Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 49(1)/2017

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2450

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30

Wybrane aspekty efektywności nakładów inwestycyjnych gmin na obszarach w przeważającym stopniu wiejskich (predominantly rural) województwa mazowieckiego w latach 2003–2014
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Lusawa, Roman
W artykule podjęto ważny i aktualny, a zarazem trudny temat efektywności inwestycji podej¬mowanych przez sektor publiczny w danym przypadku przez gminy położone na obszarach w prze¬ważającym stopniu wiejskich. Jego waga wynika z faktu, iż gminy położone na obszarach wiejskich charakteryzują się niskim potencjałem dochodowym i muszą szczególnie podaż nierynkowych dóbr publicznych, które społeczeństwu przynoszą znaczne korzyści, jednak trudno poddające się pomiarowi. Dlatego podjęto próbę oceny efektywności inwestycyjnej gmin na podstawie dających się mierzyć zmian sytuacji demograficznej gmin, dochodowej obywateli i podmiotów gospodarczych oraz finansowej samorządu. Związek pomiędzy wielkością kwot przeznaczanych na inwestycje a miarami charakteryzu¬jącymi te zmiany udowodniono metodami statystycznymi, co pozwoliło sformułować kilka wnio¬sków dotyczących efektywności analizowanej działalności gmin. Stwierdzono wysoką, z punktu widzenia społeczeństwa, ich efektywność (wzrost dochodów ludności). Równocześnie nie dostrze¬żono ich wpływu na lokalną gospodarkę (wzrost dochodów firm). Za niekorzystny uznano proces pogarszania się wyniku finansowego samorządu ze względu na niski wzrost ich dochodów, przy widocznym wzroście kosztów działalności bieżącej. W końcu za błąd uznano ukierunkowanie dzia¬łalności inwestycyjnej na przyciąganie czynników z zewnątrz, zamiast na utrzymanie tych, jakimi jednostki rozporządzają. gospodarować posiada¬nymi środkami. Trudność wynika zaś z faktu, iż przedmiotem działalności sektora publicznego jest
Malejąca samodzielność finansowa miast na prawach powiatu jako bariera ich rozwoju społeczno-ekonomicznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Głowicka-Wołoszyn, Romana
Miasta na prawach powiatu są specyficznym połączeniem samorządów gminnego i powiatowego, stąd też zakres realizowanych przez nie zadań jest rozszerzony, ponieważ realizują one nie tylko zadania gminy, ale także zadania powiatu. Miasta na prawach powiatu, tak jak pozostałe jednostki samorządu terytorialnego, posiadają osobowość prawną oraz kreują własną politykę fi¬nansową w ramach istniejącego prawa, co związane jest z posiadaną przez nie samodzielnością finansową. Zapewnienie wysokiego poziom dochodów własnych per capita, a także ich wysokiego udziału w dochodach ogółem sprzyja lepszemu zaspokojeniu potrzeb mieszkańców i stanowi pod¬stawę trwałego rozwoju samorządów lokalnych. Pomimo że dochody własne miast na prawach powiatów stanowią główne źródło ich dochodów budżetowych, to w ciągu ostatnich lat można zaobserwować spadek ich udziału w strukturze dochodów tych jednostek. Jest to niepokojąca sytu¬acja, która z jednej strony może być skutkiem zmian demograficzno-społecznych w obrębie miast na prawach powiatów, a z drugiej utrudniać zarządzanie finansami tych samorządów i przyczyniać się do ograniczenia ich rozwoju społeczno-ekonomicznego. Celem przeprowadzonych badań była diagnoza zmian w poziomie samodzielności finansowej miast na prawach powiatów w latach 2005–2014. Badania przeprowadzono na podstawie warto¬ści wybranych wskaźników samodzielności finansowej samorządów lokalnych z wyodrębnieniem grupy miast określonych jako metropolie. Ponadto w artykule podjęto próbę identyfikacji uwarun¬kowań tych zmian i określenia możliwości rozwojowych analizowanych jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę informacyjną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (Bank Danych Lokalnych/Finanse publiczne) oraz Ministerstwo Finan¬sów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego).
