Acta Iuridica Resoviensia nr 4 (39) 2022

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/9078

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 23

Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o zwrot środków ze stosunku rachunku bankowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Janowski, Wojciech
Artykuł poświęcony został kwestii początku biegu terminu przedawnienia roszczenia o zwrot środków ze stosunku rachunku bankowego. W doktrynie prezentowane są różne stanowiska w tym zakresie, z czego większość prowadzi do odejścia od ogólnej reguły określonej w art. 120 § 1 zd. 2 k.c. Zgodnie z zaprezentowanym poglądem roszczenie o zwrot środków zaczyna się przedawniać od dnia wpłaty danej puli środków do banku lub od dnia przypadającego do kilku dni później. Bieg terminu przedawnienia jest stale przerywany przez dokonywanie przez bank uznania roszczenia posiadacza, co zdaniem autora artykułu pozwala obalić argumentację przeciwników takiego ujęcia. Przypadki bezpodstawnego nieuznawania przez bank roszczenia posiadacza należy rozpatrywać przez pryzmat art. 5 k.c.
„Chciał patronować wszystkiemu”. O wkładzie Leona Halbana w rozwój lubelskiego życia naukowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Pyter, Magdalena
Artykuł ma na celu przywołanie sylwetki prof. Halbana oraz ukazanie wkładu, jaki miał ten uczony w rozwój szeroko pojętego życia naukowego w środowisku akademickim Lublina i regionu. Należał on do uczonych, którzy swoją karierę akademicką zaczynali w rzeczywistości Polski międzywojennej, na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Po II wojnie światowej swoje losy związał z Lublinem. Na reaktywowanym Wydziale Prawa i Nauk Społeczno--Ekonomicznych oraz na Wydziale Prawa Kanonicznego KUL czynnie włączył się w proces dydaktyczny oraz sprawował funkcje administracyjne. Po zakończeniu działań wojennych był pierwszym profesorem wykładającym przedmioty historycznoprawne i kanonistyczne. Podobna sytuacja zaistniała, kiedy opuścił KUL i podjął pracę na nowo utworzonym Wydziale Prawa na UMCS. Był prekursorem, jeśli chodzi o tworzenie środowiska historycznoprawnego na tej uczelni. Wkład prof. Halbana w rozwój lubelskiego życia naukowego wyrażał się także w jego czynnym zaangażowaniu w działalność lubelskich towarzystw naukowych i stowarzyszeń o charakterze popularyzującym naukę. Szczególnym rodzajem jego zaangażowania w organizację życia akademickiego była natomiast inicjatywa zorganizowania opieki medycznej dla lubelskich studentów. Z całą pewnością można stwierdzić, że o takim stylu działania i zaangażowania decydował etos pracy naukowca, którego źródeł należy szukać w studiach i pracy w UJK we Lwowie.
Analiza wpływu reformy dewolucyjnej na kształt Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kimla, Adrianna
Przeprowadzony w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej niejednorodny proces dewolucji, pogłębiony dodatkowo przez zdecentralizowaną politykę wewnętrzną, wywarł ogromny wpływ nie tylko na system władzy, ale także na obecny i przyszły kształt Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Nie ulega bowiem wątpliwości, że liczne przemiany kulturowe, ustrojowe i polityczne w Zjednoczonym Królestwie spowodowane przeprowadzoną dewolucją pozwoliły na uzyskanie daleko idącej niezależności przez Szkocję , Walię oraz Irlandię Północną oraz wzmocniły panujące tam tendencje i nastroje niepodległościowe. Celem opracowania jest analiza istoty reformy dewolucyjnej oraz jej wpływu na zapoczątkowanie procesu dezintegracji państwa. Jako podstawową metodę badawczą przyjęto analizę porównawczą poprzez zestawienie sytuacji politycznej i społecznej w Walii, Szkocji i Irlandii Północnej, a także zaprezentowano badania sondażowe opinii publicznej w zakresie dążeń niepodległościowych. W opracowaniu przedstawiono trzy modele dewolucji brytyjskiej: walijski, szkocki i północnoirlandzki.
