Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 28 (2020)
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 28 (2020) według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 22
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaZdolność pracownicza zwierząt – o ograniczonym upodmiotowieniu zwierząt na gruncie prawa pracy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skowron, Radosław T.Przedmiotem artykułu jest analiza prawnych relacji między ludźmi a zwierzętami w Polsce oraz możliwości zredefiniowania tych stosunków. W tekście wskazano, że obecny porządek prawny oparty jest na założeniu bezwzględnej ludzkiej wyższości, co prowadzi do sytuacji, gdzie podstawowe interesy zwierząt do bycia wolnym od cierpienia i przemocy nie znajdują żadnej lub prawie żadnej ochrony, gdyż prawodawca ciągle do zwierząt stosuje przepisy dotyczące rzeczy. Tymczasem szkody wyrządzane zwierzętom wydają się być w rosnącym konflikcie z gwałtownym i transformacyjnym rozwojem nauki i etyki, a także zmianami w prawie i jurysprudencji niektórych państw. Ta przepaść zdaje się z każdym rokiem powiększać. Naukowe i etyczne osiągnięcia wzmacniają tezę o konieczności przyznania pewnych cech podmiotowości prawnej zwierzętom. Artykuł wskazuje, że pierwszym krokiem do rzeczywistej dereifikacji zwierząt może być środowisko pracy i poddanie zwierząt reżimowi przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.
- PozycjaWażniejsze obowiązki informacyjne jako działania prewencyjne w sytuacjach podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Olszewski, JanPublikacji zawiera analizę administracyjnoprawną dwu obowiązków informacyjnych, które mają zadanie oddziaływać prewencyjnie w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Do szczegółowej prezentacji wybrano dwa przykłady, które pochodzą z niedawno nowelizowanej ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Akt ten wprowadził szereg nowych obowiązków informacyjnych dla kilku grup przedsiębiorców. Zadania te są nieznane prawu polskiemu czy nawet nowatorskie, ponadto są skomplikowane pod szeregiem względów. Dlatego też w ramach analizy administracyjnoprawnej dokonane zostały dwie prezentacje obowiązków informacyjnych. Następnie zaś zaprezentowano ich ocenę pod względem wypełniania celów z prawa Unii Europejskiej. Tu także podano uwagi w zakresie praktycznego stosowania. Uwzględniając te cele, artykuł wypełnił w ten sposób opis dwu podstawowych obowiązków informacyjnych które wynikają z tego aktu. Wpierw dotyczył Centralnego Rejestru Beneficjatów Rzeczywistych, a także wyjątkowo restrykcyjnych rozwiązań wymuszających rzetelność wpisów do niego. Drugim omówionym tu tematem była prezentacja tzw. instytucji obowiązanych w zakresie informowania o zaistnieniu określonego ryzyka. Charakterystyczną cechą obowiązków dla tej grupy przedsiębiorców jest to, iż zadanie to jest niezwykle trudne do ustalenia, w szczególności w wykrywaniu wskazanych w ustawie sytuacji ryzyka, a dalej w zgłaszaniu tego faktu do stosownych organów.
- Pozycja„Dziedziczenie treści cyfrowych”. Zarys problematyki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Serafin, TobiaszW dobie postępującej cyfryzacji, która wkracza w kolejne dziedziny życia ludzi, pojawia się problem aktualności regulacji prawnych w stosunku do korzystania z nowych rozwiązań, jakie daje internet. Nowe technologie sprawiają, że ludzie przenoszą dużą część swojego życia do cyberprzestrzeni, co z kolei prowadzi do powstawania licznych treści cyfrowych. Polskie przepisy nie regulują w sposób jednoznaczny zagadnienia dziedziczenia danych cyfrowych. Aby uzyskać dostęp do nich po śmierci bliskiej osoby, należy udowodnić ich majątkowy charakter oraz że pochodzą ze stosunku cywilnoprawnego, a także że nie mają osobistego charakteru dla spadkodawcy, co w przypadku danych cyfrowych osób fizycznych jest bardzo trudne. W niniejszym artykule została podjęta próba wyjaśnienia zagadnień związanych z problematyką dziedziczenia treści cyfrowych na podstawie obowiązujących przepisów prawa spadkowego w polskim systemie prawnym.
