Przeglądanie według Temat "Bieszczady"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

„120 kilometrów samotności”. Główny Szlak Karpacki im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na terenie Bieszczadów Zachodnich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Organ, Michał
Bieszczady Zachodnie w okresie międzywojennym nie należały do terenów powszechnie uznawanych za atrakcyjne turystycznie, dopiero pod koniec lat 30. XX w. zwrócono większą uwagę na potencjał drzemiący w tej części Karpat Wschodnich. Wyrazem tego stał się Główny Szlak Karpacki, którego ostatni odcinek uzupełniający lukę pomiędzy Głównym Szlakiem Zachodniobeskidzkim i Wschodniokarpackim wyznakowano właśnie na tym obszarze. Istniejący zaledwie cztery lata odcinek szlaku czerwonego włączał tereny rozciągające się pomiędzy Przeł. Łupkowską i Przeł. Użocką do kręgu zainteresowań turystów górskich. Od 1936 r. pokonanie bieszczadzkiego odcinka szlaku stało się jednym z kryteriów uzyskania „dojrzałości górskiej”, a więc zdobycia odznak turystyki kwalifikowanej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Wkrótce staraniem Towarzystwa zaczęto inwestować w Bieszczadach, umożliwiając turystom szerszą „eksplorację terenu”. Jednakże aż do samego końca swego istnienia bieszczadzki odcinek Głównego Szlaku Karpackiego wymagał podjęcia wielodniowej wędrówki przez tereny niemalże dziewicze i pozbawione podstawowego zaplecza turystycznego, przede wszystkim dobrych miejsc noclegowych. Realia wędrowania wymagały od turysty dobrej znajomości terenu, umiejętności czytania map, a także zdolności do planowania wielodniowej wędrówki prowadzącej przez blisko 120 km bieszczadzkich bezdroży. Planowanie wycieczek górskich utrudniał brak dobrego i ogólnodostępnego przewodnika turystycznego. Turysta wędrujący przez Bieszczady Zachodnie w latach 1935–1939 musiał zatem polegać na nielicznych schroniskach, stacjach turystycznych domkach myśliwskich, a czasem szukać schronienia w zwykłych szałasach pasterskich.
Społeczność żydowska w Bieszczadach w latach 1918-1939 i jej losy podczas II wojny światowej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2018-04-09) Potaczek, Joanna Elżbieta
Przystępując do analizy życia społeczności żydowskiej w Bieszczadach, założeniem autorki stało się ukazanie specyfiki społecznej, gospodarczej, politycznej, kulturalno-oświatowej i religijnej tej ludności. Rozprawa jest również próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób specyfika wielokulturowego i zarazem prowincjonalnego środowiska oddziaływała na dynamikę i charakter procesu integrowania się zamieszkujących tam Żydów na powyższych płaszczyznach aktywności. Rezultaty badań zawarte w niniejszej rozprawie zakresem chronologicznym objęły okres od 1918 r. do końca dwudziestolecia międzywojennego oraz analizę losów bieszczadzkich Żydów podczas II wojny światowej. Zakres terytorialny objął zaś teren Bieszczadów, znajdujący się obecnie w obrębie państwa polskiego. Praca pod względem rzeczowym ukazuje kształtowanie się zaludnienia i rozmieszczenie terytorialne Żydów oraz ich aktywność w rolnictwie, przemyśle, rzemiośle, handlu, organizacjach społecznogospodarczych i zawodowych oraz w rozwoju spółdzielczości. Przedstawia formy ich współdziałania w organizacjach politycznych i samorządach, jak również rozwój ich życia kulturalnego i oświatowego. W rozprawie ukazano także problematykę żydowskich gmin wyznaniowych przez analizę ich podstaw prawnych i struktur funkcjonowania, sytuacji ekonomicznej i personalnej oraz przez pryzmat rywalizacji o kierownictwo w gminach. Badaniu poddane zostały podstawowe sfery działalności gminnej, jakimi była religia i dobroczynność. W rozprawie przeanalizowano również losy Żydów bieszczadzkich podczas II wojny światowej, na podstawie ogólnej ich sytuacji na początku wojny, włączając w nią kwestię wypędzeń tej ludności do radzieckiej strefy okupacyjnej, analizując akty terroru, represje i pierwsze mordy, aż do masowych eksterminacji, ze szczególnym uwzględnieniem obozu pracy w Zasławiu. Analiza przedstawionych zagadnień, skłania do sformułowania naczelnej tezy, że pomimo postępującego w okresie międzywojennym regresu gospodarczego i zubożenia ludności, Żydzi wypracowali znaczny dorobek intelektualny i gospodarczy stanowiący integralne elementy kultury polskiej i ukraińskiej, uzupełniający swoim niepowtarzalnym kolorytem wspólną przeszłość tych narodów na ziemi, z której w czasie II wojny światowej, egzystencja Żydów została definitywnie wyparta.
