Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 42(2)/2015

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/6303

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 34

Impact of monetary policy of the Central Bank on the inflation rate in the Democratic Republic of Congo: Instruments, implementation and results
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kamba-Kibatshi, Marcel
The Democratic Republic of Congo, as mentioned here, covers an area of 345 2,410 square miles, has a population of 72 million men and women, sharing borders with nine other countries, and has huge natural resources which place it among the countries most potentially rich of the planet. At the time of the change of regime policy of 1997, the Congolese monetary system was tested by many failures, among them the multiplicity of monetary areas and exchange rates, the loss of confidence in the national currency due to the persistent values internal and external instability, excessive economy dollarization and the shortage of money in the banking system symbols. To deal with these shortcomings, the new Government of the Democratic Republic of Congo had decided from May 1997 onwards, to entrust the Central Bank mission to conduct a monetary reform including the change of the currency unit. This work examines the difficulties of monetary policy of the Democratic Republic of the Congo in the context of dollarization of the banking system and institutional weakness. An empirical analysis confirms that the Central Bank of the Congo is hardly able to curb inflation, despite a rapid responsiveness to inflationary shocks. In this context, monetary policy role is to provide the real sector the amount of currency required for the expansion of economic activities without causing inflationary or deflationary skid. However, in the context Congolese, the search for well-being through monetary policy poses problem having regard on the one hand, to the objectives assigned formally to the monetary policy to ensure the financing of the country's economic development and promote the stability of domestic prices as well as the maintenance of the balance of external payments, and on the other hand to the deterioration of the socio-economic situation of the Democratic Republic of Congo in recent years. Indeed, the results of monetary policy in terms of rate of inflation attest the inefficiency of the mechanisms of transmission of monetary policy on the real variables of the Congolese economy, notably the stability of prices.
Kapitał społeczny – od modelu teoretycznego do rozwiązań pragmatycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Inglot-Brzęk, Elżbieta
Kapitał społeczny postrzegany jest – w ujęciu mikro- jako fundament współdziałania między ludźmi, w ujęciu makro – jako czynnik rozwoju lokalnego i regionalnego. Literatura opisuje jego wpływ na różne sfery życia społecznego, tj. ekonomiczną, społeczną, kulturową. Różnice występujące w definicjach pojęcia (Putnam, Bourdieu, Coleman) pociągają za sobą komplikacje zarówno natury teoretycznej (czy istnieje jedna, czy wiele form kapitału społecznego?; jakie są jego źródła?; jakie funkcje pełni?; czy jest wielkością, którą można kształtować?), jak i metodologicznej (problemy z operacjonalizacją pojęcia). Niezależnie jednak od różnych ujęć teoretycznych, czy wymiarów kapitału społecznego, wśród charakterystycznych dla niego elementów składowych, wyróżnia się: więzi społeczne (sieci powiązań), normy społeczne oraz zaufanie. Elementem uzupełniającym w opisach empirycznych jest zaangażowanie i partycypacja obywatelska. Wyniki badań wskazują, że społeczeństwo polskie charakteryzuje się niskim poziomem kapitału społecznego, przy czym jego poziom jest silnie uwarunkowany lokalnie. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja propozycji działań, jakie mogą podjąć władze samorządowe, aby budować kapitał społeczny wśród członków społeczności lokalnych. W stosunku do władz centralnych postuluje się prowadzenie stosownej polityki społecznej. Szczególną rolę w kształtowaniu kapitału społecznego na poziomie lokalnym przypisuje się działaniom władz samorządowych, które mogą wspierać instytucje społeczne, które są nośnikami kapitału społecznego (w szczególności organizacje trzeciego sektora), przez odpowiednie profilowanie wydatków budżetowych, czy wytworzenie sfery publicznej komunikacji i kształtowanie partycypacji obywatelskiej. Mogą również, jak wskazują ekonomiści, w umiejętny sposób sprawować władzę. Działania te powinny być nakierowane na wzmocnienie kapitału typu bridging i jednoczesne eliminowanie słabych stron kapitału typu bonding.