- PozycjaPrakseologiczne uwarunkowania jakości administracji publicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bentkowski, Sebastian; Bentkowska-Furman, IzabelaPojęcia jakości i sprawności są ze sobą ściśle związane. Jakość jest niezbędnym elementem uzyskania skuteczności, warunkuje osiągnięcie sprawności rzeczywistej oraz jest jednym z kryteriów, według których dokonuje się oceny wszystkich działań w ramach organizacji. Należy również stwierdzić, że zarówno pojęcie sprawności, jak i poszczególne jej kategorie (skuteczność, korzystność, ekonomiczność) mogą być wykorzystane do określenia standardów jakości administracji publicznej. Pozyskiwanie jakości za pomocą prakseologicznych wytycznych wymaga jednak podjęcia stosownych działań w ramach całego systemu administracji. Działania te powinny być przy tym objęte formalizacją za pomocą norm prawnych, adekwatną do zamierzonych rezultatów. W ramach tego systemu można wyróżnić główne elementy determinujące jakość administracji, do których zalicza się cele i struktury administracji.
- PozycjaRecenzja: „Współczesne problemy wykroczeń”, red. Izabela Nowicka, Agnieszka Sadło-Nowak, Szczytno 2013, ss. 464(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bień-Węgłowska, IwonaNiniejsze opracowanie stanowi recenzję monografii „Współczesne problemy wykroczeń”. Recenzowana publikacja jest przykładem tego, że prawo wykroczeń poprzez swoje oddziaływanie na różne sfery życia społecznego i związki z innymi gałęziami prawa przysparza wiele problemów interpretacyjnych oraz trudności w jego praktycznym stosowaniu.
- PozycjaSprawiedliwość i jej historyczny rozwój(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Łuszczyński, ArturCelem artykułu jest analiza ewolucji pojęcia sprawiedliwości – od starożytności do czasów współczesnych. Autor wyraża pogląd, że współcześnie termin „sprawiedliwość” bardziej koresponduje ze sferą polityczną niż prawną, gdyż ta druga co do zasady nie rodzi zasadniczych sporów. Pierwotne fundamenty sprawiedliwości dla prawnika pozostają stabilne. Problem pojawia się z chwilą, gdy przenosimy akcenty na sferę społeczną. Wówczas okazuje się, że nie mamy bezdyskusyjnych, powszechnie aprobowanych podstaw.
- PozycjaEmanacja założeń good governance w działaniach wojewódzkich komisji ds. Orzekania o zdarzeniach medycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Jacek, AnnaW niniejszym artykule dokonano oceny emanacji założeń good governance w działaniach wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. Przedstawiono i poddano ocenie w kontekście tej koncepcji aspekty związane m.in. ze złożeniem wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego, powołaniem członków wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych oraz kompetencjami komisji. Artykuł zawiera także analizę i ocenę przepisów u.p.p. dotyczących wydawania orzeczeń przez wojewódzkie komisje ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. W podsumowaniu podkreślono, że wojewódzka komisja ds. orzekania o zdarzeniach medycznych w części stanowi przykład emanacji założeń koncepcji good governance oraz zwrócono uwagę na konieczność doprecyzowania przepisów u.p.p. przez ustawodawcę w celu zapewnienia rzeczywistej, szybkiej i skutecznej możliwości korzystania z pozasądowego dochodzenia roszczeń przez pacjentów.
- PozycjaPrzemoc wobec kobiet w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kubas, SabinaPrzemoc wobec kobiet należy do coraz częstszych czynów, których sankcjonowanie występują zarówno na gruncie przepisów wewnętrznych, jak i uregulowań międzynarodowych. Bez wątpienia są to naruszenia praw człowieka i podstawowych wolności. Unormowania europejskie do tego typu praw zaliczają przede wszystkim prawo do życia i zdrowia, a także do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Stąd też stosowanie przemocy w stosunku do kobiet stanowi bezwzględne naruszenie zakazu nieludzkiego i poniżającego traktowania i jest oczywistą formą dyskryminacji człowieka i obywatela ze względu na płeć. Kobiety przez wiele wieków były uzależnione psychicznie oraz fizycznie od swoich mężów i ojców, wobec tego o wiele częściej stosowano w stosunku do nich przemoc. Biorąc pod uwagę wskazaną tematykę, należy podkreślić, że sprawy dotyczące agresji wobec kobiet, a także ich poniżanie uwarunkowane płcią wielokrotnie było i nadal jest przedmiotem skarg rozpatrywanych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.