Zarządzanie projektem partnerskim współfinansowanym ze środków funduszy zewnętrznych przy zastosowaniu metody Project Cycle Management
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Bochenek, Monika; Zając, Alina
W artykule zaprezentowano propozycję podejścia do zarządzania partnerskim projektem współfinansowanym z funduszy strukturalnych UE w sektorze publicznym. Zarządzanie projektami stanowi ważny, wieloaspektowy obszar badań naukowych i praktyki zarządzania we współczesnych organizacjach. Jednostki samorządu terytorialnego pozyskują środki z funduszy UE na realizację zadań, korzystając z adresowanych do nich projektów [Trocki, 2012] w tym projektów partnerskich. Idea partnerstwa projektowego jest stosunkowo nową formą współpracy zorganizowanych podmiotów, które angażują się wspólnie w realizację konkretnych przedsięwzięć organizacyjnych w formule projektowej. Niestety, jak do tej pory partnerstwo projektowe nie zostało szeroko opisane w literaturze. Artykuł ma na celu ukazanie specyfiki zarządzania projektem partnerskim współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach POKL 2007–2013 oraz ukazanie korzyści, jakie niesie ze sobą współpraca jednostki samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Prezentuje formy i fazy współdziałania osób oraz podmiotów w procesie zarządzania partnerskim projektem. Zaprezentowano w nim studium przypadku dla projektu partnerskiego pt. „Akademia organizacji pozarządowych” wdrażanego w partnerstwie jednostki samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych.
Децентрализация как фактор уравновешенного развития сельских регионов в Украине
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czerewko, Georgij
В данной статье представлены результаты исследования объективной необходимости и сущности процессов децентрализации, а также их обоснование и дефиниционное опре¬деление как ключевого фактора уравновешенного развития сельских территорий в Украине в условиях ресурсных ограничений. Определено, что практически децентрализация означает передачу значительных полномочий и бюджетов от государственных органов органам мест¬ного самоуправления с тем, чтобы как можно больше полномочий имели те органы, которые находятся поближе к людям, то есть там, где такие полномочия могут быть реализованы наи¬более успешно. Показаны основные причины низких темпов реализации соответствующей административной реформы и необходимые меры по ее активизации и повышению действен¬ности и эффективности. Приведены основные результаты реализации децентрализационной реформы в Украине и во Львовской области. Наиболее ощутимый результат реформы пока что обеспечивает бюджетная децентрализация. Идентифицированы основные проблемы и барьеры, сдерживающие ход реализации децентрализационной административной рефор¬мы путем объединения территорий сельских громад, в частности финансово-экономическая несамостоятельность территориальных громад, чрезмерная концентрация полномочий в цен¬тральных и местных органах исполнительной власти, ограниченность полномочий и ресур¬сов местного самоуправления. Это также связано с отсутствием надлежащего понимания не-обходимости внедрения зарубежного опыта. Наибольшей проблемой в процессе децентрали¬зации и объединения территориальных громад является отсутствие четкой и исчерпывающей информации для населения и самоуправления территорий, которые еще не объединились. Не меньше хлопот доставляет многоуровневый конфликт интересов, поскольку воплощать в жизнь децентрализационную реформу должны именно те люди, у которых в результате убудет наиболее полномочий – председатели сельских и поселковых советов.
Postrzeganie Rzeszowa jako marki – wyniki badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Hajduk, Grzegorz
W artykule zwrócono uwagę na istotną rolę działań służących budowaniu wizerunku marki miejsca w rozwoju jednostek terytorialnych. Przedstawiono specyfikę procesu budowania warto¬ści marki miasta oraz podstawowe pojęcia związane z tym zagadnieniem. Zwrócono uwagę, że głównym uwarunkowaniem skuteczności w zarządzaniu marką miejsca, jest trafne określenie jej tożsamości. Miasto, jako przedmiot działań wizerunkowych, jest obiektem specyficznym. Istnieje ono nie tylko w sensie fizycznym, ale również jako zestaw skojarzeń funkcjonujący w umysłach od¬biorców, składających się na jego wizerunek. Zidentyfikowanie aktualnego wizerunku marki miasta wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań. Prezentowane wyniki badań własnych dotyczą wizerunku Rzeszowa jako miasta oraz jako marki miejsca. Respondentami w badaniu ankietowym, które przeprowadzono w listopadzie 2015 roku byli mieszkańcy Rzeszowa oraz osoby odwiedzające miasto, a mieszkające na stałe poza jego granicami. Wyniki badania pokazują pozytywny obraz miasta zarówno z perspektywy jego miesz¬kańców, jak również osób przyjezdnych. Obie grupy badanych nie różniły się istotnie między sobą pod względem dokonywanych ocen. W ogólnym odbiorze Rzeszów jest zadbanym miastem z po¬tencjałem rozwojowym, głównie w takich obszarach jak: gospodarczy, biznesowy i naukowy. Nieco niżej oceniono potencjał turystyczny miasta. Uzyskane wyniki stanowią ważny element diagnozy aktualnej pozycji miasta i tożsamości marki Rzeszów. Mogą one być wykorzystane do oceny skuteczności działań podjętych przez mia¬sto w ramach realizacji strategii marki Rzeszowa oraz jako wytyczne służące skorygowaniu lub sformułowaniu nowych celów strategicznych.
