Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 30 (2020)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/6135

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 25

Błąd w klauzuli ostateczności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wojciechowska, Karolina
Przedmiotem artykułu jest klauzula ostateczności decyzji administracyjnej, a dokładnie sytuacja, w której w tej klauzuli występuje błąd w dacie uostatecznienia się. Forma klauzuli ostateczności, choć powszechnie stosowana w praktyce organów administracji publicznej, nie posiada regulacji w k.p.a. Klasyfikuje się ją w orzecznictwie i piśmiennictwie jako czynność materialno-techniczną, rodzaj zaświadczenia, i na tej podstawie stosuje się do niej odpowiednio przepisy działu VII k.p.a. dotyczące zaświadczeń. Jako dokument urzędowy korzysta z domniemania, że zaistniały okoliczności pozwalające uznać decyzję za ostateczną. Jeżeli w dacie wskazującej ostateczność występuje błąd, to zasadniczo strona, która zastosowała się do niej, nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji prawnych wynikających z działania organu, ponieważ działa ona w zaufaniu do organów administracji publicznej.
Prawo zabudowy jako alternatywa dla użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Pogorzelec, Kamila
W niniejszym artykule podjęto próbę wskazania alternatywnego prawa dla użytkowania wieczystego, które na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów całkowicie przeistoczy się w prawo własności. Analizując projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny z dnia 9 września 2009 r., ukazano możliwość wprowadzenia do polskiego systemu prawnego prawa zabudowy, które częściowo wzorowane jest na regulacjach innych państw europejskich. Nowe ograniczone prawo rzeczowe, jakim jest prawo zabudowy, omówiono w niniejszym artykule pod kątem jego powstania, sposobu rozporządzania, a także czasu i sposobu jego trwania, potwierdzając, iż w całości mogłoby stanowić alternatywę dla użytkowania wieczystego.
Obowiązek szczepień a obowiązkowe szczepienia ochronne – podstawy prawne oraz środki egzekucji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Fiołek, Agata
Artykuł, wychodząc od ogólnych konstytucyjnych gwarancji praw i wolności człowieka i obywatela, ujmuje problematykę obowiązku szczepień ochronnych jako przykład klasycznego konfliktu wartości konstytucyjnych. Następnie autorka dokonuje wykładni i uporządkowania pojęć dotyczących obowiązku szczepień ochronnych występujących w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych, co prowadzi m.in. do rozróżnienia pojęcia „obowiązku szczepienia” od pojęcia „obowiązkowych szczepień ochronnych”. Dalej omawiane są podstawy prawne i środki egzekucji obowiązku szczepień. Rozważania koncentrują się na kwestii dopuszczalności stosowania środków przymusu bezpośredniego i prowadzą do nieoczywistego wniosku, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe zastosowanie przymusu bezpośredniego w celu realizacji „obowiązkowego szczepienia ochronnego” ani innego obowiązku szczepienia. Artykuł uwzględnia także najnowsze zmiany ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych oraz rozporządzenia wydane w związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2.
Erbschaft- und Schenkungsteuer in Polen und in Deutschland. Konstruktionselemente der Steuer: Steuerpflichtiger, Steuergegenstand, unbeschränkte und beschränkte Steuerpflicht, Erbschaft- und Schenkungsteuer bei Nacherbfolge. Erster Teil
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Babiarz, Stefan
Z porównania elementów konstrukcyjnych struktury podatku, ustaw o podatku od spadków i darowizn polskiej i niemieckiej można wyprowadzić następujące wnioski: – nie ma w nich istotnych różnic w zakresie konstrukcji podatnika i przedmiotu opodatkowania (a istniejące są związane z odmiennymi rozwiązaniami cywilnoprawnymi – darowizna na wypadek śmierci, umowa o spadek), – różnica występuje w opodatkowaniu sukcesji następczej, nieprzewidzianej w polskim prawie cywilnym, a także w opodatkowaniu zapisu windykacyjnego nieznanego w prawie niemieckim, – różnie ukształtowany jest moment powstania obowiązku podatkowego, gdyż w niemieckiej ustawie opodatkowuje się już przychód należny (zachowek), Jednak ustawa niemiecka zawiera mniej korzystne dla podatników rozwiązania w zakresie np. podmiotu i przedmiotu opodatkowania. Stąd jest uznawana za restrykcyjną dla podatników.