- PozycjaNeudelenie alebo späťvzatie súhlasu poškodeného s trestným stíhaním – súkromnoprávne prelomenie zásady oficiality a zásady legality(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Štrkolec, MartinW artykule autor zajmuje się instytucją wyrażenia zgody przez osobę poszkodowaną na wszczęcie postępowania karnego w Republice Słowackiej. Po wstępnym wprowadzeniu do tematu autor zajmuje się historycznymi aspektami udzielenia zgody osoby pokrzywdzonej na postępowanie karne. Następnie przechodzi do merytorycznych i proceduralnych warunków jej stosowania, koncentrując się głównie na problemach prawnych, aplikacyjnych i interpretacyjnych wynikających z praktyki prawnej. W związku z tym przedstawione są także wnioski de lege ferenda.
- PozycjaPrawne uregulowania wykonywania zawodów medycznych jako część systemu ochrony zdrowia w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bróż, OskarW opracowaniu zostały przedstawione regulacje prawne dotyczące wykonywania zawodów medycznych, które nie mają swojej definicji ustawowej, a część zawodów pozostaje poza prawnymi regulacjami, co utrudnia określenie standardów udzielanych przez nich świadczeń. Jest to pewną niekonsekwencją w stosunku do deklaracji zakładających systemowe podejście do opieki zdrowotnej. System ten powinien obejmować cel, jakim jest zapewnienie obywatelom odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego w takich dziedzinach zdrowia, jak m.in. dostępność do opieki medycznej i bezpieczeństwo farmakoterapii. Omówione zagadnienia prawne wiążą się z wykonywaniem zawodów medycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i należą do nich: ogólna klasyfikacja zawodów medycznych oraz wykonywanie działalności leczniczej na terytorium RP przez Polaków i cudzoziemców. Dobór badanych regulacji podyktowany został chęcią opisania zdaniem autora najbardziej newralgicznych i nadających się do poprawy uregulowań prawnych mogących usprawnić system ochrony zdrowia.
- PozycjaWiarygodność środków dowodowych w rzymskim procesie karnym okresu wczesnego cesarstwa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Loska, ElżbietaZachowane teksty źródłowe dotyczące rzymskiego prawa karnego poświęcone są bardzo często kwestiom procesowym. Znalazło się w nich także miejsce dla problematyki środków dowodowych w rzymskim procesie karnym. W niniejszym artykule omówiono zagadnienie ich wiarygodności. Brano przy tym pod uwagę nie tylko sam dowód, jego formę czy treść, ale oceniano również osobę, która dowód przedstawiała, i sposób jego pozyskania. W niektórych przypadkach obligatoryjne było zastosowanie tortur.
- PozycjaSytuacja prawna dziecka w chińskim systemie prawa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Łukasiewicz, Jakub M.Celem artykułu jest prezentacja pozycji prawnej dziecka na gruncie chińskiego prawa prywatnego. W uwagach wstępnych zaprezentowano system rejestracji narodzin chińskich dzieci, odwołano się do polityki jednego dziecka oraz polityki dwójki dzieci. Następnie przedstawiono specyfikę ochrony dziecka na gruncie ustawy – Prawo małżeńskie z 1989 r. z uwzględnieniem regulacji dotyczących tzw. nabożności synowskiej xiao, a także przedstawiono instytucję opieki prawnej sprawowanej przez rodziców wobec dziecka na podstawie ogólnych zasad prawa cywilnego Chińskiej Republiki Ludowej.
