Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 50(2)/2017

URI dla tej Kolekcji

http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2748

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 31

Innowacyjność sektora samorządowego na przykładzie wybranych polskich miast
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czupich, Mariusz
Innowacje w sposób naturalny są kojarzone z działalnością gospodarczą. Zazwyczaj wiążą się z wprowadzaniem nowego produktu, usługi, procesu, znajdowaniem nowych rynków zbytu lub modyfikacjami, którym poddawane są poszczególne elementy działalności. Należy podkreślić, że w ostatnich latach zwiększa się rola innowacji i innowacyjności również w sektorze publicznym, zwłaszcza w sferze samorządowej. Związane to jest ze wzrostem stopnia zatłoczenia miast oraz w konsekwencji koniecznością sprawnej i efektywnej realizacji usług publicznych. Jedną z możliwości w tym zakresie jest wdrażanie różnego rodzaju nowych rozwiązań m.in. w dziedzinie administracji, obsługi interesariuszy, transportu czy gospodarki odpadami. Rozwiązania te umożliwiają generowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i dobrobytu społecznego, a w efekcie sprzyjają poprawie jakości życia mieszkańców. Dodatkowym motywem wprowadzania usprawnień jest możliwość ograniczania bieżących wydatków budżetowych na utrzymanie mienia komunalnego oraz redukcja negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Spośród wszystkich szczebli samorządowych największymi możliwościami we wdrażaniu innowacji charakteryzują się miasta na prawach powiatu, które funkcjonują na bazie dwóch budżetów – gminy i powiatu grodzkiego. Poza tym są odpowiedzialne za realizację zadań własnych i zleconych z zakresu transportu, gospodarki odpadami, wodociągów czy przestrzeni użytkowych, w których istnieje wiele możliwości wdrażania koncepcji miasta inteligentnego, przyjaznego mieszkańcom. Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji miasta inteligentnego oraz korzyści, jakie wiążą się z jej zastosowaniem w praktyce. Ponadto podjęto próbę zidentyfikowania elementów tej koncepcji w wybranych polskich miastach m.in. w obszarze transportu, gospodarki energetycznej i jakości życia mieszkańców.
Innowacje jako narzędzia rozwoju zrównoważonego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kożuch, Małgorzata
Rozwój gospodarczy nawet w gospodarce opartej na wiedzy i innowacyjności odbywa się kosztem środowiska przyrodniczego i jego walorów. Stąd konieczne są działania zmierzające do ograniczania jego degradacji. Działania takie są podejmowane poprzez wdrażanie założeń rozwoju zrównoważonego do praktyki gospodarczej, ale również mogą być elementem strategii innowacyjnej państwa czy też przedsiębiorstwa. Innowacje pełnią więc ważne funkcje nie tylko o charakterze ekonomicznym i techniczno-produkcyjnym, ale także społecznym i ekologicznym. Pomiędzy polityką ochrony środowiska i rozwoju zrównoważonego (ekorozwoju) a polityką innowacyjną i rozwoju gospodarczego nie ma sprzeczności. Przeciwnie, przestrzeganie standardów ekologicznych oraz respektowanie zasad rozwoju zrównoważonego może być bodźcem do modernizacji gospodarki i przedsiębiorstw. Sprzyja to innowacyjności, zmuszając do poszukiwania nowych, efektywniejszych rozwiązań wytwórczych, co z kolei podnosi konkurencyjność między przedsiębiorstwami zarówno na rynkach krajowych, jak i zagranicznych. Oznacza to, że potrzeba ochrony środowiska i założenia rozwoju zrównoważonego są nośnikiem postępu technicznego i innowacyjności. Choć innowacje, a zwłaszcza ekoinnowacje, są ważną determinantą rozwoju gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów naturalnych, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej, to ich wprowadzanie do praktyki gospodarczej jest przedsięwzięciem trudnym, wymagającym rozwiązań systemowych, odpowiedniej polityki i właściwych bodźców. W naszym kraju subsydiowanie podmiotów wdrażających innowacje dotychczas miało charakter ograniczony i opierało się przede wszystkim na funduszach strukturalnych z UE. W przyszłości udział bezzwrotnej pomocy ze środków publicznych w finansowaniu innowacji będzie się zmniejszał na rzecz dofinansowania o charakterze zwrotnym z funduszy inwestycyjnych.
