Acta Iuridica Resoviensia nr 2 (37) 2022
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 2 (37) 2022 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 21
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaNowe standardy opieki okołoporodowej a pandemia – wybrane zagadnienia prawne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kruczek, MagdalenaCzas ciąży i porodu dla każdej kobiety jest okresem niezapomnianym. Oprócz wielkiej radości wiąże się jednak z dużym poczuciem niepewności – jak będzie wyglądał poród, czy uda się urodzić naturalnie, czy partner będzie mógł być z rodzącą w trakcie porodu? Czy dostanie ona znieczulenie? Czy będzie miała depresję poporodową? Który szpital wybrać, aby mieć jak największy wpływ na swój poród? Odpowiedź na przynajmniej część z tych pytań miało dać wprowadzenie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. W zaktualizowanych standardach znalazły się m.in. zapisy dotyczące ciąży, łagodzenia bólu porodowego czy zasad organizacji pracy personelu w przypadkach trudnych porodów. Wprowadzono też kontrolę ryzyka depresji poporodowej i położono duży nacisk na wsparcie przyszłych mam w laktacji. Po niewiele ponad roku od wejścia przepisów w życie nastąpiła jednak sytuacja nieprzewidziana – wybuchła pandemia. Opracowanie przedstawia następstwa wprowadzenia nowych standardów opieki okołoporodowej i wpływ, jaki miała na nie pandemia.
- PozycjaZ problematyki odmowy udzielenia aktu uwarunkowanego przyrzeczeniem administracyjnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Chlipała, MonikaPrzedmiotem artykułu jest charakterystyka regulacji prawnych dotyczących odmowy wydania aktu uwarunkowanego promesą. W obowiązującym stanie prawnym przeważa rozwiązanie, zgodnie z którym w okresie ważności promesy odmowa wydania koncesji (zezwolenia) jest dopuszczalna tylko w razie wystąpienia określonych przesłanek. Jest to uzasadnione gwarancyjną funkcją przyrzeczenia administracyjnego, która wyraża się w obietnicy organu wydania w przyszłości określonego aktu. W opracowaniu zostały omówione przesłanki odmowy wydania aktu przyrzeczonego, unormowania prawne związane z kompetencją organu do podjęcia decyzji odmownej oraz kontrolą odmowy dokonywaną przez sądy administracyjne. Zaproponowano także ujęcie odmowy wydania aktu uwarunkowanego promesą jako quasi-sankcji administracyjnej o charakterze niepieniężnym.
- PozycjaPrzepisy Kodeksu postępowania cywilnego regulujące postępowanie w sprawach dotyczących uprowadzenia dziecka za granicę wobec zmiany rozporządzenia Bruksela IIa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kubicka-Grupa, Zofia1 sierpnia 2022 r. zacznie obowiązywać rozporządzenie Rady UE nr 2019/1111 z 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę, stanowiące przekształconą wersję rozporządzenia Bruksela IIa. Jednym z celów uchwalenia rozporządzenia nr 2019/1111 była weryfikacja rozwiązań służących powrotowi bezprawnie uprowadzonego dziecka. Przedmiotem artykułu jest analiza przepisów k.p.c. znajdujących zastosowanie w sprawach dotyczących uprowadzenia dziecka za granicę w świetle założeń rozporządzenia nr 2019/1111, zaś jego celem odpowiedź na pytanie, czy – a jeśli tak, to w jakim zakresie – przyjęte przez prawodawcę unijnego rozwiązania wymagają zmiany przepisów k.p.c.
- PozycjaSprzeciw od decyzji kasatoryjnej. Wybrane aspekty relacji między obywatelami i administracją(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kobylski, PiotrNiniejsze opracowanie poświęcono analizie sprzeciwu od decyzji kasatoryjnej, która upoważnia sąd do kontroli tej szczególnej formy rozstrzygnięcia. Warto zastanowić się na tle obowiązujących przepisów prawnych, jakie są oczekiwania i kierunki zmian analizowanej instytucji, bowiem miała ona przede wszystkim usprawnić postępowanie odwoławcze poprzez zmniejszenie liczby wydawanych przez organy administracji publicznej rozstrzygnięć kasatoryjnych. Głównym zamierzeniem badawczym jest charakterystyka tego, jaki wpływ ma tytułowy środek zaskarżenia na usprawnienie postępowania i skrócenia czasu oczekiwania na załatwienie sprawy.