- PozycjaZmiany proceduralne w ramach nowego prawa zamówień publicznych a udział mikro, małych i średnich przedsiębiorców w rynku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Stapiński, RajmundWysokie wymagania zamawiających wobec wykonawców, duży stopień sformalizowania procedur oraz wysokie koszty udziału w postępowaniu stanowią zasadnicze bariery dla udziału mikro, małych i średnich przedsiębiorców w rynku zamówień publicznych. Zmiana podejścia ustawodawcy do analizowanego obszaru prawa poprzez odejście od modelu instrumentu stricte zakupowego w kierunku narzędzia umożliwiającego osiągnięcie efektywności wydatkowania środków publicznych poprzez zapewnienie ich szerszego oddziaływania m.in. w ramach wsparcia przedsiębiorców z sektora MŚP stanowi podstawowe założenie nowej ustawy Prawo zamówień publicznych. W ramach artykułu poddano analizie wprowadzone rozwiązania prawne i zestawiono je z barierami wskazywanymi przez przedsiębiorców jako przyczyny braku ich partycypacji w przetargach publicznych. Przeprowadzone badania pozwoliły na ocenę słuszności przyjętych rozwiązań w aspekcie teoretycznym oraz sformułowanie wniosków co do ich potencjalnej praktycznej efektywności.
- PozycjaDeskrypcja podmiotów i ich legitymacja do rozwiązania zgromadzenia w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Hermanowski, KarolDo zasadniczych zadań spoczywających na państwie zalicza się zapewnienie obywatelom ochrony ich życia i zdrowia. Państwo, wypełniając te zadania, powinno posiadać właściwe dla każdej sytuacji przepisy prawne oraz przygotowane do działania podmioty w celu realizacji wyznaczonych priorytetów. Zasadniczym założeniem publikacji jest przedstawienie podmiotów legitymowanych do rozwiązania zgromadzenia w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego w trakcie jego trwania w zależności od występujących okoliczności i rodzaju zgromadzenia. W tym zakresie z jednej strony zostanie przedstawiona analiza historyczna uwarunkowań dotyczących rozwiązania zgromadzenia, z drugiej zaś – aktualne problemy i podstawy prawne wskazujące na uprawnienia podmiotów w tym zakresie.
- PozycjaZnaczenie zasady należytego zarządzania finansami Unii Europejskiej oraz zasady zarządzania dzielonego w systemie zarządzania i kontroli programów operacyjnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wójtowicz-Dawid, AnnaObowiązujące przepisy prawa związane z wydatkowaniem środków pochodzących z budżetu UE regulują zagadnienia związane z zarządzaniem finansami Unii, uwzględniając specyfikę procesu wydatkowania. Należyte zarządzanie finansami Unii Europejskiej i zarządzanie dzielone są zasadami ściśle związanymi z właściwych gospodarowaniem środkami pochodzącymi z budżetu UE, tworząc reguły, na którym zbudowany został system ich monitoringu, kontroli, audytu oraz zarządzania. Podstawowym celem publikacji jest określenie zakresu znaczeniowego zasady należytego zarządzania oraz zasady zarządzania dzielonego w systemie zarządzania i kontroli programów operacyjnych oraz podjęcie próby wyznaczenia ram dla państw członkowskich i organów UE do tworzenia systemu wydatkowania środków pochodzących z budżetu Unii. Omawiając zakres przedmiotowy i podmiotowy wskazanych zasad, wykorzystana została przede wszystkim metoda dogmatyczno-prawna oraz z niewielkim stopniu prawno-porównawcza. Dodatkowo dla weryfikacji prawidłowości postawionych tez wykorzystana została analiza wybranych orzeczeń TSUE.
- PozycjaRecepcja idei triady nauk administracyjnych Fritza Stier-Somlo w polskiej literaturze naukowej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Dąbrowski, KarolTriada nauk administracyjnych obejmuje nauki: prawa administracyjnego, administracji, i polityki administracyjnej. Ideę triady wiąże się z dorobkiem administratywisty F. Stier-Somlo. Koncepcja triady stała się głośna w polskiej literaturze prawo-administracyjnej. Dokonując w ten sposób selektywnej recepcji myśli Stier-Somlo, pominięto dorobek W. Jellinka, nie zwrócono uwagi na pozostałe dokonania Stier-Somlo, przypisano triadzie nadmierne znaczenie dla rozwoju teorii administracji i spetryfikowano sposób patrzenia na niemieckojęzyczną naukę administracji.