Istota czynnika ludzkiego w organizacjach spółdzielczych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kawa, Marta
W opracowaniu przedstawiono rolę i miejsce czynnika ludzkiego w organizacjach spółdzielczych. Spółdzielnie są przede wszystkim zrzeszeniami osób, które poprzez prowadzenie działalności gospodarczej realizują wspólne cele i zaspokajają określone potrzeby, którymi może być zapewnienie miejsc pracy, obsługa finansowa, pomoc w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, obsługa mieszkań, zapewnienie artykułów konsumpcyjnych dobrej jakości. We współczesnej gospodarce celem działalności wielu firm, korporacji jest maksymalizacja zysku często kosztem pracowników. Efektem tych działań jest brak szacunku dla człowieka, alienacja oraz rosnąca rzesza wykluczonych w wielu aspektach życia społecznego i ekonomicznego. W spółdzielniach natomiast człowiek i jego potrzeby są w centrum zainteresowania. Człowiek zajmuje w organizacjach spółdzielczych nadrzędną pozycję jako członek spółdzielni, pracownik, dostawca, producent oraz klient. Spółdzielnie poprzez realizację określonych zadań oraz przestrzeganie zasad i wartości, którymi kierują się w swej działalności odpowiadają Strategii Europa 2020, której celem jest między innymi zrównoważona gospodarka, podjęcie trwałej walki z wykluczeniem społecznym, rozwój niskoemisyjnej gospodarki, w której to człowiek znajduje się na pierwszym miejscu. Spółdzielnie w miarę swoich możliwości zaspokajają potrzeby społeczne w zakresie oferowania i utrzymania miejsc pracy grupom, które mają trudności na rynku pracy. Są to osoby niepełnosprawne, osoby w starszym wieku, kobiety czy osoby o niższym poziomie wykształcenia. Spółdzielnie odgrywają znaczącą rolę w społecznościach lokalnych w zakresie działań na rzecz spójności i integracji społecznej. Spółdzielnie powstają i kształtują się zarówno z potrzeb ludzi, jak i całych lokalnych społeczności. Ich forma zmienia się, podlega wpływom otoczenia i sama determinuje jego funkcjonowanie.
Nierówności emerytalne w kraju równika: przypadek Ekwadoru
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Poteraj, Jarosław
Semantyczne znaczenie słowa „Ekwador”, oznaczającego „równik”, wyzwoliło w autorze refleksję na temat równości i kontrastowo – nierówności, występujących w systemie emerytalnym tego kraju. Celem badawczym autora jest prezentacja historycznych i aktualnych rozwiązań w celu odnalezienia w ekwadorskim systemie emerytalnym pomysłów, które w międzynarodowych porównaniach warto wykorzystywać. Autor stawia hipotezę o występowaniu w ekwadorskim systemie emerytalnym nierówności na kilku płaszczyznach porównawczych. Artykuł prezentowany jest w układzie: 1. Ogólna informacja o kraju, 2. Rozwój historyczny systemu emerytalnego, 3. Stan obecny systemu emerytalnego oraz 4. Wyzwania i przewidywane zmiany w systemie emerytalnym. W podsumowaniu autor stwierdza, że system emerytalny w Ekwadorze różni się od innych systemów w Ameryce Łacińskiej przede wszystkim brakiem drugiego, kapitałowego, filara emerytalnego. Ponadto w kraju tym nie tworzy się także systemowych rozwiązań dobrowolnych oszczędności emerytalnych, charakterystycznych dla trzeciego filara emerytalnego. Precedensowe w skali świata jest wykorzystywanie w Ekwadorze zasobów ewidencjonowanych na kontach rezerw emerytalnych na wypłaty dla osób jeszcze pracujących, a także przejmowanie przez IESS długów hipotecznych zaciąganych przez aktywnych uczestników schematu podstawowego w bankach komercyjnych, co można uznać za specyficzną formę pośredniego inwestowania zasobów funduszu emerytalnego w inwestycje mieszkaniowe. Postawiona na wstępie hipoteza, że w ekwadorskim systemie emerytalnym nierówności występują na kilku płaszczyznach porównawczych, uzyskała potwierdzenie. Oprócz płaszczyzny rodzaju schematu emerytalnego w Ekwadorze i płaszczyzny porównań międzynarodowych, w zakresie wysokości świadczeń emerytalnych rodowitych Ekwadorczyków i osiedleńców emerytalnych z krajów anglosaskich, dodatkowo można także zauważyć płaszczyznę nierówności w rozwoju gospodarczym w porównaniach Ekwadoru z Chile, jako konsekwencję zaniechania (w Ekwadorze) i wdrażania (w Chile) rozwiązań kapitałowych w systemie emerytalnym.