Contractual interpretation in Brazil under the light of the 2019 Economic Freedom Act
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Arnt Ramos, André Luiz; Catalan, Marcos
The following article scrutinizes innovations brought by the Brazilian Economic Freedom Act to Art. 113 of the Brazilian Civil Code. Departing from a literature review, it outlines several aspects of these innovations, while underlining the principles of contract law – more particularly, private autonomy and the social function of contract. In its concluding remarks, the survey sets forth a call for debate on some pressing issues concerning Brazilian Private Law under the light of the Economic Freedom Act.
Wykorzystanie techniki SOCMInt. w zwalczaniu cyberprzestępczości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Konieczny, Marcin
Media społecznościowe odgrywają ważną rolę w życiu niemal każdego człowieka. Użytkownicy, publikując konkretne materiały ze swojego życia prywatnego, dostarczają cennej wiedzy internetowym przestępcom. Są przez to narażeni na różne formy cyberprzestępstw, m.in. kradzież tożsamości, cyberprzemoc, oszustwa internetowe. Media społecznościowe muszą być zatem monitorowane przez policję i służby bezpieczeństwa. Wykorzystywanie technik SOCMInt. w przestrzeni internetowej ma decydujący wpływ na całokształt bezpieczeństwa narodowego. W niniejszym artykule przedstawiono niebezpieczeństwa czekające na użytkowników mediów społecznościowych i nowoczesne metody pozyskiwania informacji. Omówiono także najważniejsze kwestie związane z technikami SOCMInt.
Konserwatyści Wschodniogalicyjscy wobec zmian prawa wyborczego do Austriackiej Rady Państwa (1893–1906)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Szymański, Łukasz
Przełom XIX i XX w. w Austro-Węgrzech obfitował w liczne konflikty polityczne i społeczne. Rosnące tendencje demokratyczne doprowadziły do powstania projektów ustaw mających na celu upowszechnienie prawa głosu. Od 1893 r. konserwatyści z Galicji krytykowali instytucję powszechnych wyborów ze względu na ich antydemokratyzm i elitaryzm. Nie bez znaczenia były również kwestie etniczne, w szczególności obawa przed wzrostem liczby deputowanych narodowości ukraińskiej. Także w 1906 r. podczas kolejnej debaty parlamentarnej konserwatyści głosili poglądy przeciwne reformie prawa wyborczego. Artykuł przedstawia stanowisko konserwatystów podolskich poprzez przemówienia ich delegatów w parlamencie wiedeńskim oraz wypowiedzi w prasie i publikacjach książkowych.
Podstawa wypłacania i charakter prawny dodatku covidowego w służbie zdrowia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Smolski, Marcin
Niniejsze opracowanie poświęcone jest analizie wybranych zagadnień dotyczących podstaw wypłacania i charakteru prawnego tzw. dodatków covidowych wprowadzonych jako uatrakcyjnienie wynagrodzenia dla pracowników szeroko rozumianej służby zdrowia w czasie pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. W artykule autor podjął próbę odpowiedzi na pytania dotyczące interpretacji tych dodatków covidowych, a szczególnie ich charakteru prawnego oraz podstawy prawnej do ich wydawania. Zamieszanie interpretacyjne, jakie powstało w wyniku nieprecyzyjnych rozwiązań legislacyjnych, doprowadziło do wątpliwości interpretacyjnych i wpłynęło na położenie finansowe beneficjentów, którym zostały te dodatki przyznane. Autor przeprowadza szczegółową analizę zmieniającego się dynamicznie podczas pandemii stanu prawnego, co w efekcie prowadzi go m.in. do wniosku, iż dodatki covidowe stanowią część wynagrodzenia za pracę powstałą ipso iure. Zwraca przy tym uwagę, że analizowane ustawodawstwo covidowe uznać można za akty normatywne o charakterze źródeł prawa pracy w szerokim znaczeniu tego pojęcia. Zauważa, że wskazówką upoważniającą do powyższego twierdzenia jest zachodzący proces ewolucji źródeł prawa, roboczo określany w nauce prawa mianem multiźródłowości. Przy okazji analizy zagadnienia dodatków covidowych autor dochodzi do wniosku, że wątpliwości dotyczące dodatków covidowych rozpatrywane na tle źródeł prawa są swego rodzaju zwiastunami nadchodzącego zjawiska komplikowania się źródeł prawa w ogóle, co może wpłynąć na ich przedefiniowanie. W podsumowaniu analizy autor konkluduje, że pomimo faktu obowiązywania dodatków covidowych tylko do 31 marca 2022 r. odpowiedź na pytanie o ich charakter prawny będzie miała również przyszłe konsekwencje m.in. ze względu na wpływ dodatków na ustalanie wysokości pochodnych wynagrodzenia oraz dopuszczalność kontroli w zakresie prawidłowości ich naliczania.