- PozycjaPartial membership of an international organization(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kubas, SabinaCzłonkostwo w organizacji międzynarodowej stanowi istotny etap w realizacji działań zewnętrznych i wewnętrznych. Jest to więź prawna łącząca państwo z organizacją, z której wynikają prawa i obowiązki. Z punktu widzenia poszczególnych państw będących członkami działalność na forum organizacji jest ważnym elementem polityki zagranicznej. Dyplomacja, rozwijana zazwyczaj przez państwa na forum organizacji międzynarodowych, traktowana jest jako ważny instrument współpracy międzynarodowej. O znaczeniu organizacji międzynarodowych świadczą dążenia poszczególnych państw do zgłaszania na forum organizacji własnych inicjatyw oraz starania o zapewnienie reprezentacji swojego kraju w głównych organach organizacji. Jednym z innych niż członkowskie statusów uczestnictwa w organizacji międzynarodowej jest członkostwo częściowe, które umożliwia pełne uczestnictwo w jednym lub kilku organach organizacji w interesie własnym i samej organizacji.
- PozycjaWspółpraca gminy, inwestora i społeczeństwa w sprawie realizacji inwestycji mieszkaniowej w oparciu o specustawę mieszkaniową – jako przykład stosowania w administrowaniu „teorii dwóch kroków” oraz nieformalnych sposobów działania(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kruś, MaciejPrzedmiotem artykułu są rozważania dotyczące współpracy pomiędzy społeczeństwem, inwestorem oraz władzami gminy przy określaniu warunków prawnych lokalizacji i realizacji inwestycji mieszkaniowej. Prowadzone są one na gruncie tzw. specustawy mieszkaniowej z dnia 5 lipca 2018 r. W artykule przedstawiono możliwe formy współpracy. Możliwości takie występują w kilku obszarach, m.in. przy zawieraniu porozumienia dotyczącego infrastruktury społecznej i technicznej. Inny przykład to uwzględnienie głosów społeczeństwa przy dyskrecjonalnym rozstrzyganiu o zgodzie na lokalizację inwestycji, a za jeszcze inny sposób współpracy można uznać stworzenie przez gminę warunków do zastosowania przepisów specustawy, np. poprzez zmianę ustaleń studium, jeśli byłoby to konieczne. W efekcie rozważań sformułowano wnioski dotyczące niesformalizowanych, a także formalnych form współdziałania wyżej wskazanych partnerów przy lokalizacji i realizacji inwestycji mieszkaniowej. W opracowaniu odwołano się do dorobku doktryny niemieckiej dotyczącej tej tematyki.
- PozycjaZadania państwa związane z epidemią choroby zakaźnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Mełgieś, KatarzynaChoroby zakaźne stanowią od lat istotny problem społeczny i wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia i władz państwa. Zwłaszcza epidemie tych chorób prowadzić mogą do globalnych kryzysów zarówno zdrowotnych, jak i społecznych czy gospodarczych. Ranga zagrożenia, w tym doświadczenia wynikające z epidemii COVID-19, uzasadniają pytanie o zadania, jakie w tym obszarze zostały wyznaczone państwu i jego organom, zarówno w perspektywie przyjętych regulacji krajowych, jak i międzynarodowych. Realizacja prawa do ochrony zdrowia i wprowadzenie mechanizmów pozwalających urzeczywistnić gwarancje w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego to niewątpliwe dwa zasadnicze cele-zadania dekodowane z ustawy zasadniczej. Jednak w pełni efektywny model przeciwdziałania epidemiom chorób zakaźnych musi opierać się na pełnej współpracy międzynarodowej.