Czynniki różnicujące kreowanie kapitału ludzkiego na przykładzie osiągnięć edukacyjnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Polcyn, Jan
Jakość edukacji jest bardzo istotnym czynnikiem przekładającym się na jakość kapitału ludzkiego. Światowe doniesienia naukowe wskazują na oddziaływanie poziomu rozwoju społecznego na poziom kapitału ludzkiego społeczeństwa. Dodatkowym problemem występującym przy obserwacji przestrzennego zróżnicowania kapitału ludzkiego społeczeństwa są nierówności społeczne. Zatem poprawianie jakości kapitału ludzkiego powinno uwzględniać dwa powyżej wymienione aspekty: z jednej strony dążenie do poprawy jakości kapitału ludzkiego społeczeństwa, a z drugiej strony – niwelowanie nierówności społecznych. Celem prezentowanych badań była próba znalezienia czynników różnicujących jakość kapitału ludzkiego kształtowanego przez system edukacyjny. Cel ten był weryfikowany poprzez następującą hipotezę: jakość edukacji jest determinowana przez poziom rozwoju społecznego. Powyższa hipoteza została potwierdzona – pomiędzy skrajnymi klasami rozwoju społecznego występują statystycznie istotne różnice w wartościach mierników jakości edukacji. Wyższy poziom rozwoju społecznego występuje w powiatach należących do dużych aglomeracji lub bezpośrednio do nich przylegających. Przeprowadzone badania wskazują jednoznacznie na niższą jakość edukacji na obszarach poza dużymi aglomeracjami. Konieczne jest jednak przeprowadzenie pogłębionych badań mających na celu dogłębne wyjaśnienie stwierdzonych różnic. Wykazane zależności powinny wyznaczać długofalowy kierunek działań prowadzący do poprawy jakości edukacji w powiatach o niższym wskaźniku rozwoju społecznego. Właściwym praktycznym kierunkiem takich działań jest skierowanie dodatkowych środków finansowych na zajęcia wyrównawcze dla młodzieży oraz wypracowanie systemu motywowania młodych ludzi do zdobywania wiedzy.
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT): faktyczna czy pozorna innowacja?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kozak, Marek W.
Celem artykułu jest analiza przyczyn wdrożenia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w kontekście reform UE oraz analiza procesu tworzenia ZIT i zagrożeń, jakie wynikać mogą dla tego eksperymentalnego podejścia. Podstawowa teza głosi, że koncepcja ZIT powoduje dodatkowe konflikty między zarządzającymi a beneficjentami przywykłymi z dawna, że działania faktycznie realizowane odbiegają od celów polityki. Hipoteza uzupełniająca zaś głosi, iż istnieją istotne czynniki potencjalnie sprzyjające ograniczeniu radykalnej reformy i przywróceniu status quo („oswojenia” wymagań). Główne metody (studia literaturowe oraz udział w pracach przygotowawczych w roli eksperta Ministerstwa) determinują strukturę źródeł (dokumenty i literatura przedmiotu). Artykuł kończy się wnioskami. Wskutek opóźnienia implementacji, podobnie jak w polityce spójności ogółem, ZIT po długim okresie przygotowawczym teraz dopiero wchodzą w okres realizacyjny, ale na razie nie ma sfinansowanych projektów i ich rezultatów pozwalających ocenić choćby wstępnie ich efekty. Dlatego wnioski są ograniczone do okresu przygotowawczego, głównie do okresu opracowania strategii i zawiązania odpowiedniego związku organizacyjnego odpowiedzialnego za zarządzanie. Główne słabości (wysoka skłonność do indywidualizmu, ograniczoność wiedzy i doświadczenia oraz skłonność do stosowania Mertonowskiego zastępstwa celów trudnych przez prostsze) mają w procesie przygotowawczym znaczenie malejące. Procedura ZIT okazała się zatem od początku efektywna. Potrzebne jest jednak dalsze edukowanie społeczeństwa i przestrzeganie zadań. Inaczej bowiem grozi powrót wyuczonych zachowań z poprzednich okresów, w tym wydawanie środków finansowych zamiast osiągania celów. To poważna groźba, ponieważ Polska mimo dynamicznego wzrostu nadal należy do grona pięciu–sześciu najmniej innowacyjnych i najmniej rozwiniętych państw UE. Tymczasem obserwuje się presję na wydawanie środków europejskich, czemu sprzyja też nacisk na budowę infrastruktury. Jak dotąd tylko to sugeruje, że ZIT są zagrożone pozorną innowacyjnością.
Kapitał kreatywności – pomiar i wynagradzanie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Renkas, Jurij
Jedna z ważnych teorii wynagradzania określa poziom płac jako procent od kapitału ludzkiego zatrudnionego. Szczegółowe badania w zakresie kapitału ludzkiego wskazują, że godziwe wynagrodzenie jest na poziomie 8% od kapitału pracownika. Opracowanie modelu pomiaru kapitału ludzkiego i uwzględnienie spontanicznego rozpraszania się kapitału doprowadziło do stwierdzenia, że godziwe wynagrodzenie musi równoważyć ten naturalny ubytek kapitału ludzkiego. Oprócz modelowego godziwego wynagrodzenia u niektórych pracowników identyfikuje się niestandardowy ekskluzywny składnik kapitału intelektualnego, mianowicie kapitał kreatywności. Pomiar kapitału kreatywności i odpowiedniego wynagrodzenia jest głównym przedmiotem rozważań w tym opracowaniu.