Źródła norm etycznych dotyczących nauczycieli akademickich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Nowak, Dominika
Głównym tematem artykułu są źródła norm etycznych odnoszących się do zawodu nauczyciela akademickiego. W pierwszej części opracowania scharakteryzowano pojęcie etyki oraz etyki zawodowej. Następnie poruszono problem kodyfikacji norm etycznych, przedstawiając argumenty przeciwników i zwolenników ich formalizowania. W ostatniej części zaprezentowano oraz przeanalizowano źródła norm etycznych dotyczących nauczycieli akademickich, a także opisano wartości oraz zasady etyczne w nich zawarte. Została wskazana doniosła rola zawodu nauczyciela akademickiego, którego istotą jest nie tylko przekazywanie wiedzy, ale również prowadzenie badań naukowych. Wysnuto konkluzję, że nauczyciel akademicki, wykonując zawód zaufania publicznego, powinien się kierować wartościami etycznymi, które zostały wskazane w wielu źródłach, zarówno prawnych, jak i pozaprawnych. Ponadto w odniesieniu do Kodeksu etyki pracownika naukowego oraz kodeksów etyki nauczyciela akademickiego tworzonych przez poszczególne uczelnie zajęto stanowisko odnośnie do problemu tworzenia kodeksów deontologicznych.
Odpowiedzialność karna łowców pedofilów – zarys problematyki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Garwol, Milena
Opracowanie porusza problematykę odpowiedzialności karnej w związku z akcjami „łowienia” pedofilów. Dogmatyczna analiza przepisów prowadzi do wniosku, iż łowca ponosi odpowiedzialność karną za przestępstwa godzące w wolność fizyczną i psychiczną domniemanego pedofila, zaś obowiązujące przepisy nie przewidują usprawiedliwienia jego czynu. Z perspektywy procesowej na łowcy ciąży obowiązek wykazania okoliczność łagodzących odpowiedzialność karną.
The concept of private placement in Polish and American federal law: The comparative analysis
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Balcarek, Szymon
Private placement as an offering of securities or shares to a specific group of investors is eagerly chosen by company authorities due to low costs and uncomplicated formal requirements. The entry into force of Regulation 2017/1129 resulting in the amendment of the Public Offering Act has changed the definition of a public offering in Polish law, significantly expanding its scope. At the same time, transactions that were previously considered private placements have become public offerings under the new legal definition. In this article the author compares the solutions of the American federal law regarding private and public offerings to the Polish regulations. Moreover, he proves that American law has developed a clear distinction between public and private offerings, treating private offerings as a separate class of offerings, while Polish law treats private placements as a type of public offerings. The author also tries to create a definition of a private placement that is consistent with the new legal environment in Poland.
Rola i znaczenie informed consent w modelu e-zdrowia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Syroka-Marczewska, Katarzyna
Zgoda lub brak zgody pacjenta na wykonanie czynności medycznych ma fundamentalne znaczenie w obszarze ochrony zdrowia. Dotyczy to również modelu e-zdrowia. Uzależnienie dopuszczalności interwencji medycznej od uzyskania stosownej zgody jest gwarancją poszanowania autonomii pacjenta, a w szerszym ujęciu – poszanowania godności i wolności człowieka, o której mowa w Konstytucji RP. Przedmiotem artykułu jest analiza obowiązujących w Polsce przepisów prawa w zakresie poinformowanej zgody pacjenta oraz analiza sprawozdań Rzecznika Praw Pacjenta.
