdej ze społeczności (od Inności jako swojskości, aż po obcość czy wręcz wrogość) oraz różnicującej funkcji przyrody i przestrzeni. Dostrzega także elementy kolonializmu, widoczne przede wszystkim w charakterystyce polskich instytucji kresowego życia społecznego, takich jak: dwór szlachecki, świątynie, karczmy oraz w relacjach panujących w działalności gospodarczej. Ostatni rozdział stanowi zaś próbę znalezienia możliwości szerszego powrotu pisarskiego dorobku Vincenza i Stryjkowskiego do świadomości zarówno badawczej, jak i czytelniczej.
Topika stepu w literaturze polskiej
(2015-09-07) Lubas, Magdalena
Najważniejszym celem pracy jest ukazanie roli, jaką pełni step w naszej literaturze. Zwracam też uwagę na zainteresowanie kresowością i tematyką. W rozdziale pierwszym pt. Stanice, fortyfikacje i oazy stepowe przedstawiam wizję stepu w okresie staropolskim i epoce oświecenia. Drugi rozdział mojej pracy - Kanon ikonosfery stepowej poświęcam wizji stepu, jaką stworzyli romantycy. Za sprawą przedstawicieli szkoły ukraińskiej rozpoczyna się poetycka waloryzacja stepu. W trzecim rozdziale - Pod znakiem Sienkiewicza przybliżam wielką realizację stepowego tematu w literaturze XIX wieku. W tym celu sięgam po twórczość Henryka Sienkiewicz oraz Franciszka Rawity-Gawrońskiego. Rozdział czwarty - W kontekście dwudziestowiecznych waloryzacji figury stepu ukazuje rolę stepu w XX wieku. W wieku XX nie było zbyt wiele momentów na zachwycanie się pięknem stepu. Twórczość poetów i pisarzy przedstawiona w tym rozdziale pokazuje, że ziemia-matka potrafi zgotować jej mieszkańcom prawdziwe piekło. Twórcy XX-wieczni przeważnie ukazują step jako miejsce wrogie człowiekowi. Wydarzenia, które się tam rozgrywają podobne są do wydarzeń hajdamaczyzny. Są terenem zagłady i unicestwienia. Doświadczenia autorów uwiecznione zostały na kartach ich utworów.