Gospodarka niskoemisyjna jako podstawa rozwoju regionu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jankiewicz, Sławomir
Polska, już od kilkudziesięciu lat odnotowuje wzrost gospodarczy. Jednak, cały czas poziom PKB per capita znacznie odbiega od poziomu w krajach wysoko rozwiniętych. Znacznie gorzej jest z rozwojem, którego tempo było niższe niż wzrostu gospodarczego. Dlatego mamy m.in. duży poziom ubóstwa, problem z zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych i zdrowot¬nych, czy relatywnie wysokie obciążenia podatkowe osób o najniższych dochodach. W następnej dekadzie średnie tempo przyrostu PKB może znacznie się zmniejszyć, ponieważ nie zbudowaliśmy trwałej przewagi konkurencyjnej. Dotychczasowy sukces zawdzięczamy głównie niskim kosztom pracy, a nie innowacyjności. Regiony, które chcą uzyskać długookresowe i wysokie tempo rozwoju gospodarczego muszą zbudować przewagę opartą na nowoczesnych technologicznie produktach i usługach. Szansę taką stwarza gospodarka niskoemisyjna. Szczególnie, że w obecnej perspektywie finansowania (2014– 2020) UE przeznaczyła znaczne środki na działania związane z niskoemisyjnością. W artkule zwrócono uwagę na korzyści, jakie może uzyskać region po wdrożeniu gospodarki niskoemisyjnej. Dotyczą one m.in. zwiększenia lokalnej produkcji dóbr i usług, wzrostu zatrud¬nienia i średniego wynagrodzenia, poprawy jakości środowiska przyrodniczego oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Stworzenie gospodarki niskoemisyjnej pozwoli więc na systema¬tyczny wzrost dobrobytu ludności oraz poprawę jakości życia osób mieszkających na terenie JST. Artykuł zawiera również syntetycznie zdefiniowane pojęcie gospodarki niskoemisyjnej oraz zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
Rosnące zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego jako zagrożenie dla rozwoju lokalnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kozera, Agnieszka
Rozwój lokalny to długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Aby były one możliwe, niezbędne jest ponoszenie wydatków, zwłaszcza inwestycyjnych. Na szczeblu lokal¬nym ciężar finansowy tych zmian spoczywa w głównej mierze na podmiotach sektora samorządo¬wego. Wejście Polski do Unii Europejskiej oraz możliwość korzystania przez JST ze środków unij¬nych, zwłaszcza w latach 2007–2013, przyczyniło się do ich rozwoju lokalnego, w szczególności do wzrostu atrakcyjności rezydencjalnej i inwestycyjnej wielu gmin wiejskich, ale także do dyna¬micznego wzrostu poziomu ich zadłużenia. Z jednej strony wykorzystanie zwrotnego finansowania pozwala JST funkcjonować w warunkach niedostosowania dochodów do kosztów wykonywanych zadań oraz na utrzymanie wydatków inwestycyjnych na wysokim poziomie w warunkach niskiego ich potencjału inwestycyjnego. Z drugiej jednak strony pojawia się problem bezpiecznego poziomu zadłużenia JST oraz odpowiedniego zarządzania powstałym długiem. Nadmierne zadłużenie JST to zagrożenie nie tylko dla ich stabilnego funkcjonowania i rozwoju lokalnego, ale także dla stabilno¬ści finansowej całego sektora finansów publicznych. Celem artykułu jest analiza zjawiska zadłuże¬nia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w latach 2007–2014 oraz określenie perspektyw rozwoju lokalnego tych podmiotów w kontekście rosnącego ich zadłużenia oraz obowiązujących od 2014 roku ograniczeń prawnych dotyczących możliwości zaciągania nowych zobowiązań przez JST. Badania przeprowadzono na podstawie baz danych publikowanych przez Ministerstwo Finan-sów oraz Główny Urząd Statystyczny.