O spójności polityki monetarnej ze strategią rozwoju (mechanizm destrukcji innowacyjności gospodarki w Polsce w latach 1990–2015)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Domański, Stanisław Ryszard
Polityka monetarna oraz niedostatek kapitału ludzkiego stanowiły główne elementy mechanizmu blokady innowacyjnego rozwoju gospodarki Polski w latach 1990–2015. Strategiczne skutki tego mechanizmu dają się przestawić syntetycznie jako: – descientyzacja i degradacja Polski do pozycji stale opóźnionego naśladowcy technologicznego, – deprecjacja zasobów kapitału ludzkiego oraz infrastruktury rzeczowej i ludzkiej sektora „produkcji kapitału ludzkiego” (szkolnictwo wszystkich szczebli, badania naukowe, ochrona zdrowia) rachunku ekonomicznego w warunkach polityki wysokich stóp procentowych34. Głównym celem artykułu jest wykazanie, że immanentna spójność polityki monetarnej ze strategią rozwoju wymaga odejścia od agresywnie restrykcyjnej (absolutnie albo chociaż relatywnie) polityki pieniężnej, aby mógł być realizowany „Plan/Strategia odpowiedzialnego rozwoju” M. Morawieckiego odwołujący się do reindustrializacji, równomierności rozwoju regionów, a w szczególności do pobudzenia innowacyjności gospodarki. Metoda dowodzenia oparta jest na dedukcyjnym wyprowadzeniu zdarzeń i procesów realnych z ogólnoteoretycznych zależności między poziomem stóp procentowych a wyborami ekonomicznymi podmiotów opartymi na rachunku ekonomicznym, empirycznie egzemplifikowanymi patologiami rozwoju gospodarczego Polski w latach 1990–2015 wskazanymi w „Planie Morawieckiego”. Konsekwentnie do tak zarysowanych: celu, tezy i metody skonstruowany jest artykuł w pierwszej części komentujący niedostatek dyskusji nad strategią gospodarczą w Polsce, w drugiej, zasadniczej, przedstawiający związek stóp procentowych z wyborami podmiotów składającymi się na faktycznie realizowaną strategię gospodarczą i w trzeciej, uplasowanej w kontekście sporów o politykę pieniężną w Polsce prowadzonych przez uznane postacie i jako takie znane najszerszej opinii publicznej, przedstawiający postulaty pod adresem polityki pieniężnej.
Wzrost gospodarczy a stabilność makroekonomiczna krajów Europy Środkowo-Wschodniej na tle gospodarki Niemiec w latach 2000–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Malina, Anna; Mierzwa, Dorota
Celem artykułu jest analiza stabilności gospodarek krajów Europy Centralnej i Wschodniej oraz badanie wpływu globalnego kryzysu na stabilność ekonomiczną badanych krajów europejskich. Analizą objęto trzynaście państw Europy Środkowej i Wschodniej, wśród których znajduje się dziesięć państw członkowskich Unii Europejskiej (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Bułgaria, Rumunia i Grecja), oraz trzy kraje nienależące do UE (Białoruś, Ukraina, Mołdawia). Aby zrealizować cele badania i zweryfikować przyjęte hipotezy badawcze, przeprowadzono porównanie dynamiki wzrostu gospodarczego i stabilności gospodarczej krajów Europy Środkowej i Wschodniej z oceną stabilności gospodarki Niemiec w latach 2000–2013. Uwzględnienie w analizie gospodarki Niemiec ma istotne znaczenie, pozwala bowiem na porównanie sytuacji gospodarczej krajów słabiej rozwiniętych, w których dokonują się przemiany strukturalne, gospodarcze i polityczne, z sytuacją makroekonomiczną silnej gospodarki, jaką są Niemcy, w stosunkowo długim przedziale czasowym. Do oceny stabilności gospodarczej wykorzystano wskaźnik stabilizacji gospodarczej (MSP) wyznaczany na podstawie pięciu podstawowych wskaźników makroekonomicznych (stopa wzrostu PKB, stopa bezrobocia, stopa inflacji, deficyt budżetowy i zadłużenie sektora publicznego w relacji do PKB). Obok ogólnego wskaźnika stabilności obliczono także wskaźniki cząstkowe pozwalające na identyfikację obszarów mających największy wpływ na ogólną sytuację gospodarczą danego kraju oraz wskazanie, w jakim stopniu gospodarka danego kraju zależy od czynników wewnętrznych, a w jakim od uwarunkowań zewnętrznych.