- PozycjaStanisław Starzyński o przemianach ustrojowych w Polsce w latach 1918–1935(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szymański, ŁukaszOdzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r. wiązało się z koniecznością dostosowania różnych systemów prawnych obowiązujących w granicach odrodzonego państwa. Polskie władze stanęły przed wyzwaniem określenia ram ustrojowych państwa i zakresu kompetencji jego naczelnych organów. Spośród wielu autorów zajmujących się prawem konstytucyjnym na uwagę zasługuje Stanisław Starzyński, prawnik – konstytucjonalista i polityk. Zajmował się bowiem genezą i pojęciem prawa, funkcjami państwa i zakresem władzy państwowej. Jako ekspert i analityk wypowiadał się na temat projektów aktów normatywnych i tych aktów prawnych, które weszły w życie. Miał krytyczny stosunek do Konstytucji z 1921 r., ponieważ poprzez przyznanie nadmiernych uprawnień Sejmowi prowadziła do zachwiania równowagi władz. Z tego też powodu sformułował własny projekt konstytucji, który stanowił korektę obowiązującej. Starzyński również był sceptyczny wobec Konstytucji z 1935 r., sposobu jej wprowadzenia w życie i postanowień, które nie gwarantowały ochrony praw jednostki oraz kontroli organów państwa.
- PozycjaKompetencje komunikacyjne mediatora(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Plis, JerzySkuteczna komunikacja w mediacji wymaga korzystania z różnych umiejętności. Mówienie jest tylko jedną z nich. Ważniejsze okazuje się słuchanie i zadawanie pytań. Są to dwie umiejętności o kluczowym znaczeniu w pracy mediatora. Ważne znaczenie ma także znajomość komunikacji niewerbalnej. Do tego należy dodać umiejętność wykrywania kłamstw oraz manipulacji.
- PozycjaPrawna ochrona prywatności oraz wolności dzieci w internecie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Uliasz, JoannaDzieci są aktywnymi użytkownikami internetu. Bywa, że eksponują swoją sferę prywatną i intymną, narażając się na zagrożenia, powodowane anonimowością sprawców w wirtualnym świecie. Niejednokrotnie rodzice dzielą się informacjami o swoich dzieciach w sieci, robiąc to bez ich wiedzy i zgody. Zachowania rodziców zwane sharentingiem albo parental trollingiem, o czym mowa w artykule, mogą wypełniać znamiona czynów zabronionych albo godzić w dobra osobiste dziecka. Podstawowym celem niniejszego artykułu jest zatem scharakteryzowanie najpowszechniejszych negatywnych zjawisk ingerujących w prywatność i wolność małoletnich (m.in. sexting, grooming, cyberbulling, sharenitng, parental trolling), a także wskazanie właściwych środków prawnych mogących efektywnie zabezpieczyć interes pokrzywdzonego dziecka. W opracowaniu przywołane zostały stosowne orzeczenia sądów oraz przepisy Konstytucji z 1997 r., k.k., k.p.k., k.c., k.r.o. oraz regulacje prawa międzynarodowego i unijnego, które gwarantują skuteczną ochronę dwóch podstawowych dla rozwoju dziecka sfer: jego prywatności oraz wolności.
- PozycjaAnaliza oraz ocena prawnych uregulowań z zakresu orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia sportowca jako aspekt bezpieczeństwa w sporcie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Masłowski, PatrykW artykule przeprowadzona została analiza i ocena regulacji prawnych normujących tematykę orzeczeń lekarskich w sporcie jako zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa w sporcie. Szczególna uwaga została poświęcona ustawie o sporcie z 2010 r. oraz uszczegóławiającym ją aktom wykonawczym, a także innym uregulowaniom bezpośrednio odnoszącym się do kwestii badań lekarskich w sporcie, na podstawie których uprawnione podmioty wydają orzeczenie o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne współzawodnictwo sportowe organizowane co do zasady przez polskie związki sportowe. Autor pozytywnie ocenia przeprowadzoną w 2019 r. nowelizację unormowań z zakresu badań lekarskich w sporcie. Wspomniane w artykule zmiany były reakcją prawodawcy na oczekiwania środowiska sportowego dotyczące modyfikacji dotychczasowego stanu prawnego. Za kluczowe usprawnienia uznano m.in. wydłużenie terminu ważności badań okresowych oraz umożliwienie w określonych przypadkach wydawania przedmiotowych orzeczeń lekarskich przez lekarzy podstawowej opieki medycznej. Co ważne, w praktyce zmiany te nie spowodowały obniżenia jakości przeprowadzanych badań lekarskich jako istotnego aspektu w kwestii zagwarantowania bezpieczeństwa zdrowia i życia sportowca.