Przeobrażenie gminy – wybrane zagadnienia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gonet, Wojciech
W artykule dokonano analizy przyczyn upadłości miasta Detroit w USA. Wykazano, że przyczyny te można podzielić na dwa rodzaje zewnętrzne – zmiany w przemyśle motoryzacyjnym, prze¬niesienie działalności gospodarczej do innych krajów oraz wewnętrzne, tj. brak działań ze strony władz miasta mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom, brak skutecznego zni¬welowania konfliktów rasowych, opóźnione poszukiwanie nowych inwestorów, doprowadzenie do nadmiernego zadłużenia. W artykule wykazano, że bardzo trudna sytuacja Detroit jest odmienna od trudności polskich gmin i miast Dolnego, Górnego Śląska, aglomeracji łódzkiej, Trójmiasta, gdyż w tych miastach i regionach nie nastąpiło trwałe zmniejszenie się liczby ludności o ponad poło¬wę, jak to miało miejsce w Detroit. Wskazano propozycje rozwiązań, jak należy postępować, gdy w mieście maleje liczba przedsiębiorców. W takich przypadkach miasto winno oczekiwać wparcia merytorycznego, organizacyjnego i finansowego ze strony administracji rządowej w zakresie opra¬cowania strategii przetrwania, rozwoju i jej sfinansowania. Wskazano również, że działania mające na celu zapobieżenie trudności w miastach należy podejmować z wyprzedzeniem, gdyż wtedy jest szansa na łagodne przejście transformacji. W takich działaniach miasta również nie powinny być osamotnione, lecz powinny móc oczekiwać wsparcia w zakresie m.in. weryfikacji przyjętego pla¬nu działania pod względem realności założeń co do globalnej sytuacji oraz częściowego wsparcia finansowego ze strony budżetu centralnego. Dla wprowadzenia proponowanych rozwiązań nie ma potrzeby tworzenia osobnych regulacji prawnych. Wystarczające jest w tym zakresie dodanie kilku jednostek redakcyjnych w ustawie o finansach publicznych.
Zmiany strukturalne jako determinanta popytu na kapitał ludzki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Cyrek, Magdalena
W opracowaniu podjęto problem zmian popytu na kapitał ludzki, wynikających z przekształceń strukturalnych w gospodarce Polski w kontekście jej zbieżności ze strukturami UE. Założono, że charakterystyki strukturalne obserwowane obecnie w UE jako całości stanowią wzorzec roz¬wojowy dla państw, które odrabiają dystans rozwojowy. Tym samym kierunek transformacji ukła¬dów branżowych prowadzi do konwergencji Polski do innych państw członkowskich ugrupowania. Zmiany relacji branżowych determinują zaś zapotrzebowanie na kapitał ludzki. Badania oparto na identyfikacji dotychczas zrealizowanego popytu na kapitał ludzki w wy¬miarze jego poziomu oraz charakteru. Odnosząc się do pierwszego ze wskazanych aspektów przy¬jęto, że wyznacznikiem poziomu kapitału ludzkiego zaangażowanego w procesy gospodarcze jest wykształcenie pracujących. Dokonano porównań udziału pracujących z wyższym wykształceniem w gospodarkach Polski i UE, struktury wykształcenia w układzie branżowym, jak i udziału w za¬trudnieniu branży wiedzochłonnych. Zidentyfikowane tendencje rozwojowe w tym zakresie wska¬zują na stopniowo zmniejszającą się lukę rozwojową polskiej gospodarki, związaną jednocześnie z dążeniem do modelu gospodarki opartej na wiedzy. Zasadniczą barierą absorpcji kapitału ludzkie¬go w Polsce okazuje się niekorzystna struktura sektorowo-branżowa. W drugim z aspektów analiz odniesiono się do charakteru zaangażowanego kapitału ludzkie¬go, jako bazującego na wiedzy ogólnej lub specyficznej branżowo. W celu identyfikacji charakte¬ru wiedzy posłużono się oceną koncentracji rozkładu zawodów pomiędzy branżami oraz udzia-łem grup zawodowych w poszczególnych branżach. Dysproporcje polskiej gospodarki względem państw UE związane są z niższym udziałem zawodów oraz branży bazujących na wiedzy ogólnej. Tymczasem trendy rozwojowe wskazują na zwiększanie się znaczenia tego typu wiedzy. Barierą w osiągnięciu zbieżności w ramach UE w tym wymiarze okazują się również niekorzystne relacje branżowe w Polsce.