“The Boundary of the World” – The Beginnings of Tourism in the Bieszczady Mountains in the 19th Century
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Organ, Michał
The article fills the gap in the knowledge of the history of tourism in the Western Bieszczady, presenting its beginnings in the 19th century. This area was rarely visited, as it was not perceived as attractive; the beginnings of tourist “exploration” date back to the 19th century. The analysis is based on diary accounts, memoirs, press articles and the first travel guides. In the preserved reports, the Bieszczady Mountains appear as a wild, inaccessible area, devoid of the road infrastructure necessary for travelers. The wilderness of Bieszczady was traversed for sentimental, social, commercial, religious and health reasons, initially on foot or on horseback.
Wybrane elementy sztuki w południowo-wschodnich powiatach województwa podkarpackiego. Analiza socjologiczna
(Uniwersytet Rzeszowski, 2017-11-09) Lenkiewicz, Katarzyna
W pracy doktorskiej opisuję współczesną bieszczadzką kulturę materialną, którą kształtują lokalni artyści poprzez prowadzenie artystycznej działalności zarobkowej. Kultura ta przyjmuje wyjątkową, hybrydową formę, ponieważ powstaje w skutek łączenia składników kultur ludowych ludności bojkowskiej, łemkowskiej i ukraińskiej, wysiedlonej z terenów południowo-wschodniej Polski w latach 19441946 i w 1947 roku z elementami kultur, wniesionych przez polską ludność napływową, która osiedlała się w Bieszczadach od lat pięćdziesiątych XX wieku. Interesująca mnie problematyka badawcza obejmuje zagadnienia z pogranicza socjologii jakościowej i analizy kulturowej. W pracy doktorskiej postępuję zgodnie z wybraną socjologiczną perspektywą badań nad kulturą. Dysertacja składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym charakteryzuję obszar badań, tj. powiaty bieszczadzki, leski i sanocki pod względem społecznym, historycznym i kulturowym. W rozdziale drugim opisuję podstawy teoretyczne i narzędzia metodologiczne, właściwe dla badań jakościowych. W rozdziale trzecim przedstawiam analizę materiału badawczego oraz wynikające z niego wnioski. Istotnym elementem rozdziału trzeciego są wypowiedzi uczestników badania, które cytuję z przeprowadzonych wywiadów, a także zdjęcia, wykonane podczas badań terenowych.
Zabytki wykonane technikami krzemieniarskimi ze wschodniej części polskich Karpat. Badania z lat 2016–2017
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Raczak, Adrianna
The following article presents the results of field survey from 2016-2017. Research work was carried out in the region of Duszatyn, Połonina Wetlińska and Przełęcz Bukowska. Considering palynological analyzes and flint material recorded in this area, they indicate human activity in the Neolithic period and Early Bronze Age. Moreover, the location of artefacts in the high parts of the mountains evidences the seasonal grazing of animals.
Zagospodarowywanie Bieszczad przez więziennictwo w latach 1965-1977
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-10-18) Januś, Stanisław
W rozprawie omówiono zaangażowanie systemu penitencjarnego w latach 1965-1977 w proces zagospodarowywanie regionu Bieszczad. Na etapie formułowania założeń metodologicznych przyjęto charakter narracji ujętej z perspektywy zarówno obserwatora, jak i uczestnika. Tego rodzaju podejście pozwoliło na pionierskie w polskiej historiografii ujęcie pewnych aspektów funkcjonowania regionu bieszczadzkiego i jego zagospodarowywania po II wojnie światowej przez więziennictwo. Zasób przywołanych faktów oraz analiza zjawisk dotyczących osobliwości tamtego regionu pozwolił wskazać szczególne aspekty jego rewitalizacji oraz trud ludzi, którzy wykazali się skutecznym działaniem, w wielu wymiarach, przy zagospodarowaniu Bieszczad i Beskidu Niskiego. W sposób chronologiczno problemowy został także omówiony fenomen, jakim było zagospodarowanie Bieszczad przez Więziennictwo. Autor postawił sobie też osobny cel aksjologiczny oraz edukacyjny- ocenę faktów i zjawisk, które towarzyszyły przedsięwzięciom więziennictwa w Bieszczadach w omawianym okresie. W kolejnych rozdziałach autor przedstawił i omówił nie tylko przestrzeń terytorialną i zakres czasowy opisywanych działań, ale również ich rozmiar dokonań rzeczowych i stopień trudności w realizacji. Wskazane zostały również proporcje wyników gospodarczych, do zasobów ludzkich i areałów użytkowych - co obrazuje efektywność działania jak również i stan uzbrojenia technicznego — co wyrażało nowoczesność w gospodarowaniu. Pomijając wymierne wskaźniki gospodarcze, autor, jako praktyk w zakresie więziennictwa — wskazał również w rozprawie na szereg niewymiernych efektów działalności więziennictwa w Bieszczadach, ale zarazem znaczących społecznie — była to skuteczna resocjalizacja skazanych, których przez Bieszczady przewinęło się w omawianym okresie kilkadziesiąt tysięcy.