Brak kodeksu branżowego w systemie ochrony zdrowia a ochrona danych osobowych pacjenta
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Wolska, Joanna Anna
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) dotyczy wszystkich podmiotów, które przetwarzają dane osobowe osób fizycznych w związku z prowadzoną działalnością zawodową, zarobkową, statutową. Zostało skierowane do wielu branż, a jak wiadomo, każda branża jest inna, nie można porównać prowadzenia sklepu internetowego z wykonywaniem działalności leczniczej. Państwa członkowskie, organy nadzorcze, Europejska Rada Ochrony Danych oraz Komisja zachęcają do sporządzania kodeksów postępowania mających pomóc we właściwym stosowaniu rozporządzenia. Kodeks branżowy ma podawać minimalne wymogi związane z ochroną danych osobowych w placówkach ochrony zdrowia, które należy spełnić, by być w zgodności z RODO. Założeniem jest uszczegółowienie kwestii dotyczących m.in. zbierania danych, czynienia zadość obowiązkowi informacyjnemu, sposobu zastosowania środków technicznych, aby do naruszenia danych osobowych nie dochodziło. Praktycznie przepisy RODO są stosowane od 4 lat, a do tego czasu żaden kodeks branżowy nie obowiązuje, w tym także w zakresie ochrony zdrowia. Przepisy RODO stosowane bez odpowiedniej wykładni uniemożliwiałyby prowadzenie działalności leczniczej, która wiąże się z przetwarzaniem danych wrażliwych. Czy zatem pacjent w obecnie obowiązującym stanie prawnym ma zapewnioną odpowiednią ochronę?
Dopuszczalność przesłuchania w charakterze świadka radcy prawnego pełniącego funkcję rzecznika dyscyplinarnego w kontekście konstytucyjnego prawa do sądu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Gębusia, Iwona
Artykuł dotyczy dopuszczalności przesłuchania w charakterze świadka radcy prawnego pełniącego funkcję rzecznika dyscyplinarnego w kontekście konstytucyjnego prawa do sądu. Prawo do sądu jest zakorzenione w prawie publicznym. Z uwagi na walor konstytucyjny prawa do sądu wyjątki (np. zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka radcy prawnego) muszą być interpretowane w sposób ścisły i dodatkowo wynikać z ustawy. Tego typu ograniczenia nie mogą być wykładane rozszerzająco na podstawie tylko postanowień dokumentów prywatnych przyjmowanych przez organy samorządu zawodowego. Dodatkowo wspomniane restrykcje powinny być uzasadnione interesem publicznym (przede wszystkim interesem klienta, a nie np. interesem partykularnym samorządu zawodowego).
On the dangers of ignoring auspices
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Loska, Elżbieta
The aim of the article is to show the attitude of the Romans in the Republican period towards the necessity of following ritual requirements, and to carry out auspices along with obeying the will of the deities shown in them in particular. The examples of the catastrophic effects of ignoring the auspices quoted here show the importance of this aspect of the public life for the Romans.
Pozycja prawna parafii jako osoby prawnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Czop, Katarzyna
Niniejszy artykuł ma za zadanie przedstawić regulacje dotyczące istnienia parafii w polskim systemie prawnym w ujęciu ich osobowości prawnej. Wskazano w nim regulacje dotyczące podstaw oraz sposobu nabywania przez parafie osobowości prawnej. Zaprezentowano również konsekwencje oraz niebezpieczeństwa związane z modelem „wtórnego” względem prawa konkordatowego nadawania przez polskiego prawodawcę osobowości prawnej parafiom.
Dowód prima facie w postępowaniu cywilnym w sprawie roszczeń z tytułu błędów medycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Mierzwa, Marek
Postępowanie dowodowe w procesach cywilnych z tytułu błędu medycznego cechuje się pewnymi odrębnościami, które ukształtowały się głównie w praktyce orzeczniczej i wynikają z trudności dowodowych uwarunkowanych specyfiką procesów biologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Zdaniem autora najbardziej charakterystyczną i najistotniejszą instytucją łagodzącą rygoryzm dowodowy w tzw. sprawach medycznych jest dowód prima facie, który nie został uregulowany wprost w k.p.c. Artykuł przybliża istotę dowodu prima facie oraz wskazuje jego wiodącą koncepcję w doktrynie i orzecznictwie, odnosząc się do jego genezy i wykorzystania w różnych systemach prawnych. Konkludując, autor postuluje konieczność ujednolicenia podejścia do stosowania omawianej instytucji w postaci uchwały Sądu Najwyższego, negując jednocześnie konieczność wprowadzenia jej podstaw legislacyjnych.