Gospodarka finansowa jednostek terytorialnych Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego wobec nowych wyzwań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Harańczyk, Anna
Przedmiotem rozważań jest ocena kondycji finansowej jednostek terytorialnych wchodzących w skład Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz określenie możliwości wynikających z per¬spektywy finansowej 2014–2020. Krakowski Obszar Funkcjonalny został zidentyfikowany w Mało¬polskim Regionalnym Programie Operacyjnym (2014–2020) jako delimitacja interwencji w formu¬le Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Podejście to ma na celu wykorzystanie specyficznych potencjałów terytorialnych i likwidację barier w rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Krakowa. Opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę KrOF. Druga część rozwiązuje tytułowy problem opracowania. To tu przeanalizowano dochody budżetowe 15 gmin tworzących KrOF, dochody ze źródeł zagranicznych oraz oceniono kondycję finansową wszystkich jednostek terytorialnych wchodzących do badanego obszaru za lata 2007– 2014. Następnie przedstawiono Indykatywny Plan Finansowy dla woj. małopolskiego – wydatki kwalifikowalne na lata 2014–2020, w którym uwzględniono wydatki na ZIT w województwie.
Fundusze europejskie a rozwój gospodarczy w skali lokalnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czudec, Adam
W artykule podjęto próbę oceny znaczenia funduszy UE w finansowaniu przedsięwzięć podejmowanych przez samorządy gmin na rzecz poprawy poziomu rozwoju lokalnej gospodarki. Ba¬daniem objęto wszystkie gminy wiejskie na Podkarpaciu. Stwierdzono, że mimo znacznych różnic w korzystaniu z funduszy europejskich przez gminy nie ma większych dysproporcji pod względem dynamiki procesów rozwojowych między wydzielonymi grupami gmin. Nie stwierdzono także zmniejszania się dystansu między gminami wiejskimi a ogółem gmin na Podkarpaciu, czy w całej Polsce.
Determinanty działania kontroli zarządczej w wybranych jednostkach samorządu terytorialnego województwa świętokrzyskiego – wyniki badań empirycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Sołtyk, Piotr
Do administracji samorządowej koncepcja kontroli zarządczej wprowadzona została na podstawie zmiany przepisów prawa finansowego w 2009 r. Ustawodawca podejmując decyzję o implikacji tego nowego modelu zarządzania do jednostek sektora finansów publicznych miał przede wszystkim na celu zwiększenie skuteczności i efektywności, transparentności działania administracji publicznej na wzór rozwiązań powszechnie obowiązujących w organizacjach ładu korporacyjnego. Ważną przesłanką przemawiającą za wprowadzeniem kontroli zarządczej do jednostek sektora publicznego był także głęboki kryzys funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej. Z uwagi na znaczny upływ czasu, od kiedy zaistniała kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym zdecydowano podjąć próbę rozpoznania głównych determinantów mających wpływ na działanie kontroli zarządczej zgodnie z założeniami ustawodawcy. Badanie przeprowadzono w trzydziestu gminach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Dobór próby badawczej był celowy, gdyż badania zostały przeprowadzone w tych jednostkach, które prawnie zwolnione są z obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego. Badania przeprowadzone zostały z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety, a podstawę do sformułowania pytań stanowiły wytyczne standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych ogłoszone komunikatem nr 23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. Autor ma nadzieję, że uzyskane wyniki z badania mogą stanowić głos doradczy w toczącej się dyskusji nad modelem funkcjonowania kontroli zarządczej w samorządzie terytorialnym.
Jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjent polityki spójności w latach 2007–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jegorow, Dorota
Celem artykułu jest prezentacja rozkładu natężenia absorpcji środków polityki spójności przez jednostki samorządu terytorialnego w perspektywie wieloletnich ram finansowych 2007–2013. Zaprezentowana niestrukturalna analiza ilościowa osadzona została w układzie wyznaczonym poszczególnymi województwami oraz programami operacyjnymi. Przeprowadzona analiza staty¬styczna wskazuje na występowanie istotnego zróżnicowana przestrzennego aktywności samorzą¬dów terytorialnych w polityce spójności. Pomimo zbliżonej relatywnej wartości ogółu projektów zrealizowanych w ramach wsparcia poszczególnych województw istotne różnice pojawiły się w na¬tężeniu zagospodarowywania środków w poszczególnych programach. Wysoka dyspersja wystąpiła w przypadku programów centralnych zorientowanych inwestycyjnie i innowacyjnie. Najmniejszą aktywnością w tym zakresie wykazały się jednostki samorządu terytorialnego z województw cha¬rakteryzujących się najniższymi wskaźnikami rozwoju. Jednocześnie zanotowana została staty¬stycznie istotna dodatnia zależność kontraktacji funduszy dedykowanych regionalnie przy prze¬ciwnej zależności w stosunku do funduszy centralnych. W świetle uzyskanych danych należy mieć zasadne wątpliwości, czy przy tak wysokim rodzajowym i kwotowym zróżnicowaniu aktywności poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego w pozyskiwaniu zewnętrznych bezzwrotnych środków finansowych osiągnięcie celów wpisanych w politykę spójności jest możliwe.
The role of local self-government in stimulating urban development in the context of the construction of age-friendly cities and the concept of Silver Economy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kubejko-Polańska, Ewa
The ageing urban population in Poland is becoming a common phenomenon, although it takes a different pace in different regions. Therefore, it seems necessary to introduce in urban policy new strategic solutions for the so-called age-friendly cities, which in turn creates a number of oppor¬tunities to use the widely understood potential of older people, that is the concept of the Silver Economy. This paper attempts to identify areas of strategic intervention in the context of adapting cities to the phenomenon of the ageing population. This was done through the analysis of diagnostic and projection parts of all current development strategies developed for at least poviat towns in Podkar¬packie Voivodship. The aim of the study was also to verify whether and to what extent local autho¬rities of individual cities make concrete arrangements regarding the direct elimination or reduction of the negative effects of the ageing population, and the use of the potential of the Silver Economy. The analysis made it possible to identify areas of strategic actions in individual cities and showed a clear picture of the situation in poviat towns and cities with powiat rights generally tre¬ated as a specific level of local planning. In the strategies of urban development the efforts of local authorities towards new strategic solutions for the so-called age-friendly cities are visible. However, there are areas that require additional investment and strategic thinking. Cities should be prepared to perceive the ageing process and the increasing number of seniors as a development opportunity, and this should be done in a comprehensive way, and adequately to the pace of changes.
Kontrowersje wokół skutecznych metod zapewnienia dyscypliny fiskalnej w krajach Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gajda-Kantorowska, Małgorzata
Kryzys ekonomiczny i finansowy doprowadził do ujawnienia wielu niedoskonałości systemu zarządzania ekonomicznego w krajach Unii Europejskiej, a ustalone reguły fiskalne nie zapobiegły kryzysowi zadłużenia w strefie euro. Nie tylko doszło do gwałtownego pogorszenia się wskaźników fiskalnych we wszystkich krajach tego ugrupowania, przebieg kryzysu udowodnił także, że nad¬mierny poziom długu może stanowić poważniejsze zagrożenie dla stabilności fiskalnej niż wysoki wskaźnik deficytu budżetowego. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie działań podjętych po kryzysie zmierza¬jących do zapewnienia zachwianej równowagi budżetowej na poziomie UE, oceny ich skuteczno¬ści oraz dyskusji na temat możliwości efektywnego zapewnienia dyscypliny fiskalnej szczególnie w strefie euro złożonej z państw o bardzo zróżnicowanej kulturze stabilności fiskalnej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zreformowane reguły fiskalne nadal nie spełniają wielu warunków tzw. dobrej i skutecznej reguły fiskalnej. Z jednej strony zwiększyła się elastyczność przepisów, co pozwala uwzględnić zróżnicowanie sytuacji gospodarczej w poszczególnych krajach członkowskich. Z drugiej strony jednak doszło do istotnego skomplikowania przepisów, co utrud¬nia weryfikację stopnia ich respektowania przez kraje członkowskie. Co więcej, upolitycznienie procesu podejmowania decyzji oraz brak skutecznych instrumentów zapewniających niezbędne do¬stosowanie polityki fiskalnej w krajach członkowskich, powodują, że rozwiązania te nie są jednak wystarczające do efektywnego zapewnienia stabilności fiskalnej w długim okresie. Wobec skrajnych kontrowersji co do kierunku reform oraz w warunkach unikania trudnych decyzji przez instytucje UE, ostatecznie, przy relatywnie wysokich preferencjach suwerenności w dziedzinie polityki fiskalnej, najważniejszym czynnikiem utrzymania dyscypliny budżetowej w długim okresie jest występowanie kultury stabilności fiskalnej w poszczególnych krajach.
