Sacrum et Decorum nr 14 (2021)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8113

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Wprowadzenie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ryba, Grażyna
Obiekty snycerskie o tematyce religijnej zrealizowane w kręgu Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Cypriana Kamila Norwida w Lublinie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kierczuk-Macieszko, Małgorzata
W Zespole Szkół Plastycznych w Lublinie, od lat 90. XX wieku tylko na specjalizacji „snycerstwo” zrealizowano ponad 50 różnorodnych prac o tematyce religijnej – od ołtarzy po pojedyncze rzeźby. Część z tych obiektów trafiła do miejsc kultu lub instytucji religijnych, inne pozostają własnością szkoły bądź autorów. Ten obszerny zbiór powstał w wyniku wypracowanej w szkole dychotomicznej koncepcji kształcenia. Z jednej strony opiera się ona na studiowaniu (kopiowaniu, kompilowaniu) wzorów historycznych, z drugiej oferuje swobodę wizji plastycznej. W obu kierunkach adepci sztuki podążają pod opieką tych samych pedagogów, którzy wprowadzają je wymiennie, celowo różnicując zadania. Traktowane komplementarnie dają interesujące rezultaty w trakcie edukacji, jak i w samodzielnej twórczości absolwentów. Wybór prac przedstawionych w artykule nie pretenduje do wyczerpującego ujęcia zagadnienia obecności sacrum w pracach snycerskich powstałych w kręgu szkoły lubelskiej. Tym niemniej ich dobór w sposób sugestywny ilustruje rozwiązania plastyczne reprezentatywne dla każdego z obu nurtów kształcenia.
Współczesne teorie piękna i decorum. Wybór poglądów XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Klauza, Karol
Celem niniejszej refleksji jest próba kontynuacji rozważań odwołujących się do niezwykle przydatnej i kompetentnej syntezy poglądów na związki sztuki i materii zawartej w artykule „Przemiany symboliczno- teologicznego znaczenia materii i ich odzwierciedlanie się w estetyce i sztuce chrześcijańskiej” autorstwa Janusza Królikowskiego. Od XVI wieku w europejskiej refleksji nad naturą piękna zaistniały interpretacje wykorzystujące dorobek wielu dyscyplin naukowych. Wypowiedzi na temat estetyki pojawiały się licznie od baroku po pozytywizm w zakresie świeckim i od teologii potrydenckiej po koncepcję kultury zrodzoną z accomodata renovatio II Soboru Watykańskiego w ujęciu kościelnym. Filozofowie i historycy sztuki szukali nowych uzasadnień dla zmieniających się poglądów na piękno i jego rolę w budowaniu pokoleniowej tożsamości osoby ludzkiej. Na gruncie filozofii swój renesans przeżywają współcześnie między innymi poglądy George’a Berkeleya, Immanuela Kanta, zaś w nurcie wyznaniowym Józefa Ratzingera – prefekta Kongregacji Nauki Wiary za pontyfikatu Jana Pawła II, ukonkretnione refleksją Hansa Ursa von Balthasara. Korespondują one z ideowymi inspiracjami współczesnych artystów. Dialog z nimi podejmują Kościoły chrześcijańskie w swoim Magisterium. Wypracowują w ten sposób elementy estetyki chrześcijańskiej. Swój wkład na tym polu ma także środowisko polskie.
Christos Mandzios – pomiędzy Polską a Grecją
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Rogozińska, Renata
Twórczość Christosa Mandziosa, Greka urodzonego i zamieszkałego w Polsce, choć różnorodna formalnie, wielowątkowa, wykraczająca poza tradycyjne media, dyscypliny, środki wyrazu artystycznego, jest związana z tradycją sztuki (staro)greckiej, zwłaszcza w sensie pojmowania istoty wszelkich działań twórczych w kategoriach Prawdy i Piękna. Za reminiscencję owej więzi uznać można obecność figury ludzkiej przybierającej kształt sylwetowego „antropoida” (według określenia artysty), jakby wywiedzionego z czasów prearchaicznych, z idoli cykladzkich bądź mykeńskich epoki brązu. Wykonany z przeróżnych tworzyw – z granitu, brązu, papieru pakowego, szkła, chleba, ognia, ziemi, ziarna, trawy, z „materii” światła i cienia – staje się nośnikiem znaczeń egzystencjalnych, religijnych, duchowych, niekiedy też politycznych. Obok realizacji