Prawo do wyboru rodzaju dawstwa komórek rozrodczych – uwagi na temat tzw. Modelu trzyścieżkowego (triple track system)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Łukasiewicz, Rafał
Celem niniejszego artykułu jest analiza tzw. modelu trzyścieżkowego (triple track system) dawstwa komórek rozrodczych. System ten umożliwia dawcom oraz biorcom prawo wyboru dawstwa anonimowego, dawstwa identyfikowalnego oraz dawstwa jawnego. W pierwszej części artykułu poddano analizie europejską perspektywę na dawstwo komórek rozrodczych. Model trzyścieżkowy nie jest popularną metodą regulacji dawstwa komórek rozrodczych, jednak współcześnie kliniki IVF niejednokrotnie informują dawców i biorców o rodzajach dawstwa komórek rozrodczych, które są dostępne w innych państwach. Prowadzi to do stworzenia nowych faktycznych możliwości dla dawców i biorców. W drugiej części artykułu zaprezentowano poglądy na temat dawstwa komórek rozrodczych w Polsce. Ograniczenie dawstwa komórek rozrodczych jedynie do dawstwa anonimowego w niewystarczającym stopniu zaspokaja potrzeby dawców i biorców. W ostatniej części artykułu poddano analizie prawo dawców i biorców do bycia poinformowanymi o innych rodzajach dawstwa komórek rozrodczych, które nie są dopuszczalne w prawie polskim. Brak możliwości wyboru rodzaju dawstwa ma ogromny wpływ na pozycję dawców i biorców. Zgodnie z prawem polskim mogą oni wybrać tylko dawstwo anonimowe, co oznacza, że ich prawo wyboru jest bardzo ograniczone. Powinno to skłaniać do ponownej dyskusji nad zmianami prawa polskiego w zakresie dopuszczalnych rodzajów dawstwa heterologicznego.
Blaski i cienie wykonywania zawodu optometrysty w Polsce, czyli o statusie nieuregulowanego zawodu medycznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wierzbicka, Karolina
Celem artykułu jest podjęcie próby oceny statusu prawnego zawodu optometrysty w Polsce. W publikacji podjęto kwestie ustalenia definicji tego zawodu, historii rozwoju tej dziedziny w Polsce oraz omówienia obowiązujących regulacji prawnych i podmiotów działających na rzecz uregulowania zawodu optometrysty w Polsce.
Zdolność aportowa w ujęciu komparatystycznym. Polskie, duńskie, francuskie i niemieckie prawo spółek a pozycja prawna aportu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wyszyński, Filip
W artykule poruszam problematykę zdolności aportowej w ujęciu komparatystycznym. Zwracam uwagę na uregulowania obecne w ustawodawstwie polskim, które traktuję jako wyjściowe dla rozważań, a także na duńskie, francuskie i niemieckie prawo spółek. W dobie szybkiego i nowoczesnego obrotu gospodarczego aktualny model ukształtowania zdolności aportowej w spółkach kapitałowych może się wydawać wart przemyślenia lub chociażby porównania z regulacjami stosowanymi w innych państwach.
Czy budynek można uznać za budowlę w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych? Glosa krytyczna do wyroku NSA z dnia 8 maja 2018 r., sygn. II FSK 1162/16
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bobrus-Nowińska, Ewelina
Dla właściwej realizacji podatku od nieruchomości zasadnicze znaczenie ma poprawna kwalifikacja obiektu jako budynku lub budowli. Obecnie mamy do czynienia z precedensową sytuacją, kiedy to Naczelny Sąd Administracyjny i Trybunał Konstytucyjny zajmują w tym temacie przeciwne stanowiska. Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje bowiem na czynniki, tj. przeznaczenie, wyposażenie oraz sposób i możliwości wykorzystania tego obiektu jako całości, Trybunał Konstytucyjny podkreśla zaś, iż o kwalifikacji budynku decydują wyłącznie cechy wskazane wprost w przepisach ustawy. Wydaje się, iż w tym przypadku jedynym słusznym rozwiązaniem jest zaakceptowanie stanowiska Trybunału, zgodnie z którym decydujące znaczenie dla przedmiotowego tematu ma wykładnia językowa. W rezultacie obiekt budowlany nie może być dla potrzeb podatku od nieruchomości jednocześnie budynkiem i budowlą, są to bowiem definicje o charakterze rozłącznym.