- PozycjaUmowa przedsięwzięcia wykonanego przez spółkę celową w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym. Zarys charakterystyki prawnej wraz z elementami statystycznej efektywności w latach 2016–2020(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Bielecki, LeszekW opracowaniu przedstawiono charakterystykę umowy przedsięwzięcia wykonanego przez spółkę celową w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym wraz z elementami statystycznej efektywności w tym zakresie. Podniesiono, że charakter umowy partnerskiej posiada cechy umowy nienazwanej o charakterze cywilnoprawnym, zaś cel działania spółki celowej jest ukierunkowany na jednorazową realizacje umówionego celu działania stron z możliwością dalszego funkcjonowania w przyszłości. Wskazano ponadto, że biorąc pod uwagę dane statystyczne za lata 2016–2020, kwestią nadal ocenną pozostaje okoliczność efektywności umowy przedsięwzięcia wykonanego przez spółkę celową w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym.
- PozycjaTypes and characteristics of guarantees designed to protect professional secrecy in the performance of the profession of lawyer in Polish law(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Białkowska, PaulaPrzedmiotem artykułu są rodzaje oraz charakterystyka gwarancji stworzonych w celu ochrony prawniczej tajemnicy zawodowej w Polsce. Jest to nierozerwalnie związane z jej charakterem i rolą w wykonywaniu zawodu prawniczego. Gwarancje te są jednym z najważniejszych czynników ochrony prawnej tajemnicy zawodowej – kluczowej nie tylko dla klienta, samego prawnika, ale także dla całego systemu ochrony prawnej. Zwrócono również uwagę na główne kwestie dotyczące tajemnicy prawniczej w procesie karnym związane z konfliktem dóbr chronionych przez system prawny. Dlatego też autorka podkreśliła znaczenie zakazów dowodowych, które są gwarantem i elementem budującym zaufanie między stronami, które powierzyły sobie tajemnice w procesie komunikacji związanej – w przypadku tajemnicy prawniczej – z obsługą prawną. Ponadto istnieje obecnie wzmożona potrzeba ochrony prawa do prywatności, co też zostało zauważone oraz podkreślone w niniejszym opracowaniu.
- PozycjaAdministracji publicznej współpraca z prasą – przykra konieczność czy szansa?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Jaskuła, Lidia K.Przedmiotem artykułu jest analiza zagadnienia współpracy administracji publicznej z prasą – jej podstaw prawnych oraz aktualnej kondycji w realiach życia społecznego. Prasa jest podmiotem funkcjonującym w otoczeniu administracji, z którym współpraca może wspierać realizację zadań administracji publicznej. Argumentem za taką perspektywą analizowania tego zagadnienia jest fakt, że cel działania obu podmiotów – administracji publicznej i prasy – w swej istocie jest tożsamy: to interes publiczny i dobro obywateli. Współpraca administracji publicznej z prasą może zatem stanowić instrument poprawy organizacji i działania aparatu administracyjnego, wzmacniania transparentność i zaufanie obywateli do działań administracji publicznej. Ocena tej współpracy jest powiązana bezpośrednio z praktyką działania administracji publicznej i poziomem wolności prasy w Polsce.
- PozycjaZawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia – rozważania na kanwie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2021 r., sygn. II CSKP 104/21(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Krupowicz, BartłomiejWpływ zawezwania do próby ugodowej na przerwanie biegu przedawnienia roszczenia budzi od dawna w polskiej literaturze i orzecznictwie liczne kontrowersje. Spory dotyczą kwestii, czy zawezwanie do próby ugodowej generalnie należy do czynności ujętych w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. – a jeśli tak, to czy znaczenie ma rzeczywista intencja wierzyciela, który wzywa do próby ugodowej. W komentowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wyszedł z założenia, że intencja ta nie ma żadnego znaczenia, a fakt przerwania biegu przedawnienia roszczenia następuje ex lege. Kontestując ten pogląd, autor przedstawił w niniejszym opracowaniu kontrargumentację, proponując reinterpretację art. 123 k.c. W artykule poruszono potrzebę językowej, systemowej i funkcjonalnej perspektywy oceny instytucji przedawnienia. Uwzględniono też możliwość stosowania art. 5 k.c. oraz art. 4 1 k.p.c.