Niespójności w rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce – spojrzenie przez pryzmat koncepcji kapitału intelektualnego. Część II: Kapitał ludzki a kapitał strukturalny rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Wosiek, Małgorzata
Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie akumulacja kapitału ludzkiego w Polsce po 1990 roku znajdowała wsparcie w innych komponentach kapitału intelektualnego, spośród których jako przedmiot analizy wybrano dwa istotne ogniwa tego kapitału: kapitał społeczny oraz kapitał strukturalny rozwoju. Sformułowano hipotezę badawczą zakładającą, że polską gospodarkę cechuje niedostateczna synergia rozwoju kapitału ludzkiego z innymi wymiarami kapitału intelektualnego. Niespójności te tworzą dodatkowe bariery dla rozwoju kapitału ludzkiego i czerpania korzyści z ponoszonych na ten cel nakładów. Ze względu na dostępność danych statystycznych analizy dotyczą zróżnicowanych okresów badawczych, jednak zasadniczo koncentrują się wokół przedziału czasowego 1995–2012. Wyniki analiz potwierdzają wstępnie przyjęte założenia. W Polsce po 1990 r. niespójności w rozwoju cechowały zarówno relacje kapitał ludzki – kapitał społeczny, jak i związki między kapitałem ludzkim a kapitałem strukturalnym rozwoju. W latach 1995–2012 można zauważyć rosnący dysonans między kluczowymi czynnikami innowacyjności gospodarki, tj. kapitałem ludzkim oraz kapitałem rozwoju. W rezultacie rozwojowi kapitału ludzkiego nie towarzyszyły dostateczne zmiany warunków działania tego kapitału, co znacząco ograniczyło możliwości dyskontowania osiągnięć notowanych w zakresie edukacji (co uwidaczniają statystyki migracji, absorpcji siły roboczej przez zaawansowane technologicznie działy gospodarki). Ocenę tę wyostrza porównanie osiągnięć Polski w zakresie modernizacji technologicznej i unowocześniania oferty produktowej z dokonaniami Czech oraz Węgier.
Nierozwiązany problem nierówności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Gwiazda, Adam
Jednym z bardziej kontrowersyjnych problemów współczesnego kapitalizmu jest szybki wzrost nierówności ekonomiczno-społecznych. Nierówności nie są same w sobie złe, dopóki są akceptowane przez społeczeństwo i nie osiągają „ekstremalnych” rozmiarów. Sporym problemem jest ustalenie, kiedy nierówności stają się zbyt duże, a jeszcze większym wyzwaniem jest niwelacja negatywnych efektów wynikających z nierówności majątkowych. Przykładowo w Stanach Zjednoczonych 50% ludności posiada tylko 2% majątku tego kraju. Następne 40% dysponuje 23% tego majątku, a najbogatsze 10% ludności posiada aż 75% tego majątku. Istnieje potrzeba znalezienia sposobów przeciwdziałających nadmiernej koncentracji majątku w rękach nielicznej grupy najbogatszych ludzi. Jednym z nich jest postulowany przez Thomasa Piketty’ego podatek od majątku. Taki podatek byłby jednak skuteczny, gdyby został wprowadzony we wszystkich krajach świata. Chodzi też o to, aby nowy podatek nie osłabił wzrostu gospodarczego oraz aby nie zniechęcał ludzi przedsiębiorczych i bardziej od innych produktywnych od inwestowania i pomnażania swojego majątku. Nowy system sprawiedliwszej redystrybucji owoców wzrostu gospodarczego nie powinien więc polegać na wywłaszczeniu ludzi najbogatszych. Powinien raczej tworzyć warunki do pomnażania bogactwa przez nowe warstwy społeczne.
Dywersyfikacja form zatrudnienia a nierówności społeczne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Król, Małgorzata
Różnorodność form zatrudnienia – forma typowa oraz liczne formy elastyczne – stosowanych przez współczesne organizacje prowadzi do segmentacji zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego rynku pracy. Na rynku wewnętrznym wyróżnia się w związku z tym trzy grupy pracobiorców, tj.: pracowników stałych (w tym trzon zatrudnienia), pracowników peryferyjnych oraz współpracowników zewnętrznych. Grupy te różnią się między sobą statusem prawnym zatrudnienia oraz charakterem i siłą powiązań pracowników z organizacją, co w konsekwencji generuje różnice pomiędzy wskazanymi grupami pracowników przede wszystkim w zakresie dostępności do stabilnego zatrudnienia, wyższych wynagrodzeń, premii, nagród, szkoleń pracowniczych, awansu zawodowego, stanowisk kierowniczych, płatnych urlopów wypoczynkowych, macierzyńskich, wychowawczych, płatnych zwolnień lekarskich. Natomiast na zewnętrznym rynku pracy, zgodnie z koncepcją dualnego rynku pracy, wyodrębnia się segment pierwotny oraz wtórny. Z tym pierwszym identyfikowane są „dobre” miejsca pracy, a z tym drugim – „złe” miejsca pracy. Cechą „dobrych” miejsc pracy jest stabilność zatrudnienia, ochrona prawna pracownika, wyższe wynagrodzenia, możliwość rozwoju i awansu. W przeciwieństwie do nich, „złe” miejsca pracy tych atrybutów nie posiadają. W rezultacie segmentacja zewnętrznego rynku pracy generuje nierówności w zakresie dostępu m.in. do: pierwotnego rynku pracy, awansu społecznego i ekonomicznego, bezpieczeństwa socjalnego, infrastruktury społecznej, kredytów bankowych, czy dóbr kultury. Nawiązując do definicji nierówności społecznych, zgodnie z którą przynależność do określonej grupy – w analizowanym przypadku grupy pracowników identyfikowanej na wewnętrznym i zewnętrznym rynku pracy – determinuje nierówny dostęp do cenionych społecznie dóbr i wartości, można stwierdzić, że wyodrębnione ze względu na formę zatrudnienia grupy pracownicze mają ograniczony dostęp do określonych dóbr, co świadczy o występowaniu nierówności w obszarze zatrudnienia.