Prawo do obrony a odpowiedzialność karna z art. 233 § 1a k.k. – uwagi przez pryzmat wybranych orzeczeń sądów pierwszej i drugiej instancji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szczygieł, Tomasz
W artykule zaprezentowano praktykę organów ścigania i sądów w zakresie wykładni i stosowania art. 233 § 1a k.k. Wskazano na występowanie rozbieżności, jeśli chodzi o zakres prawa do obrony po nowelizacji z 2016 r. Co istotne, w opracowaniu zostało podkreślone, że niejednolitość ta przekłada się na relatywizację ponoszenia odpowiedzialności karnej w zależności od poglądów konkretnego organu na rozumienie art. 233 § 1a k.k. Organy ścigania, a także sądy w ramach tej samej apelacji prezentują często odmienne zapatrywania na tę kwestię. Zwrócono również uwagę na fakt pogłębiającego się zjawiska naruszania art. 313 k.p.k. w związku z treścią art. 233 § 1a k.k., który w niektórych przypadkach staje się instrumentem sprawdzania prawdomówności osób podejrzanych przesłuchiwanych w charakterze świadków. W artykule zwrócono też uwagę na wzrost penalizacji przejawiający się wtórną odpowiedzialnością karną z art. 233 § 1a k.k. za pierwotnie popełnione przestępstwo.
Antoni Dębiński, „Polityka ustawodawcza cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych”, Wyd. KUL, Lublin 2020, ss. 235
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Lewandowski, Michał
Prawne aspekty badań klinicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Syroka-Marczewska, Katarzyna
W ocenie autorki prawnokarne aspekty p.f. nie są w wystarczający sposób akcentowane w trwającym dyskursie naukowym. W związku z powyższym przedmiotem opracowania jest analiza przepisów prawa karnego dotyczących badań klinicznych, w szczególności art. 126a p.f. oraz art. 27 k.k. Jednocześnie warto zauważyć, że przepisy prawa karnego w obszarze badań klinicznych mają za zadanie chronić bezpieczeństwo i prawa uczestników tych badań oraz ich zdrowie, a nawet życie. Nie wyłączają jednak innych sfer odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności cywilnej.
Koncepcja długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kuźniar, Dagmara
Możliwość użytkowania przestrzeni kosmicznej niesie ze sobą wymierne korzyści dla państw i ludzkości. Jednocześnie prowadzona przez wiele lat działalność w tym obszarze spowodowała zaśmiecenie kosmosu. Zagraża ono bezpieczeństwu misji kosmicznych, a w dalszej perspektywie grozi nawet utratą możliwości jego penetracji. Te dwa fakty wpłynęły na ukształtowanie się koncepcji długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej. Zgodnie z nią kosmos powinien być stabilnym operacyjnie środowiskiem otwartym na badania i eksploatację tak przez obecne, jak i przyszłe pokolenia. Artykuł zawiera analizę przyjętych w 2019 r. Wytycznych w sprawie długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej, starając się przedstawić istotę koncepcji przez pryzmat środków, których podjęcie jest konieczne dla jej realizacji.
Strategie rozwoju i wyzwania pielęgniarstwa w Polsce i na świecie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bartosiewicz, Anna; Jacek, Anna
Stale zmieniające się otoczenie oraz ciągle rosnące potrzeby i wymagania pacjentów sprawiają, że pielęgniarstwo definiuje swoje kompetencje, szuka swojego miejsca w systemie ochrony zdrowia z niezmienną misją, jaką jest ratowanie ludzkiego życia oraz opieka nad pacjentem. Dokonujące się stale zmiany w ochronie zdrowia, w społeczeństwie, a także w strukturach zawodów medycznych powodują, że pielęgniarstwo nieustannie dąży do swego rozwoju i stara się podejmować dialog merytoryczny z osobami odpowiedzialnymi za politykę zdrowotną celem nakreślenia ram funkcjonowania zawodu w aktualnej rzeczywistości oraz jego przyszłości. Przegląd strategii rozwoju pielęgniarstwa wielu krajów pozwala wnioskować o ich pozytywnym oddziaływaniu na zdrowie publiczne w danym kraju oraz na wzrost jakości opieki nad pacjentem. Ogromnym osiągnięciem dla pielęgniarstwa w Polsce jest inicjatywa stworzenia Strategii rozwoju dla pielęgniarstwa. Jest to pierwszy dokument o charakterze planistycznym, który określa kierunki działań zapewniające wysoką jakość, bezpieczeństwo i dostęp pacjentów do profesjonalnej opieki pielęgniarskiej.