Pomiar i ocena efektywności nieinwestycyjnych projektów partnerskich wdrażanych przez jednostki samorządu terytorialnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Bochenek, Monika; Zając, Alina
Projekty finansowane z funduszy zewnętrznych, zwłaszcza z funduszy Unii Europejskiej, powinny być oceniane pod kątem ich efektywności. Bez takiej oceny nie ma możliwości stwier¬dzenia, czy zostały osiągnięte przyjęte w nich cele oraz założone rezultaty. Pomiar efektywności projektu dostarcza również informacji, czy dokonany został transfer nowej wiedzy i czy w wy¬niku tego transferu nastąpiły oczekiwane zmiany. Celem niniejszego artykułu jest przedstawie¬nie znaczenia ostatniego etapu projektu ,,miękkiego” – oceny jego efektywności. W pierwszej części artykułu opisano specyfikę projektów wdrażanych przez jednostki samorządu terytorial¬nego oraz zdefiniowano pojęcie efektywności projektów nieinwestycyjnych, a także ich ocenę – ewaluację. Dokonano analizy efektywności edukacyjnego projektu partnerskiego wdrażanego przez powiat nowosądecki oraz zaprezentowano model wdrażania projektu partnerskiego zakoń¬czonego sukcesem.
Pozycja i ocena roli miast w procesie rozwoju lokalnego w kontekście kondycji finansowej (na przykładzie miast makroregionu Polski Wschodniej)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dziekański, Paweł
Problematyka artykułu obejmuje przestrzenne zróżnicowanie, analizę i ocenę zjawiska wieloaspektowego, jakim jest kondycja finansowa. Celem artykułu jest analiza kondycji finansowej oraz pokazanie jej przestrzennego zróżnicowania na przykładzie miast makroregionu Polski Wschod¬niej w latach 2003, 2005, 2010, 2014. Ocena za pomocą wskaźnika syntetycznego prowadzona w kontekście kompleksowego opisu badanego zjawiska daje szansę pełnej identyfikacji sytu¬acji jednostki. Wybrane zmienne do badania dają obraz możliwości i zdolności do rozwoju, do przyciągania inwestorów i mieszkańców. Miasta realizują ważne zadania zarówno m.in. w sferze socjalnej, jak i infrastrukturalnej. Od ich kondycji finansowej będzie zależeć stopień zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej. Najlepsze miasta w 2003 r. to Rzeszów, Olsztyn, Sandomierz, Mielec, w 2005 r. – Krosno, Rzeszów, Iława, Puławy, w 2010 r. – Rzeszów, Kielce, Sandomierz i 2014 r. – Rzeszów, Lublin; najsłabsze okazały się Sejny, Braniewo, Dynów, Chełm. W najlepszej sytuacji wydają być się miasta położone w województwie podkarpackim i lubelskim, w najsłab¬szej w podlaskim i warmińsko-mazurskim. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,57–0,13 w 2003 r., 0,62–0,13 w 2005 r., 0,54–0,15 w 2010 r. i 0,66–0,19 w 2014 r. Otrzymane mierniki uzależnione są od ilości i rodzaju przyjętych zmiennych do badania, dają obraz porównawczy pomiędzy gminami poddanymi analizie, pozwalają wskazać słabsze i lepsze obszary działania jednostki.