Rozwój systemu finansowego i jego wpływ na redukcję ubóstwa – rola inkluzji finansowej i świadomości finansowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Potocki, Tomasz
Artykuł przedstawia zależności pomiędzy rozwojem finansowym a redukcją ubóstwa i nierówności dochodowych. Celem niniejszego artykułu było przedstawienie argumentów teoretycznych i badawczych wspierających następującą tezę badawczą: „Rozwój systemu finansowego może sprzyjać redukcji ubóstwa i zmniejszać nierówności dochodowe w długim okresie, ale tylko wówczas, gdy towarzyszy temu proces inkluzji finansowej i podnoszenia świadomości finansowej”. Artykuł ma charakter przeglądowy, poparty jest wyczerpującym przeglądem literatury zagranicznej i polskiej. W artykule zastosowano analizę krytyczną źródeł literaturowych.
Mitologia nierówności. Próba dekonstrukcji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Przybylska-Czajkowska, Barbara
Mitologia nierówności jest częścią mitologii kapitalizmu. Mitologia ta stworzyła oczywistość, która stała się treścią świadomości potocznej w Polsce po 1989 r. i nie została poddana krytycznej refleksji w debacie publicznej. Pełni ona funkcje ideologiczne wobec systemu: objaśnia go odwołując się do tzw. normalności i naturalności, a także usprawiedliwia jego negatywne społeczne skutki. Mitologia ta utrudnia lub wręcz uniemożliwia krytykę systemu i działanie na rzecz jego zmiany. Konstrukcja zmitologizowanej oczywistości jest pełna sprzeczności, ignoruje osiągnięcia myśli filozoficznej i społecznej, a także doświadczenie rzeczywistości. Znaczącą rolę w powstaniu tak zmitologizowanej oczywistości, odegrały elity intelektualne, które przyjęły bezkrytycznie mitologię kapitalizmu, mimo iż wiele faktów historycznych (doświadczenie pierwszej wojny światowej, Wielkiego kryzysu lat 30. i późniejszych kryzysów kapitalistycznego świata) wskazywało na konieczność ostrożnego jej potraktowania. Niebezpieczeństwo mitologii kapitalizmu i w szczególności mitu nierówności polega na tym, że stoi za nim taka wizja człowieka i rzeczywistości społecznej, która wyklucza wolność i godność człowieka. Mit nierówności i ta całość, którą tworzy – mitologia kapitalizmu – wykorzystuje zwulgaryzowaną wersję pojęcia homo oeconomicus i przedstawia ją jako uniwersalny obraz człowieka. Gdyby poważnie i konsekwentnie potraktować te wątki, które są zawarte w micie nierówności i mitologii kapitalizmu, to można w oparciu o nie zbudować społeczeństwo i państwo niedemokratyczne. Obowiązkiem intelektualistów jest krytyczna analiza świadomości społecznej i tworzących ją mitów, co oznacza próbę wskazania ich źródeł, związku z doświadczeniem, kontekstu filozoficznego, uwikłań i skutków społecznych.
Innowacyjność w województwach Polski Wschodniej jako kluczowy czynnik konkurencyjności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Surówka, Agata
Zagadnienie innowacyjności regionów ma duże znaczenie dla ich konkurencyjności. W artykule przedstawiono wyniki uzyskane z badań własnych nad innowacyjnością województw Polski. Zaproponowany został w nim odmienny sposób pomiaru analizowanego zjawiska. Prowadząc badania autorka postawiła hipotezę, że powszechnie stosowane metody w badaniach nad innowacyjnością regionów nie dają możliwości monitorowania zmian tego zjawiska w czasie, ukazując jedynie statyczny jej wymiar. Biorąc pod uwagę fakt, że jest ona zjawiskiem podlegającym dynamicznym zmianom w czasie, ich przeprowadzenie w odmienny sposób wydaje się być bardzo ważne. Celem artykułu było zbadanie stopnia zróżnicowania potencjału innowacyjnego województw Polski Wschodniej w strukturze regionalnej kraju. Kategoria innowacyjności określona została za pomocą pięćdziesięciu trzech wskaźników dobranych za pomocą kryterium zgody powszechnej. Wytypowane do badania zmienne podzielone zostały na siedem kategorii, którym nadano następujące nazwy: działalność B+R, ochrona własności przemysłowej, działalność innowacyjna, zatrudnienie w działalności badawczo-rozwojowej, potencjał ludnościowy, rachunki narodowe oraz nowoczesność gospodarki produkcyjnej. W ramach poszczególnych komponentów zgrupowane zostały wskaźniki, które w istotny sposób opisywały dany komponent. W badaniu wykorzystano metodę analizy czynnikowej i składowych głównych. Zasadność ich zastosowania zweryfikowana została za pomocą testu sferyczności Bartletta. Zadanie to przeprowadzone zostało w ujęciu dynamicznym, dla okresu badawczego 2007–2011. Tam gdzie otrzymano pozytywny efekt, w kolejnym kroku dokonano wyróżnienia ładunków czynnikowych wraz ze zmiennymi wchodzącymi w ich skład. Następnie dla każdej kombinacji dwóch czynników wchodzących w skład każdego komponentu sporządzono dwuwymiarowe diagramy cech w przestrzeni czynników, w oparciu o które dokonano klasyfikacji województw w grupy. Dzięki temu możliwe było także wyodrębnienie grup województw podobnych do siebie pod względem wybranych komponentów.
