Acta Iuridica Resoviensia nr 3 (38) 2022
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 3 (38) 2022 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaÓsmy kontynent i jego nieruchomości czyli jak internet zmienia Kosmos. Aspekty prawne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Macokina, WeronikaOpracowanie ma na celu przedstawienie luk prawnych i ewentualnych rozwiązań dotyczących międzynarodowych regulacji prawnych w nawiązaniu do obecnej ewolucji sektora kosmicznego w zakresie usług internetowych. Poprzez techniczną analizę zaistniałej sytuacji są pokazane przyczyny atrakcyjności Kosmosu nie tylko dla klasycznych podmiotów prawa międzynarodowego, lecz zwłaszcza dla przedstawicieli sektora prywatnego – New Space Actors. Uregulowanie limitów aktywności tego sektora stanowi potencjalny klucz do rozwiązania nowoczesnych problemów międzynarodowego prawa kosmicznego. Wnioski wyciągnięte w artykule wskazują, że ewentualny traktat międzynarodowy nie może zaspokoić potrzeb codzienności tej dziedziny prawa. Niektóre kwestie mogą być rozwiązane poprzez utworzenie międzynarodowej organizacji z mocnymi kompetencjami prawotwórczymi.
- PozycjaW poszukiwaniu modelu kontroli granicznej cudzoziemców w ruchu lotniczym – kazus Shamindera Puriego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Kosińska, Anna MagdalenaCelem artykułu jest prezentacja specyfiki ruchu lotniczego i kontroli osobistej jako sytuacji, w której dochodzi do uprawnionej limitacji praw podstawowych podróżujących. Opracowanie stawia pytanie badawcze, czy prawo unijne zapewnia skuteczną ochronę praw osób migrujących w procesie przekraczania granicy w ruchu lotniczym. Ruch lotniczy ze względu na swoją specyfikę wymaga regulowania poprzez wprowadzanie szczególnych klauzul bezpieczeństwa. Tym samym istnieje konieczność zapewnienia w systemie prawnym swoistego balansu pomiędzy koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa a gwarancjami poszanowania podstawowych wolności podróżujących. Rozważania zawarte w prezentowanym artykule oparte są w znacznej mierze na analizie sprawy Shamindera Puriego, sikha, w momencie podróży obywatela Unii Europejskiej, który w czasie kontroli granicznej na lotnisku Okęcie został poproszony o zdjęcie turbanu, co uznał za zniewagę i w konsekwencji pozwał Skarb Państwa. Artykuł stawia w konsekwencji pytanie, czy w oparciu o argumentację sądów można wypracować model postępowania w sprawie ochrony i ewentualnego ograniczenia praw podstawowych wobec podróżnych przekraczających granice w ruchu lotniczym.
- PozycjaNawigatorskie przygotowanie systemów bezzałogowych statków powietrznych do operacyjnych działań jednostek ochotniczych straży pożarnych – wybrane przykłady(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Fellner, Andrzej; Fellner, RadosławW latach 2021–2022 zespół badawczy skupiony w jednostce OSP Niegoszowice (woj. małopolskie) przeprowadził prace naukowo-badawcze oraz testy związane z zastosowaniem systemów bezzałogowych statków powietrznych w pracach operacyjnych (ćwiczeniach): jednostek straży pożarnych (PSP i OSP), jednostek Policji, podczas działań poszukiwawczo-ratowniczych oraz sytuacji kryzysowych związanych z ochroną infrastruktury wrażliwej portu lotniczego. W tym czasie wykonano ponad 500 lotów testowych wielowirnikowcami różnych producentów (m.in. Autel Evo II Pro 6k, Autel Evo II 8k, DJI Mavic II Dual Enterprise, DJI Matrice 300, Yuneec H520). Poczynione dotąd analizy i badania wykazały, iż konieczne jest opracowanie mobilnego systemu do realizacji nalotu fotogrametrycznego rozległych obszarów z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych, systemu do tworzenia ortofotomap oraz transmisji danych za pomocą bezzałogowych systemów realizujących automatyczne loty i działających systemowo w zespole pojazdów umożliwiających start i lądowanie na poruszających się platformach. System powinien umożliwiać ładowanie lub wymianę baterii i tym samym zapewniać pracę w trybie ciągłym, przesyłanie i archiwizację danych oraz zarządzanie realizowanymi zadaniami. Konieczne jest implementowanie technik i technologii satelitarnych (GNSS), systemów informacji geograficznej (GIS) o terenie, numerycznych modeli terenu, opracowanie bazy danych niezbędnych podczas konstruowania sztucznych (ANN) lub symulowanych (SNN) sieci neuronowych umożliwiających wykrywanie i detekcję (pożarów, osób, obiektów). Istotne są własności i właściwości bezzałogowych systemów determinujące ich zastosowanie w jednostkach OSP, PSP, policji, służb lotniskowych.