- PozycjaFunkcja balkonu jako okoliczność istotna dla ustalania jego statusu własnościowego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego (3) z dnia 6 marca 2015 r., sygn. III CSK 195/14(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Ryszkowski, KarolW głosowanym wyroku przyjęto godne aprobaty zapatrywanie, zgodnie z którym fakt, że balkon nie służy zaspokajaniu potrzeb indywidualnych właściciela lokalu, do którego przylega, lecz „stanowi komunikację”, jego funkcją jest połączenie klatki schodowej z wejściem do lokalu mieszkalnego, jest okolicznością istotną przy ustalaniu, czy balkon stanowi część wspólną nieruchomości, czy też część składową mieszkania, do którego przylega.
- PozycjaTajemnica adwokacka w polskim procesie karnym – w kierunku attorney-client privilege?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Cora, ŁukaszArtykuł odnosi się do zagadnienia tajemnicy adwokackiej w polskim procesie karnym. Autor krytycznie ocenia aktualne rozwiązanie bazujące na dychotomii tajemnicy obrończej i adwokackiej, wskazując na podstawowe problemy normatywne i aksjologiczne związane z osłabieniem poufnej relacji adwokat–klient opartej na wzajemnym zaufaniu. W dalszej części odnosi się do przywileju klient–adwokat, który jest jego zdaniem o wiele bardziej gwarancyjny, mając w szczególności na uwadze szczególną relację łączącą adwokata z klientem. Całość wywodu kończą wnioski, w których autor wskazuje na nieproporcjonalność obowiązujących rozwiązań w zakresie możliwości uchylenia tajemnicy adwokackiej i przesłuchania adwokata w charakterze świadka.
- PozycjaThe principle of democracy and solidarity and public collections(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Kubas, EwaCelem artykułu jest wykazanie, że zasady demokracji oraz solidaryzmu społecznego mają bardzo istotne znaczenia zarówno w procesie organizacji, jak i prowadzenia zbiórek publicznych. Dzięki zagwarantowanej konstytucyjnie wolności zrzeszania się umożliwiono wielu różnym organizacjom (np. organizacjom pozarządowym, komitetom społecznym, spółdzielniom socjalnym, spółkom akcyjnym czy też spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością) partycypowanie w realizacji zadań publicznych, które mogą być finansowane ze środków pochodzących z publicznego gromadzenia datków. W artykule wykazano, że wynikająca z zasady demokratyzmu solidarność społeczna jest jednym z czynników determinujących ofiarność publiczną.
- PozycjaSeminarium Naukowe o Prawach Kobiet „Temida też była kobietą” sprawozdanie z cyklu seminariów naukowych organizowanych na Uniwersytecie Rzeszowskim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Wróbel, Aleksandra; Cupryś, Maciej
- PozycjaKonstytucyjne aspekty udziału referendarza sądowego w postępowaniu karnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Bachurska, BeataZagadnienie dotyczące miejsca zajmowanego przez referendarza sądowego w polskim systemie sądownictwa nabiera szczególnego charakteru w świetle przepisów Konstytucji RP, a także Prawa o ustroju sądów powszechnych, które wyznaczają zakres zadań, jaki może być powierzony referendarzowi sądowemu w procesie karnym. W obecnym kształcie instytucja ta jest jednak w postępowaniu karnym nieefektywna. Wprawdzie spełnia ona wymóg konstytucyjności, a ustawodawca w sposób legalny delegował określone uprawnienia na rzecz referendarzy sądowych w procesie karnym, to jednak obawa o naruszenie konstytucyjnej zasady sprawowania wymiaru sprawiedliwości wyłącznie przez sądy powstrzymuje ustawodawcę przed dalszym rozwojem tej instytucji.
- PozycjaObywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako forma współpracy mieszkańców z gminą, powiatem i województwem(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Cybulska, RenataNiniejsze opracowanie ma na celu ukazanie możliwości współpracy mieszkańców oraz organu stanowiącego w zakresie realizacji jego zadań w zależności od postanowień uchwały w sprawie zasad wnoszenia tej inicjatywy. Mogą być bowiem zachęcające dla mieszkańców, ale też takie, których wypełnienie jest niezwykle utrudnione. Tymczasem radni powinni być zainteresowani jak najszerszą współpracą z mieszkańcami, którzy ich wybrali na swoich przedstawicieli. Dodatkowo to właśnie mieszkańcy są beneficjentami uchwał organu stanowiącego, więc powinni mieć jak najszerszą możliwość zgłaszania własnych projektów. Jest to też forma zaangażowania mieszkańców w sprawy własnej jednostki samorządu terytorialnego we współpracy z organem stanowiącym.