Ewolucja pojęcia niepełnosprawności na gruncie prawa polskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skóra, Michał
Niepełnosprawność jest jednym z największych problemów współczesnego społeczeństwa. Jest to zjawisko wielowymiarowe, o czym świadczą liczne klasyfikacje i definicje niepełnosprawności tworzone przez przedstawicieli różnych dziedzin nauki. W piśmiennictwie przyjmuje się model medyczny oraz społeczny niepełnosprawności. Analizując regulacje prawne, należy stwierdzić, że przeważa społeczny model niepełnosprawności, czyli ograniczeń dotyczących osób niepełnosprawnych oraz możliwości ich funkcjonowania w społeczeństwie. Autor charakteryzuje definicję niepełnosprawności na gruncie ustawodawstwa krajowego.
Złożenie oraz uzupełnienie oświadczeń lub dokumentów przez wykonawcę w zamówieniach publicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Poprawa, Katarzyna
Niniejsze opracowanie stanowi wprowadzenie do problematyki dotyczącej składania i uzupełniania przez wykonawców (w tym również samozłożenia i samouzupełnienia) oświadczeń i dokumentów w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z p.z.p. Z uwagi na brak precyzyjnych uregulowań prawnych problematyka składania i uzupełniania oświadczeń i dokumentów napotyka odmienne interpretacje i trudnościami w stosowaniu. Przedmiotem niniejszych rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie, czy wykonawca może skutecznie, samodzielnie, bez wezwania przez zamawiającego złożyć i uzupełnić wymagane w postępowaniu oświadczenia lub dokumenty potwierdzające okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 p.z.p., oraz jakie to wywoła konsekwencje dla wykonawcy i zamawiającego. Autor przedstawia przykładowe okoliczności, których wystąpienie rodzi problemy interpretacyjne, oraz konsekwencje podjęcia nieprawidłowych decyzji przez zamawiającego. Prezentuje również model postępowania zgodny z obowiązującym prawem, oparty na obowiązkach zamawiającego, których wypełnienie jest obowiązkiem ustawowym.
Miarkowanie zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego jako sposób rozłożenia tych kosztów pomiędzy stronami
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kopacz, Marta
W artykule przedstawiono znaczenia instytucji miarkowania zwrotu kosztów w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Ustalono, że instytucja ta z jednej strony umożliwia sądowi w określonych przypadkach kierowanie się poczuciem sprawiedliwości (słuszności) przy ustaleniu rozkładu kosztów procesu, z drugiej zaś strony jest instrumentem przeciwdziałania nadużyciom prawa do sądu. Wskazano także typowe okoliczności, których wystąpienie w danej sprawie uprawnia sąd do skorzystania z instytucji miarkowania zwrotu kosztów postępowania. Wykazano, że okoliczności te odnoszą się przede wszystkim do charakteru sprawy i związanego z nią nakładu pracy pełnomocnika, czynności podejmowanych przez strony i ich pełnomocników, zakresu rozpoznania sprawy przez sąd danej instancji oraz sytuacji ekonomicznej strony zobowiązanej do poniesienia kosztów postępowania.