- PozycjaAdministracja w dobie pandemii(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Kędzierski, KonradNagły i dynamiczny rozwój pandemii COVID-19 w marcu 2020 r. wpłyną negatywnie na funkcjonowanie administracji publicznej w Polsce. Związana z nim była konieczność podjęcia odpowiednich działań, rozwiązań i procedur, których głównym celem było przeciwdziałanie zakażeniom. Jedną z form miała stać się praca zdalna, która miała uchronić urzędników i petentów przed rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. W związku z zaistniałą sytuacją większość urzędów administracji publicznej w Polsce zmieniła system prac i kontaktów z petentami. Wiele jednostek organizacyjnych zamknęło swoje stacjonarne oddziały i przeniosło ich funkcjonowanie do sfery wirtualnej, co wpływało bezpośrednio na zwiększone zainteresowanie obywateli e-usługami. W efekcie skutkowało to ograniczonym dostęp do budynków administracji publicznej oraz koniecznością składania przez petentów do skrzynek podawczych dokumentacji niezbędnej do załatwienia spraw urzędowych. Kontakt z urzędem odbywał się za pośrednictwem poczty elektronicznej, telefonu, platformy ePUAP oraz poczty tradycyjnej. W tekście autor w sposób syntetyczny przedstawia oraz analizuje sytuację, jaka miała miejsce w sferze działalności administracji w czasie trwania pandemii, wskazuje akty normatywne i procedury, które miały wpływ na działanie tych podmiotów.
- PozycjaGlosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. I KZP 10/19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Szczygieł, TomaszPostanowienie dotyczy kwestii odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania z art. 233 § 1a k.k. w kontekście jego wpływu na rozumienie prawa do obrony. Autor glosy krytycznie odnosi się do stanowiska, że wprowadzony nowelizacją z 11 marca 2016 r. art. 233 § 1a k.k. nie budzi wątpliwości jako wprowadzający „jedynie uprzywilejowany typ przestępstwa fałszywych zeznań”. Istniejące wątpliwości co do charakteru i zakresu nowego uregulowania mogą bowiem nie tylko wpływać na treść prawa do obrony, ale co ważniejsze – skutkować negatywną praktyką organów ścigania przekonanych o „instrukcyjnym” charakterze art. 313 k.p.k.
- PozycjaRegional and local branch agencies of the central government(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Jaworski, BogdanContemporary public administration is divided according to the adopted criteria. The most clear and legible division indicates the functioning in its structures of the government administration, which undertakes the activities of the state assigned to it. The bodies of this administration function on different levels of organization and have different powers and competences. The study presents the organization of local government administration divided into two basic forms: combined and non-combined. The deliberations were based on the theory of administrative law and practical organizational solutions. An attempt was also made to assess the form of governmental administration organization functioning in the field. Research attention has also focused on its functioning during a pandemic.
- PozycjaTajemnica medyczna i prawo do prywatności w dobie e-zdrowia – uwagi w kontekście Systemu Informacji Medycznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Burdzik, MarcinRozwój nowoczesnych technologii teleinformatycznych oraz ich wykorzystanie w sektorze ochrony zdrowia to zjawiska, które przyczyniają się do poprawy jakości i dostępności usług zdrowotnych. Przejawem tego rodzaju rozwiązań jest System Informacji Medycznej (SIM), w którym gromadzone są informacje o udzielanych świadczeniach zdrowotnych. Obecnie dane te przekazywane są do SIM bez konieczności uzyskania zgody pacjenta, a nawet gdy ten wyraźnie sprzeciwia się temu. Jednocześnie informacje o stanie zdrowia podlegają ochronie w ramach konstytucyjnego prawa do prywatności, które uprawnia jednostkę do zachowania ich w poufności. Ich ochronie w tym zakresie służy tajemnica medyczna oraz właściwe zabezpieczenie dokumentacji medycznej. Zachodzi zatem pytanie, czy takie rozwiązania jak SIM nie ingerują nadmiernie w prawo do prywatności, a co za tym idzie – czy nie czynią z tajemnicy medycznej instytucji o charakterze iluzorycznym. Celem artykułu jest rozstrzygnięcie powyższych dylematów.