Kondycja finansowa wybranych jednostek samorządu terytorialnego województwa małopolskiego w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kwaśny, Jakub
Celem niniejszego artykułu jest określenie kondycji finansowej wybranych jednostek samorzą¬du terytorialnego województwa małopolskiego w nowej perspektywie unijnej na lata 2014–2020. Globalny kryzys miał wpływ nie tylko na światowe rynki finansowe, ale także, a może przede wszystkim na politykę i kierunki rozwoju władz lokalnych i samorządowych. Dodatkowo zmienia się podejście do realizacji celów strategicznych, które obecnie jest ukierunkowane terytorialnie i skoncentrowane na pobudzaniu endogenicznych potencjałów wzrostu gospodarczego. Na szczeblu krajowym i regionalnym opracowano już nowe plany i strategie, ich realizacja i osiąganie celów zgodnych ze strategią „Europa 2020” zależeć będzie od możliwości absorpcyjnych samorządów terytorialnych. Hipoteza weryfikowana w artykule dotyczy konieczności zmian w systemie docho¬dów jednostek samorządu terytorialnego i potrzeby dalszej decentralizacji finansów publicznych, celem pobudzania endogenicznych potencjałów wzrostu. W celu jej weryfikacji wykorzystano metodę analizy wskaźnikowej danych finansowych jednostek samorządu terytorialnego w latach 2010–2014. Przeprowadzone badania wykazały pozytywne tendencje w polityce budżetowej wy¬branych jednostek samorządu terytorialnego, nieadekwatność ich dochodów oraz niską całkowitą zdolność do rozwoju. ¬
Transfery budżetowe dla przedszkoli niepublicznych w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Pigłas, Artur
Prywatne placówki wychowania przedszkolnego odgrywają ważną rolę w polskim systemie oświatowym. Głównym celem niniejszej publikacji jest wskazanie czynników decydujących o wy¬sokości transferów publicznych przekazywanych na funkcjonowanie tego rodzaju placówek. Prze¬prowadzone analizy wskazują, że o wysokości tych środków decydują głównie kwoty przeznaczane przez władze samorządowe na finansowanie wynagrodzeń nauczycieli zatrudnianych w placówkach publicznych. Dokonywane w minionych latach zmiany aktów prawnych nie wpłynęły znacząco na wysokość transferów publicznych kierowanych do tego rodzaju placówek. Jednocześnie umożliwiły one samorządom stosowanie jednolitych zasad naliczania dotacji dla podmiotów uprawnionych do ich otrzymania. Zagrożeniem dla funkcjonowania tego rodzaju placówek wydają się być niekorzyst¬ne prognozy demograficzne, które przewidują zmniejszenie liczby dzieci w wieku przedszkolnym.
Korzyści z wykorzystania funduszy unijnych w gminach Podkarpacia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szara, Katarzyna; Majka, Agnieszka
Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego w zakresie swojego władztwa posiada szereg instrumentów umożliwiających swobodne modelowanie przestrzeni społeczno-gospodarczej. Dochody własne jednostek samorządu terytorialnego każdego szczebla nie zapewniają pożądanego tempa realizowania inwestycji, dlatego też bardzo ważną rolę odgrywa możliwość pozyskania środków finansowych z innych źródeł. Celem opracowania jest próba oceny korzyści wynikających z wykorzystania środków unijnych w wybranych gminach Podkarpacia. Realizując przyjęty cel wykorzystano badania własne wykonane z użyciem kwestionariusza ankiety w wybranych gminach Podkarpacia. Gminy poddane analizie są zróżnicowane pod względem warunków, a jednocześnie różnią się między sobą wielkością uzyskiwanego wsparcia. Główny problem wynikał z potrzeby określenia związków wynikających między organizacją pracy w urzędzie gminy a korzyściami zrealizowanymi dzięki funduszom unijnym. Z oceny wynika, iż pozyskane fundusze przyczyniły się do wzrostu dochodów w gminie, rozwoju przedsiębiorczości, zaś w stopniu bardzo dużym do poprawy infrastruktury kulturalnej.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 49(1)/2017 według Data wydania