trwałych i efemerycznych rzeźbiarz podejmuje działania paraplastyczne, zwykle w miejscach nacechowanych bezdomnością – w domu dziecka, więzieniu, Monarze, na Dworcu Kolejowym Wrocław Główny. Obok cyklu prac oraz działań performatywnych Realizacje Paschalne, mających związek z symboliką i obrzędowością Wielkiego Tygodnia, w artykule poddano analizie zróżnicowany w swych przejawach plastycznych cykl Zjawiska Świetlne, związany z metafizyką światła. Osobną uwagą objęto akcje Wypalanie – Brama oraz zdarzenie Ślady przeprowadzone na murach Zakładu Karnego nr 1 we Wrocławiu 11 listopada 1997 r. Z jednej strony rzeźbiarz przejawia silną skłonność do eksperymentów formalnych, do ciągłego przekraczania granic sztuki, funkcjonowania na pograniczu różnych dyscyplin artystycznych; z drugiej konsekwentnie traktuje znaczną część swego dorobku jako medium innych, pozaformalnych wartości ugruntowanych na transcendentaliach klasycznej metafizyki chrześcijańskiej.
O Stanisławie Rodzińskim (1940–2021) – wspomnienie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sobolewski, Stanisław
Brąz i szkło w symbolice przestrzeni granicznej. Między sacrum wnętrza świątyni chrześcijańskiej a zewnętrznym profanum
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ryba, Grażyna
Brąz i szkło to materiały, które od wieków były wykorzystywane w wystroju świątyni chrześcijańskiej jako nośniki znaczeń symbolicznych. Gdy w elewacji frontowej kościoła znajdowały się rzeźbione drzwi z brązu, a okno umieszczone na osi powyżej było przeszklone, często wypełnione witrażami, następowało symboliczne przeciwstawienie materiału i koloru: rzeźbionego brązu drzwi w ziemskiej strefie profanum i umieszczanych powyżej szklanych barwnych obrazów symbolizujących sacrum. W artykule przytoczono przykłady wskazujące na poszukiwania nowych form ekspresji i kształtowanie się nowej symboliki związanej z metalem i szkłem we współczesnej sztuce sakralnej. Zmiany polegają na wprowadzeniu koloru do dekoracji drzwi z brązu, szklanych inkrustacji oraz stopniowej dominacji dużych tafli szkła. Często ekspresję szkła zaczynają dopełniać formy utworzone za pomocą nowych technik operowania sztucznym światłem. Poszukiwania twórców niejednokrotnie prowadzą do rozbudowania wejścia do świątyni, włączenia różnych form instalacji, coraz częściej kierują się też w stronę wykorzystania nowych mediów. Współczesnych artystów inspiruje w dużej mierze stanowisko Kościoła, podkreślającego znaczenie przestrzeni granicznej między sacrum i profanum, a w konsekwencji coraz częściej odwołującego się do symboliki drzwi i patronującego kolejnym nowatorskim rozwiązaniom.
Kolory Ofiary – akwarelowe malarstwo pasyjne Danyły Mowczana
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Szot, Zofia
Pochodzący z Ukrainy Danyło Mowczan należy do najciekawszych współczesnych artystów zajmujących się sztuką sakralną. Jego twórczość wywodzi się ze sztuki Kościoła wschodniego i obejmuje zarówno malarstwo ikonowe, jak i portrety, przedstawienia alegoryczne i mitologiczne. Wśród jego prac, charakteryzujących się minimalizmem i stosowaniem jasnego tła, wyróżniają się dzieła wykonane akwarelą. Odwołując się do realizacji pasyjnych artysty, przedstawiam interpretację dzieł, analizując zastosowane przez Mowczana zabiegi formalne, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu wykorzystania farb wodnych. Przyglądam się kolejno przedstawieniom ukrzyżowania, zdjęcia z krzyża, opłakiwania i złożenia do grobu. Uwzględniam takie treści jak: historię biblijną, dogmaty, emocjonalność przedstawień i relację Jezusa z kontemplującym. W dyskursie staram się udowodnić, że w sztuce lwowskiego artysty zarówno ikonografia, jak i forma dzieła sztuki pełnią niemalże równorzędną rolę w przekazywaniu wydarzeń i scen o charakterze religijnym oraz rozmyślań z nimi związanych.
Materiał, materia, sens
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Zychowicz, Maciej

Przeglądaj

Przeglądanie Sacrum et Decorum nr 14 (2021) według Data wydania