- PozycjaDziałania podejmowane przez administracje rządową w okresie pandemii COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Ura, ElżbietaWprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii w marcu 2020 r. było dla wszystkich nowym wyzwaniem. Organy administracji publicznej zostały zobowiązane do podejmowania działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa publicznego w państwie, które zostało zagrożone rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Rada Ministrów nie zdecydowała się na wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej – mimo zaistnienia w różnych okresach sytuacji uzasadniających taki stan. Wprowadzane były natomiast ograniczenia w prawach i wolnościach obywateli, zakazy i nakazy określonego zachowania się i czyniono to w drodze rozporządzeń, bez podstawy prawnej. O naruszeniach w tym zakresie świadczy wiele orzeczeń sądów administracyjnych i sądów powszechnych. Co istotne, wiele państw wprowadzało w różnych okresach stany nadzwyczajne. Rada Ministrów przyjęła natomiast koncepcję tzw. hybrydowego stanu nadzwyczajnego, nieznanego w przepisach prawa. Powyższe zagadnienia stały się przedmiotem rozważań w artykule.
- PozycjaWhistleblowing w świetle nowych zasad dyrektywy o sygnalistach a doświadczenia ładu korporacyjnego wybranych polskich spółek energetycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Mroczyński-Szmaj, ŁukaszW opracowaniu omówiono zasady ochrony sygnalisty w systemach ładów korporacyjnych polskich spółek energetycznych oraz modelowe zasady wynikające z tzw. dyrektywy o sygnalistach. W szczególności zwrócono uwagę na fakt, że już 30 listopada 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o ofercie publicznej. Znalazł się w niej przepis (art. 97d) nakładający na emitentów instrumentów finansowych obowiązek zapewnienia łatwego, nieskrępowanego i bezstresowego zgłaszania zarządowi lub radzie nadzorczej naruszeń prawa, procedur, a także zasad etycznych. Dodatkowo na dotychczasowe krajowe prawodawstwo nakłada się nowa regulacja unijna – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE z 26 listopada 2019 r., L 305/17), tzw. dyrektywa o sygnalistach. Zgodnie ze swoim zakresem przedmiotowym również polskie spółki energetyczne zobligowane będą do dostosowania swoich procedur m.in. dotyczących zamówień publicznych (art. 2 ust. 1 lit. a ppkt (i) dyrektywy wz. z Załącznikiem Część I A) do nowych zasad, bowiem zakresem zastosowania w obszarze zamówień objęta została m.in. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz. Urz. UE z 28 marca 2014 r., L 94/243). Data transpozycji nałożona na państwa członkowskie minęła 17 grudnia 2021 r. Autor zwraca uwagę na konieczność wdrożenia rozwiązań włączających aktywnie rady nadzorcze w proces ewaluacji zgłoszeń składanych przez sygnalistów.
- PozycjaGlobalna pandemia a przewóz towarów drogą lotniczą w Europie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Siwiec, Anna NataliaPandemia koronawirusa SARS-CoV-2 wpłynęła na rozkłady i planowanie rejsów, dostępną zdolność przewozową oraz stawki frachtowe oferowane przez przewoźników lotniczych na całym świecie. Linie lotnicze musiały szybko nauczyć się reagowania na zmieniające się uwarunkowania w związku z tym, że większość państw wielokrotnie zmieniała wymagania dotyczące wjazdu na ich terytoria. Europejski rynek frachtu lotniczego, który przed pandemią doświadczał zdecydowanej nadwyżki zdolności przewozowej, w czasie jej trwania musiał się zmierzyć z niespodziewanym spadkiem przestrzeni ładunkowej pod pokładami samolotów pasażerskich oraz jednoczesnym wzrostem popytu na tego typu usługi. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przedsięwzięć podejmowanych przez przewoźników oraz porty lotnicze odnośnie do przewozu frachtu w czasie kryzysu COVID-19. Autorka skupiła uwagę na tych działaniach, gdyż rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 stało się punktem zwrotnym dla przewoźników lotniczych. Oprócz od zawsze trwającej konkurencji między uczestnikami tego rynku musieli się oni podjąć próby zmierzenia się z zewnętrznymi ograniczeniami epidemicznymi oraz wypracowania nowych i rentownych strategii rynkowych.