Postawy lokalnej społeczności wobec rozwoju turystyki wiejskiej i ich konsekwencje dla obszaru recepcji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kuźniar, Wiesława
W artykule dokonano identyfikacji postaw lokalnej społeczności w kontekście kształtowania atrakcyjności produktu turystycznego oraz wskazano preferowane zmiany, mające na celu zwiększenie akceptacji i zaangażowania mieszkańców w realizację przedsięwzięć turystycznych. Założony cel zrealizowano w oparciu o analizę literatury przedmiotu, na tle której zaprezentowano własne wyniki badań i obserwacji, związane z prowadzonym w latach 2010–2012 grantem badawczym. W artykule starano się udowodnić tezę, zakładającą, iż sukces przedsięwzięć turystycznych realizowanych na danym obszarze recepcji zależy nie tyle od walorów turystycznych, co postaw i zachowań podmiotów współtworzących produkt turystyczny gminy/regionu, w tym zwłaszcza od ich kreatywności, pasji, umiejętności współdziałania czy też umiejętności tworzenia długotrwałych relacji. Znaczącą rolę w tym zakresie mają do odegrania mieszkańcy obszaru recepcji. Ich wzrastający udział we współtworzeniu atrakcyjności produktu turystycznego skłania do wskazania działań, mających na celu kształtowanie pozytywnych, a zarazem kreatywnych postaw. Szczególną rolę społeczność lokalna ma do odegrania w zakresie tworzenia „dobrego klimatu” dla turystów oraz kreowania wizerunku. Wśród badanych mieszkańców przeważają neutralne postawy, charakteryzujące się brakiem zainteresowania turystycznym rozwojem obszaru recepcji. Aby włączyć lokalną społeczność w proces tworzenia „dobrego klimatu” dla turystyki, zaleca się przede wszystkim zwiększyć stopnień partycypacji społecznej oraz zintensyfikować przepływ informacji, eksponującej korzyści wynikające z turystyki dla danego terytorium. Wskazane jest również wyodrębnienie lokalnego lidera, koordynującego współdziałanie pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w rozwój turystyki wiejskiej, do których należy także wliczyć mieszkańców obszaru recepcji.
Płaca godziwa jako instrument harmonizowania społeczno-gospodarczego rozwoju Polski w ramach UE
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Księżyk, Marianna
Treścią opracowania jest uzasadnienie tezy, że aby zapewnić społeczno-gospodarczy rozwój krajów Wspólnoty potrzebna jest wspólna, oparta na innowacjach, polityka przemysłowa wykorzystująca płacę godziwą jako instrument harmonizowania społeczno-gospodarczego rozwoju krajów UE. Wyznaczając płacy godziwej taką rolę, w opracowaniu przedstawia się podstawowe źródła i społeczno-ekonomiczne skutki niskich płac pracowników oraz pojęcie i zasady ustalania płacy godziwej, jako instrumentu harmonizowania rozwoju krajów Wspólnoty.
Aktywna polityka społeczna w rozwiązywaniu kwestii społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Szydlik-Leszczyńska, Agata; Leszczyński, Marek
Po kryzysie energetycznym lat 70. następował stopniowy odwrót od dominującej koncepcji keynesizmu w polityce ekonomicznej, której założenia opierały się na dość silnie akcentowanym pobudzaniu popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego gospodarstw domowych oraz aktywnej roli państwa w gospodarce. Cały okres powojenny, zwłaszcza w Europie charakteryzował się budowaniem państwa dobrobytu, wysoką redystrybucyjnością dóbr oraz skupianiem uwagi na coraz większym dostępie szerokich kręgów społeczeństwa do zasobów i dóbr publicznych. Początek obecnego stulecia przynosi nowe wyzwania dla polityki publicznej, związane jest to ze stałą ewolucją systemu rynkowego, w tym zmienną rolą państwa i instytucji publicznych w tym systemie. Dyskusja wokół państwa opiekuńczego w Europie toczy się już od co najmniej dwu dekad w związku z postępującym procesem globalizacji, ale także ostatnim kryzysem (początkowo finansowym, a później również gospodarczym). Ostatni kryzys jest także okazją do tworzenia nowych rozwiązań i koncepcji zarówno w obszarze polityki gospodarczej jak i polityki społecznej (a te dwie polityki są przecież ze sobą nierozerwalnie powiązane). Istotnym dopełnieniem skutecznej polityki gospodarczej jest efektywna polityka społeczna nakierowana na osiąganie celów mająca za zadanie włączanie szerokich grup społecznych w tworzenie PKB, a także aktywizację grup szczególnie zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem. Współcześnie następuje odejście od pasywnej dystrybucji pomocy w kierunku aktywnego oddziaływania – to właśnie cechuje aktywną politykę społeczną.