Decyzja o zezwoleniu na lokalizację obiektów budowlanych w pasie drogowym jako źródło prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Piecha, Jacek
Opracowanie dotyczy problematyki interpretacji art. 3 pkt 11 pr.bud. Przepis ten definiuje pojęcie „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane”. Literalne brzmienie tego przepisu może wskazywać, że prawo takie może wynikać tylko ze stosunków cywilnoprawnych. Niniejszy artykuł udowadnia jednak, że taka interpretacja jest nieprawidłowa. Autor wykazuje, że również akt administracyjny taki jak zezwolenie na lokalizację w pasie drogowym obiektu budowlanego (uregulowanego w ustawie o drogach publicznych) może być samodzielnym źródłem prawa inwestora do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Uregulowania prawne nadzoru nad pomocą publiczną
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wiklański, Bartłomiej
Autor porusza problematykę zagadnienia nadzoru wykonywanego przez uprawnione organy administracji państwowej oraz organy Unii Europejskiej zaangażowane w procedurę przyznawania pomocy publicznej. Przedstawia również systemy teleinformatyczne związane z procesami rejestracji przyznawanej pomocy. Celem opracowania jest zaprezentowanie głównych zasad kształtujących istotę nadzoru. W tym celu przeprowadzono analizę wybranych aktów prawnych, orzecznictwa oraz doktryny na poziomie krajowym oraz unijnym pod kątem wychwycenia mechanizmów mających determinujący wpływ na omawianą tematykę. Wynikiem rozważań jest przedstawienie struktury kształtującej procesy nadzoru na poziomie krajowym oraz unijnym, a także wskazanie głównych elementów pozwalających wyodrębnić nadzór nad pomocą publiczną jako samodzielną kategorię nadzoru prawnego.
Możliwość prywatnej rejestracji przebiegu posiedzenia sądowego jako przejaw realizacji zasady jawności wewnętrznej w postępowaniu cywilnym. Uwagi w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Cis, Barbara
Możliwość prywatnej rejestracji przebiegu posiedzenia oraz innych czynności sądowych dokonywanych przy udziale stron lub uczestników postępowania pomimo jej z pozoru technicznego wymiaru stanowi istotny element jawności postępowania cywilnego w jej wewnętrznym aspekcie i znacząco urzeczywistnia gwarantowane nie tylko przez Konstytucję, ale również przez akty prawa międzynarodowego prawo do rzetelnego procesu (fair trial). Ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1469 ze zm.) ustawodawca uchylił dodany do k.p.c. ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 1311) art. 162 1 k.p.c., który został zastąpiony dodaną regulacją art. 9 1 k.p.c. W zamyśle ustawodawcy zmiana ta ma stanowić rozszerzenie możliwości rejestrowania przebiegu posiedzeń sądowych w celu sprostania oczekiwaniom społecznym dotyczącym jawności działania wymiaru sprawiedliwości. Jednak w dalszym ciągu dopuszczalność prywatnej rejestracji przebiegu posiedzenia oraz innych czynności sądowych doznaje istotnych ograniczeń w postaci bezwzględnego wyłączenia możliwości utrwalania przez strony posiedzenia odbywanego przy drzwiach zamkniętych czy też utrwalania obrazu. Podejmowane rozważania mają na celu przedstawienie dokonanej zmiany oraz próbę oceny jej znaczenia i wpływu na realizację zasady jawności w postępowaniu cywilnym w jej wewnętrznym ujęciu.
Zasada szybkości w postępowaniach w sprawach przygotowania i realizacji inwestycji infrastrukturalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Ostojski, Przemysław
Artykuł dotyczy zasady szybkości postępowania w regulacji postępowań w sprawach realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Analiza poszczególnych instytucji prawnoprocesowych zmierza do oceny regulacji ustawowych specustaw inwestycyjnych w zakresie zasady szybkości. Celem analizy jest weryfikacja twierdzenia, iż wdrożenie szczególnych reguł prawnoprocesowych w specustawach inwestycyjnych, związanych z nadaniem priorytetu szybkości postępowaniom administracyjnym, nastąpiło z zachowaniem konstytucyjnej zasady proporcjonalności. W rezultacie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że wdrożenie zasady szybkości postępowań do specustaw inwestycyjnych nie prowadzi zasadniczo do naruszenia istoty konstytucyjnych praw jednostek, w tym prawa zaskarżenia decyzji oraz uprawnienia do ochrony praw słusznie nabytych. Ustawodawca ogranicza zasady przejrzystości i jawności, a także zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym, lecz nie eliminuje tych zasad. Niezależnie od tego ustawodawca narusza w analizowanych specustawach istotę prawa strony do złożenia wniosku o ochronę tymczasową w postępowaniu administracyjnym. Narusza w sposób kwalifikowany – ze względu na wspomniany interes publiczny – zasadę praworządności i dwuinstancyjności, uniemożliwiając organowi odwoławczemu w toku instancji uchylenie decyzji w całości, jeżeli wadą dotknięta jest tylko jej część dotycząca nieruchomości.

Przeglądaj

Przeglądanie Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 30 (2020) według Data wydania