- PozycjaSzara strefa tytoniowa w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Skuza, JoannaGeograficzne położenie Polski sprzyja dokonywaniu przestępstw gospodarczych o charakterze transgranicznym, związanych z naruszaniem przepisów o podatku akcyzowym. Szara strefa stanowi działalność gospodarczą, której czynności omijają rządowe regulacje prawne, zatem znajduje się poza wiedzą organów państwa. Obejmuje ona transakcje pieniężne i niepieniężne o charakterze prawnym, czyli działalność, która podlegałyby opodatkowaniu, gdyby została zgłoszona odpowiednim władzom. Poziom szarej strefy tytoniowej w Polsce w latach 2015–2020 ulegał znacznemu obniżeniu. Celem artykułu jest omówienie poziomu szarej strefy i identyfikacja determinant wpływających na jej poziom w badanym okresie. Do osiągnięcia zamierzonych celów przeprowadzono analizę literatury krajowej oraz międzynarodowej, a także raportów. Wnioski sformułowano dedukcyjnie. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że przewidywalna i racjonalna polityka akcyzowa, skuteczne egzekwowanie zaostrzanych kar oraz doskonalenie sprawności operacyjnej odpowiednich służb stanowią kluczowe determinanty obniżającego się poziomu szarej strefy w badanym okresie.
- PozycjaLa consecución de los Objetivos de Desarrollo Sostenible en los ayuntamientos mediante el derecho constitucional a la participación ciudadana local en España(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Clemente Martínez, JaimePoprzez ten tekst zwraca się uwagę na ważność realizacji miejskich polityk publicznych w najlepszy możliwy sposób, co gwarantuje wysokiej jakości usługę publiczną, w której liczy się opinia obywateli. Z tego powodu ceniony jest art. 23 Konstytucji hiszpańskiej, który gwarantuje prawo do udziału politycznego w sprawie lokalnej. Podobnie analizuje się, w jaki sposób możliwe jest partycypacyjne wykonywanie tych uprawnień miejskich przy jednoczesnym zagwarantowaniu celów zrównoważonego rozwoju, aby osiągnąć możliwie jak najlepszy samorząd lokalny.
- PozycjaHuman and divine in the dialectic of powers in ancient Rome(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Vallocchia, FrancoThe relationship between human and divine, i.e. between priesthood and empire, is one of the central themes of human history. In ancient Rome, from the age of the reign to the age of the republic and up to the constitutions of the Emperor Justinian in the new Rome, the relationship between human and divine is always in the middle of the institutional arrangements, whether internal to the city or shared among different populations.
- PozycjaPorzucenie nieoznakowanych narzędzi połowowych – instytucja prawa prywatnego w służbie realizacji celów publicznych?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Ossowska, MagdalenaArtykuł omawia zagadnienie porzucenia narzędzi połowowych w regulacji ustawy z dnia 19 grudnia 2014 r. o rybołówstwie morskim w szerszym kontekście możliwości realizacji celów publicznych w zakresie prawa prywatnego, wykonywania uprawnienia właściciela do porzucenia rzeczy, a także wpływu prawa publicznego na prawo prywatne w sferze prawa własności. W pierwszej kolejności nakreślono konstrukcję prawną porzucenia rzeczy oraz kontekst prawa rzymskiego. Następnie omówiono model porzucenia w polskim prawie cywilnym, w którym zaistnienie skutku derelikcji leży w sferze woli właściciela, oraz modyfikację tej instytucji w przypadku porzucenia narzędzi połowowych, w której zaistnienie skutku porzucenia uzależnione jest od przesłanki obiektywnej wskazanej przez ustawodawcę. Prowadzi to do wniosku, że określone cele publiczne mogą być realizowane we wsparciu instytucji prawa prywatnego, jednak ich urzeczywistnienie jest pochodną dalece sprecyzowanych i ścisłych obowiązków o charakterze publiczno-prawnym oraz nierzadko wiąże się z ograniczeniem uprawnień właściciela.
- PozycjaOgraniczenia w zakresie prowadzenia zbiórek publicznych w dobie pandemii COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Kubas, EwaW niniejszym artykule autorka w oparciu o akty normatywne oraz literaturę przedmiotu analizuje przepisy ustawy z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych w kontekście ograniczeń związanych z przeprowadzaniem tych zbiórek w okresie pandemii COVID-19. Wprowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczenia mające na celu przeciwdziałanie zakażeniom w dużym stopniu uniemożliwiły organizatorom zbieranie gotówki w kontakcie bezpośrednim z darczyńcami. Należy jednak stwierdzić, że stały się również podstawą do przemyśleń na temat konieczność objęcia regulacjami ustawowymi zbiórek bezgotówkowych, których popularność cały czas wzrasta.