- PozycjaAdministracyjnoprawne aspekty stwierdzenia zgonu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Wojcieszek, MikołajPrzedmiotem artykułu jest szczegółowa analiza administracyjnoprawnych aspektów stwierdzenia zgonu, przy uwzględnieniu zmian w przepisach wprowadzonych w ramach tzw. ustaw covidowych. W pierwszej części artykułu przeprowadzono charakterystykę przepisów polskiego prawa dotyczących stwierdzenia zgonu. Następnie przedstawiono zdefiniowane przez autora problemy z interpretacją oraz stosowaniem przepisów prawa funeralnego. Trzeci podrozdział artykułu dotyczy komparatystyki prawniczej – wybranych aspektów działalności systemu stwierdzania zgonów, w szczególności funkcji koronera w Anglii, Walii oraz stanie Nowy York.
- PozycjaWspółdziałanie w zakresie profesjonalizacji zamówień publicznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Oleksy-Piesik, IzabelaZamówienia publiczne stanowią obszar administracji publicznej, który ma służyć realizacji dobra wspólnego w postaci wzrostu gospodarczego. Zapewnienie wydajnych i konkurencyjnych procedur ma umożliwić optymalne wykorzystanie środków publicznych mimo coraz trudniejszych warunków społecznych czy budżetowych. Widoczna w obrębie zamówień publicznych profesjonalizacja ma stanowić skuteczny środek osiągnięcia tak zakreślonych celów. Wprowadzone w systemie zamówień publicznych zmiany wyeksponowały wspierającą funkcję Prezesa UZP w działaniach zmierzających do bardziej efektywnego przeprowadzania postępowania przetargowego. Stał się on głównym podmiotem odpowiedzialnym za upowszechnianie wiedzy z zakresu zamówień publicznych. Przeprowadzenie działań zmierzających w kierunku trwałej profesjonalizacji nie będzie jednak możliwe bez – podjętego na szeroką skalę – współdziałania Prezesa UZP z innymi podmiotami zaangażowanymi w kształtowanie systemu zamówień publicznych, z których jedynie część wykonuje zadania z zakresu administracji publicznej, a pozostałe osadzone są poza jej strukturą. Znajdują się wśród nich m.in.: organy administracji publicznej, zakłady administracyjne, stowarzyszenia, uczelnie wyższe czy przedsiębiorcy. Konieczność podejmowania coraz szerszej współpracy z podmiotami spoza administracji publicznej uzasadniona jest nowym spojrzeniem na istotę administracji publicznej służącej – przede wszystkim – realizacji dobra wspólnego. Przekłada się to na wyjście poza ramy klasycznego ujęcia współdziałania.
- PozycjaSpór pomiędzy e-Sądem a sądem właściwości ogólnej o przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przed nowelizacją czy po nowelizacji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Dzierzbicki, CezarySpór pomiędzy E-sądem a sądem właściwości ogólnej o przepisy k.p.c. przed nowelizacją czy po nowelizacji istnieje w praktyce. Przedstawiono genezę tego problemu prawnego, które powstało z powodu nieprecyzyjnych przepisów intertemporalnych Ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Porównano elektroniczne postępowanie upominawcze prowadzone na podstawie przepisów obowiązujących przed nowelizacją i po niej. Omówiono też argumentację e-Sądu i sądów właściwości ogólnej. Spór dotyczy także przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wskazano też na problemy związane z wytoczeniem ponownego pozwu w innym postępowaniu cywilnym niż elektroniczne postępowanie upominawcze. Zwrócono uwagę na skutki zaskarżenia postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez sąd właściwości ogólnej. Wskazano również na możliwą sprzeczność przepisów intertemporalnych z Konstytucją RP.