Działania organów państwowych i administracji samorządowej w ocenie właścicieli gospodarstw rolnych województwa podkarpackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Grzybek, Maria; Szopiński, Wiesław
Rozwój terenów wiejskich w odniesieniu do sfery rolnictwa wymaga utworzenia skutecznie funkcjonującego otoczenia instytucjonalnego. Spełnia ono wiele istotnych funkcji, które mają kluczowe znaczenie dla agrobiznesu. Zarówno wspierają przekształcenia w rolnictwie, jak i pomagają wprowadzać unowocześnione rozwiązania dostosowując je do wymogów Unii Europejskiej. Istotna przy tym jest relacja łącząca indywidualne gospodarstwa rolne i poszczególne instytucje, która powinna być właściwie ukierunkowana. Ważne jest, aby instytucje były elastyczne i dostosowywały się do zmian jakie zachodzą w sektorze rolno-żywnościowym. Ze względu na specyficzne cechy polskiego rolnictwa konieczne jest podejmowanie przez rząd oraz samorządy lokalne działań stymulujących rozwój gospodarstw rolnych oraz wspieranie obszarów wiejskich. Polegają one na stosowaniu stabilnej polityki rolnej, a więc dogodnych systemów podatkowych czy dopłat kredytowych. Część zadań związanych z realizacją polityki rolnej podejmuje administracja samorządowa na szczeblu lokalnym. Pozwala to na lepsze dotarcie do gospodarstw rolnych ze względu na fakt, że instytucje te realizują zadania zaspokajające potrzeby lokalnych społeczności. Celem badań ankietowych było zaprezentowanie opinii indywidualnych rolników na temat roli rządu, sejmu oraz jednostek samorządowych w funkcjonowaniu sfery agrobiznesu. Zagadnienie przedstawione zostało według płci, wieku, wykształcenia i wielkości gospodarstw. Wśród badanej zbiorowości przewagę stanowiły opinie negatywne dotyczące oceny działań władz rządu i sejmu na rzecz sektora rolno-spożywczego zwłaszcza wśród młodych rolników w wieku od 18 do 25 lat niezależnie od wykształcenia posiadających gospodarstwa powyżej 5 ha. Funkcjonowanie samorządów lokalnych w większym stopniu docenili rolnicy w wieku 26 do 40 lat, reprezentujący wykształcenie wyższe, będący właścicielami grup obszarowych gospodarstw powyżej 15 ha.
Rola instytucji rynku pracy w Polsce w latach 2000–2011
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kuźmar, Sławomir
Celem niniejszego artykułu była ocena wpływu instytucji rynku pracy na funkcjonowanie polskiego rynku pracy w latach 2000–2011. Analiza rozważań teoretycznych oraz wyniki badań empirycznych przeprowadzanych zarówno w poszczególnych krajach jak i grupach krajów wykazały, że instytucje rynku pracy mają istotne znaczenie dla funkcjonowania rynku pracy i efektów jego działania. Wyniki analizy empirycznej przeprowadzonej dla Polski zdają się potwierdzać płynącą z literatury konkluzję. W badanym okresie stwierdzono statystycznie istotny wpływ na polski rynek pracy instytucji takich jak: wydatki państwa na programy aktywnej polityki na rynku pracy, obciążenia podatkowe oraz płace minimalne. Przy czym wydatki państwa przyczyniały się do redukcji stopy bezrobocia wśród osób młodych oraz bezrobocia długoterminowego, a dwie pozostałe instytucje negatywnie oddziaływały na wszystkie efekty jego działania.