- PozycjaThe “mObywatel” application as a sign of the increase of informatisation of the Polish society – critical remarks on the practical applicability of the tool(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Eysymontt, MałgorzataThe aim of this article is to indicate the importance of the informatisation of a society by way of example of the Polish “mObywatel” application used on mobile devices running the full Android operating system version 6.0 or higher and smartphones running iOS 13 or later, which constitutes a remarkable achievement compared to other Member States of the European Union. By means of this unique digital tool Polish citizens are able to facilitate many of their everyday activities which require, among others, making their documents available for inspection, e.g. during Police control, while travelling by train, when checking the validity of the EU Digital Covid Certificate at the airport or prescribed medicines at the pharmacy. However, although the “mObywatel” application becomes more popular, especially among young and middle-aged people, it is still subject to some significant limitations, often caused by the shortcomings of the current legislation and concerns relating to data protection. Hopefully, the process of introducing the European Digital Identity Wallet will have a major impact on even greater practical applicability of the analysed tool. It is worth noting that due to the lack of literature in this dynamically developing area, this study seems to be one of the very few scientific legal discussions on the topic which concentrates on this exceptionally interesting application.
- PozycjaZarządzanie ruchem lotniczym w polityce lotniczej Unii Europejskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Markiewicz, Telesfor MarekOd ponad 20 lat w instytucjach Unii Europejskiej i jej państwach członkowskich trwają prace nad utworzeniem jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (SES) – ambitnego programu modernizacji systemu zarządzania ruchem lotniczym (ATM). Przesłanką do zainicjowania w 2000 r. działań legislacyjnych i badawczo-rozwojowych w tej dziedzinie było zmniejszenie istniejącego rozdrobnienia sektora ATM pomiędzy państwami, cywilnymi i wojskowymi instytucjami zapewniającymi służby żeglugi powietrznej oraz stosowanymi systemami technicznymi. Podjęcie przez Komisję Europejską inicjatywy SES oznaczało włączenie problematyki ATM do zakresu polityki lotniczej Unii Europejskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie dotychczasowych postępów w tworzeniu jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej w obliczu problemów wynikających głównie ze specyficznego, ponadnarodowego charakteru Unii. Autor przeanalizował zachodzące zmiany priorytetów inicjatywy SES, a także niepowodzenia, jakie napotkano podczas realizacji celów politycznych tego złożonego przedsięwzięcia, które zadecyduje o przyszłości zarządzania ruchem lotniczym w Europie.
- PozycjaThe concept of reinstatement of the deadline in the covid special act in light of traditional solutions of administrative law in this respect(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Mazurkiewicz, ArturThe outbreak of the SARS-CoV-2 virus posed new and urgent challenges to the legislature and administration. The entities responsible for the legislative process in Poland seemed to have succumbed to the atmosphere of panic and introduced into legal circulation solutions that overturned the hitherto binding canons of law regarding the possibility of reinstating deadlines, types of deadlines subject to reinstatement, and requirements related to their reinstatement. These solutions, although adopted in the interest of the parties, in the author’s opinion are too radical. Moreover, they turned out to be unnecessary in practice and threaten the lack of security in legal proceedings.
- PozycjaFrom millet members to citizens. The Civil Code of Turkey and the formation of the idea of citizenship in Turkey(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Tutaj, MichałThis paper depicts how the changes taking place in the Ottoman Empire in its last years and the establishment of the Republic of Turkey gave grounds to creation of the notion of the nation-state citizen. This category replaced the category of millet member meaning in those circumstances, the member of a given ethno-religious group. The millet members benefited from law attributed to a given millet and thus, in the field of private law, their rights depended mainly on their personal status. The Turkish codification of the civil law, based on the Swiss Civil Code (i.e. the ZGB) played important role in the process of creation of the category of citizen. The codification brought – in the field of private law – the idea of equality of legal capacity of entities. Consequently, it eliminated legal pluralism and the principle of legal personalism.
- PozycjaNabywanie nieruchomości na potrzeby rozwoju miast z zastosowaniem procedury wywłaszczeniowej w czasach Republiki Rzymskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Kamińska, RenataWywłaszczenie w antycznym Rzymie było instytucją prawa publicznego i jednocześnie przejawem władczej ingerencji państwa w sferę praw podmiotowych jednostki. Prowadziło ono do odjęcia osobie prywatnej najważniejszego spośród praw rzeczowych, tj. prawa własności nieruchomości. Mogło jednak dojść do tego wyłącznie po spełnieniu określonych przesłanek. Po pierwsze, wywłaszczenie musiał uzasadniać cel publiczny, który mógł być zrealizowany tylko dzięki pozyskanej nieruchomości. Po drugie, wywłaszczanemu wypłacano odszkodowanie.