Ubezpieczenie społeczne osób duchownych w III Rzeczypospolitej Polskiej – wybrane aspekty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Żurek, Konrad
Ubezpieczenia społeczne stanowią podstawową formę zabezpieczenia społecznego zapewnionego przez Konstytucję RP oraz są ważnym instrumentem prowadzenia polityki społecznej przez państwo. Zreformowany system ubezpieczeń społecznych w Polsce funkcjonuje już od ponad 20 lat, odkąd wszedł w życie 1 stycznia 1999 r. Objął on również osoby duchowne. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie oraz omówienie problematyki prawnej związanej z ubezpieczeniami społecznymi osób duchownych w okresie III Rzeczypospolitej Polskiej. W opracowaniu posłużono się metodą dogmatyczno-prawną niezbędną do omówienia przedmiotowego zagadnienia.
Zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez obiekt kosmiczny wyniesiony przez Rzeczpospolitą Polską w przestrzeń kosmiczną
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Szewczyk, Paweł
Według Konwencji o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody kosmiczne sporządzonej w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie 29 marca 1972 r. za szkody wyrządzone gdziekolwiek indziej niż na powierzchni Ziemi obiektowi kosmicznemu przez obiekt kosmiczny innego państwa wypuszczającego to ostatnie państwo odpowiada, gdy szkoda wynikła z jego winy lub z winy osób, za które jest ono odpowiedzialne. Tym samym każde państwo ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy za każdą szkodę wyrządzoną przez wysyłany ze swojego terytorium obiekt kosmiczny. Z tego też powodu projekt ustawy z dnia 10 lipca 2017 r. o działalności kosmicznej oraz Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych pozwala Skarbowi Państwa RP występować z roszczeniami zwrotnymi z tytułu szkód wyrządzonych przez obiekt kosmiczny do właściciela tego obiektu kosmicznego, a w przypadku wykazania winy operatora w wyrządzeniu szkody – również do tego operatora, i to w pełnej wysokości. Projekt ten ponadto nakłada na właścicieli obiektów kosmicznych obowiązkowe ubezpieczenie OC. Niestety ten ostatni przywołany zapis pozostaje niezwykle lakoniczny, a obowiązkowe OC stosowane wobec obiektów kosmicznych nie będzie podlegać – nawet per analogiam – ugruntowanym w orzecznictwie przepisom ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku pojazdów mechanicznych.
Pozycja tłumacza w postępowaniu cywilnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Manikowski, Filip
W artykule omówiono prawa i obowiązki procesowe tłumacza w postępowaniu cywilnym. Ustalono, że tłumacz pełni bardzo ważną rolę w postępowaniu cywilnym, co oznacza, że niezbędne jest ustalenie – w sposób niebudzący wątpliwości – jego praw i obowiązków procesowych. To odpowiednie stosowanie przepisów powinno zapewnić przede wszystkim zachowanie przez tłumacza bezstronności oraz profesjonalizmu. Przyjęto, że gwarantem tego jest odpowiednie stosowanie do tłumaczy przepisów o biegłych.
Czy weryfikowanie obrazków na formularzu strony internetowej (metoda reCAPTCHA) może być uznane za (dorozumiany) stosunek pracy? Analiza na podstawie prawa polskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Wyszyński, Filip
Przedmiotem opracowania jest problem rozgraniczenia stosunku pracy od stosunków pozapracowniczych, irrelewantnych z punktu widzenia prawa pracy. Kwestię tę przeanalizowano na przykładzie weryfikowania obrazków na stronie internetowej w kontekście cech stosunku pracy. W wielu przypadkach wyszukiwarka wymaga od użytkownika zweryfikowania obrazków na formularzu, by sprawdzić, czy działalności człowieka w sieci nie pozorują algorytmy. Proces weryfikacyjny ma zwiększyć bezpieczeństwo czynności internetowych, jednak przynosi on znaczne korzyści konglomeratom technologicznym. Pytaniem badawczym jest zatem to, czy wynagrodzenie należałoby w tym wypadku przyznawać, a patrząc szerzej – czy takie działania użytkowników nie powinny być kwalifikowane jako stosunek pracy.

Przeglądaj

Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 4 (39) 2022 według Data wydania