Komunikacja interpersonalna jako element zarządzania w jednostce oświatowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Michalska, Anna
Komunikacja interpersonalna jest jednym z głównych instrumentów pracy każdego menedżera, gdyż zdecydowana większość jego pracy polega właśnie na komunikowaniu się z innymi. Umiejętne posługiwanie się zarówno komunikacją werbalną, jak i niewerbalną może skutkować dobrymi relacjami przełożonych z podwładnymi i ułatwić zarządzanie przedsiębiorstwem. Dyrektor jednostki oświatowej również ma przed sobą wyzwania w tym zakresie, często w postaci lawirowania między utrzymaniem dobrych relacji koleżeńskich nie rezygnując z relacji służbowych i prawidłowego wywiązywania się ze swoich funkcji. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie części wyników badania przeprowadzonego w jednej ze szkół podstawowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Głównym celem badania było sprawdzenie czy w badanej jednostce oświatowej komunikacja interpersonalna ułatwia proces zarządzania. Realizacja tego celu przebiegała przy pomocy celów cząstkowych w postaci: sprawdzenia sposobu komunikacji stosowanego wobec pracowników zatrudnionych w placówce na różnych stanowiskach, zbadania czy komunikaty werbalne dyrektora są zrozumiałe dla podwładnych i sprawdzenia skuteczności komunikatów i poleceń wydawanych przez dyrektora szkoły w opinii podwładnych. Hipoteza główna weryfikowana podczas badania zakładała, że w badanej jednostce oświatowej komunikacja interpersonalna ułatwia proces zarządzania. Postawiono również hipotezy cząstkowe zakładające, iż komunikaty werbalne dyrektora szkoły są skuteczne wobec większości respondentów, większość podwładnych rozumie komunikaty werbalne przełożonego, komunikaty i polecenia wydawane przez dyrektora placówki są w większości respektowane przez respondentów. Podczas badania wykorzystano kwestionariusz ankiety zawierający 18 pytań zamkniętych dotyczących komunikacji zarówno między współpracownikami, jak i między przełożonym i podwładnymi. Częściowe wyniki przedstawiono w tabelach. Cele badania zostały zrealizowane, a analiza zebranych danych umożliwiła pozytywne zweryfikowanie postawionych hipotez badawczych.
Przestępczość gospodarcza – czy można ją ograniczyć?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kubiczek, Agata
Skąd bierze się przestępczość gospodarcza? Odpowiedź na to pytanie jest prosta – z gospodarowania. Artykuł ten jest żywą ilustracją tej obserwacji. Przestępcy gospodarczy, podobnie jak przedsiębiorcy, też gospodarują. Czynią to „na swoim” lub „na cudzym”, świadczą pracę lub dostarczają usług, sprawują urzędy. Działalność przestępcza jest z reguły marginesem ich zwykłej, zawodowej aktywności. Kieruje nimi – może bardziej niż innymi uczestnikami rynku – dążenie do maksymalizacji zysku. Oni też chcą wygrać z konkurencją, więcej sprzedać, zmniejszyć koszty, pomnożyć swój stan posiadania. Gospodarka nieformalna ma wiele twarzy. Występuje ona we wszystkich krajach. Granice państwowe nie są przeszkodą dla nieformalnej gospodarki, która często przekształca się w działalność kryminalną. Istnienie przestępczości gospodarczej jest niebezpieczne dla gospodarki, ponieważ zmniejsza oficjalne zasoby środków produkcji, osłabia efektywność gospodarki, zmniejsza zaufanie społeczeństwa do państwa, a także zwiększa wydatki ponoszone z budżetu państwa m.in. na policję, na programy socjalne. Aby nieformalne rynki mogły egzystować, musi istnieć odpowiedni klimat, na który składa się ogólna sytuacja społeczno-ekonomiczna danego państwa, normy prawne itd. W tej pracy postawiono tezę, że państwo jest największym kreatorem nieformalnych rynków. W walce z przejawami przestępczości gospodarczej należy zmierzać do pozyskania tzw. szerokich rzesz społeczeństwa. Ważne wydaje się tworzenie i współpraca społecznych stowarzyszeń jednej i drugiej strony (np. konsumenckich i podmiotów gospodarujących w poszczególnych branżach). Mogą one przyczyniać się do tworzenia etycznych wzorców prawa, a tym samym przyczynić się do uzyskania jego skuteczności w działaniu.
Dwa lata unijnej strategii dla Romów: niesprawiedliwa równość społeczna czy wymóg spójności gospodarczej?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Szewczyk, Marcin
O funkcjonowaniu ogólnounijnej strategii dla Romów – uwzględniając jej praktyczny wymiar, a także ocenę, przygotowywaną przez Komisję Europejską, działań krajowych realizujących cele ram ogólnych – można mówić w wymiarze dwuletnim, pomimo jej przygotowania i przyjęcia już w 2011 roku. Opracowana strategia była wyrazem zmiany sposobu instytucjonalnego myślenia o mniejszości romskiej i została ona w znacznej mierze zdeterminowana poszerzonym zakresem spójności społeczno-gospodarczo-terytorialnej i celami „Europa 2020”, co znalazło także wyraz w zapisach dziesięciu podstawowych zasadach włączenia Romów. Błędnie zinterpretowane procesy społeczne zachodzące w ramach tej grupy oraz wymogi dążeń rozwojowych Unii Europejskiej doprowadziły do marginalizacji sfery kulturowej – konstytuującej na poziomie tożsamości tę grupę. Z instytucjonalnego punktu widzenia także czynnik etniczny przestał stanowić podstawę do koncentracji strategii na tej mniejszości, ustępując powiązanemu ze spójnością paradygmatowi homo oeconomicus. Doprowadziło to do sytuacji, w której równość społeczna nabiera cech niesprawiedliwości społecznej. Wyrazem tego są główne obszary działania i konkretne cele odnoszące się do poprawy sytuacji Romów wskazane w unijnych ramach. Próby znalezienia możliwych dla obydwu stron rozwiązań pozwalających na wzajemną akceptację odmiennych paradygmatów istnienia i systemów wartości nie są z góry skazane na niepowodzenie, jednak wymagają realistycznego podejścia. Trzeba przy tym pamiętać, że rządy demokratyczne pozostają rządami większości i pomimo odpowiedzialności także za grupy mniejszościowe, nadrzędnym celem systemu demokratycznego jest zaspokajanie potrzeb ogółu społeczeństwa. Przesuwa to odpowiedzialność za podjęcie większego wysiłku dostosowawczego na Romów, jednak jednocześnie nie zdejmuje z systemu UE odpowiedzialności za zachowanie ich tożsamości.
Tranzycyjny kapitał kariery absolwentów szkół wyższych w Polsce – wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Barwińska-Małajowicz, Anna
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie wybranych aspektów przejścia absolwentów szkół wyższych na rynek pracy w ujęciu teoretycznym oraz zaprezentowanie danych statystycznych i wyników badań diagnostycznych nad tzw. tranzycyjnym kapitałem kariery. W trakcie analizy podjętego tematu weryfikacji poddano hipotezę twierdzącą, że pomimo pogarszającej się sytuacji absolwentów szkół wyższych w Polsce na rynku pracy inwestycje w budowanie tranzycyjnego kapitału edukacyjnego skutkują bardziej wymiernymi korzyściami w procesie przechodzenia na rynek pracy. W opracowaniu, po syntetycznym przedstawieniu istoty i rodzajów tranzycyjnego kapitału kariery, zaprezentowane zostały wybrane teorie opisujące wchodzenie młodych osób na rynek pracy. W dalszej części analizie poddano tranzycyjny kapitał edukacyjny w aspekcie ilościowym oraz jakościowym. Całość kończy syntetyczne podsumowanie przeprowadzonych rozważań.
Zrównoważona konsumpcja i produkcja – nierówności w krajach Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Zalewska, Mariola
Potrzeba integracji wymiarów rozwoju: społecznego, gospodarczego i środowiskowego, przyczyniła się do rozwinięcia koncepcji zrównoważonego rozwoju. W artykule zarysowana jest historia tego procesu. Kraje członkowskie i agendy Unii Europejskiej są aktywne w tworzeniu i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju. W pracy przytoczona jest struktura wskaźników zrównoważonego rozwoju monitorowanych przez Eurostat. Bardziej szczegółowo omówiony jest obszar tematyczny Zrównoważonej Konsumpcji i Produkcji. Jest on uważany za jeden z kluczowych. Jest najbardziej liczną grupą wskaźników w bazie danych Eurostat. Następnie przeprowadzona jest analiza korelacji wskaźników tego obszaru z PKB na mieszkańca, dla wszystkich krajów Unii Europejskiej, dla których są dostępne dane w latach 2000–2011 (późniejsze dane dostępne poprzez Eurostat są zbyt fragmentaryczne, żeby mogły być uwzględnione). Najbardziej szczegółowo omówiony jest wiodący wskaźnik omawianego obszaru: produktywność zasobów, zdefiniowana jako stosunek PKB do całkowitego zużycia materiałów. Zademonstrowana jest olbrzymia rozpiętość wartości tego wskaźnika w krajach Unii Europejskiej oraz przytoczone argumenty za związkiem tej rozpiętości ze zróżnicowaniem zamożności poszczególnych krajów. PKB na mieszkańca jest potraktowane jako indykator tej zamożności. W szczególności pokazana jest korelacja między wynikiem analizy skupień (klastryzacji) przeprowadzonej w przestrzeni wszystkich wskaźników zrównoważonego rozwoju (po zastosowaniu redukcji wymiarowości metodą PCA) a wartością PKB. Następnie wykazane jest, że większość wskaźników rozpatrywanego obszaru wykazuje statystycznie istotną korelację z PKB na mieszkańca, natomiast dużo mniejsza liczba wskaźników wykazuje taką korelację między przyrostem danego wskaźnika a przyrostem PKB. Zdaniem autorki jest to jeden z dowodów na brak bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego między większością wskaźników i PKB, a obserwowane korelacje wynikają z zależności wzorców konsumpcji i produkcji od poziomu zamożności danego kraju.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 42(2)/2015 według Data wydania