Koszty bankructwa państwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gajda-Kantorowska, Małgorzata
Celem opracowania jest przedstawienie najważniejszych teorii oraz wybranych wyników badań empirycznych dotyczących kosztów bankructwa państwa. Oszacowanie potencjalnych kosztów bankructwa państwa stanowi niezbędną wiedzę dla rządów w celu podjęcia decyzji, w jak dużym stopniu w warunkach kryzysu zadłużenia opłacalne jest unikanie niewypłacalności w porównaniu z kosztami i korzyściami wywiązywania się ze zobowiązań. Z przeprowadzonej w opracowaniu analizy wynika, że w zależności od przyjętej metody ekonometrycznej oraz badanej próby krajów nadal występują olbrzymie rozbieżności odnośnie do wpływu bankructwa państwa na tempo wzrostu gospodarczego. Przykładowo koszty w krótkim okresie mogą wynosić od 0 do 10,5%, z kolei w średnim okresie od 0 do 10%. Podobnie znaczne rozbieżności dotyczą wpływu bankructwa na dostęp do międzynarodowych rynków kapitałowych i rozmiary handlu międzynarodowego. Najważniejszym potencjalnym kosztem ekonomicznym bankructwa państwa skłaniającym rządy do spłacania swoich zobowiązań jest negatywny wpływ bankructwa na sytuację krajowych firm, w tym głównie banków, co pośrednio wpływa na stan całej gospodarki kraju. Pogorszenie warunków funkcjonowania przedsiębiorstw prowadzi do ograniczenia prywatnych inwestycji, w tym szczególnie ważnych dla rozwoju współczesnych gospodarek inwestycji w kapitał ludzki, co zwrotnie obniża efektywność gospodarki, tempo wzrostu PKB i poprzez działanie automatycznych stabilizatorów pogłębia problemy fiskalne (głębokość i czas trwania kryzysu zadłużenia). Kolejnym ważnym kosztem motywującym rządy do unikania niewypłacalności są koszty polityczne, które są zazwyczaj długotrwałe i znaczne. Reasumując, należy podkreślić, że wyniki badań empirycznych wykazują skrajne rozbieżności, co utrudnia wykorzystanie ich przez rządy do podejmowaniu decyzji w warunkach kryzysów zadłużenia.
Ekonomiczne podstawy geopolitycznego projektu Międzymorza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dobija, Mieczysław
Myśl ekonomiczna jest obecnie daleka od teoretycznej spójności naukowego konsensusu. Nawet podstawowy układ kategorii ekonomicznych nie jest ostatecznie wypracowany. Unia monetarna euro utworzona według teorii optymalnego obszaru walutowego napotyka trudności w integracji kolejnych państw. Ponadto w myśli geopolitycznej narasta przekonanie o nadchodzącej zmianie w kierunku wielobiegunowej organizacji współczesnego świata. Polska aktywnie działa na rzecz projektu ABC, dostrzegając historyczną szansę na urzeczywistnienie idei Międzymorza. Utworzenie w strefie Europy Środkowej trwałej organizacji geopolitycznej wymaga spójnej, pozbawionej obecnych wad teorii ekonomicznej gospodarki towarowo-pieniężnej. To jest celem i przesłaniem opracowania. W wyniku zastosowania nowej teorii ekonomicznej państwa dostrzegą znaczące korzyści z integracji, która zapewni gospodarowanie bez deficytów budżetowych i mniejszymi niż dotychczas podatkami. Istotą nowego podejścia jest sformułowanie spójnego i naukowego układu pojęć ekonomicznych jako podstawy do formułowania teorii. W wyniku osiąga się spójność triady: kapitał–praca–pieniądze i efekt samofinansowania pracy, który uwalnia gospodarki od deficytów budżetowych oraz rosnącego zadłużenia ograniczającego rozwój ekonomiczny. Inicjatywa tworzenia organizacji krajów Międzymorza należy z natury do Polski jako największego państwa regionu z odpowiednim historycznym dorobkiem. Ta inicjatywa jest oczekiwana ze strony wielu państw Europy Środkowej, a przedstawiona teoria może stanowić fundamentalny krok w kierunku budowania unii walutowej Międzymorza, a następnie dalszej integracji.
Wzrost gospodarczy i proces konwergencji Polski i Słowacji w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Mucha-Leszko, Bogumiła
Przedmiotem artykułu jest analiza empiryczna, której celem jest weryfikacja korzyści z przystąpienia do ugrupowania integracyjnego krajów o niższym poziomie rozwoju gospodarczego zdominowanego przez kraje wysoko rozwinięte. Studium przypadku stanowią: grupa krajów UE-10 z Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska i Słowacja. Weryfikacja korzyści z integracji została przeprowadzona na podstawie oceny wyników wzrostu gospodarczego w aspekcie konwergencji, czyli zmniejszania przez te kraje luki rozwojowej. Przedmiotem oceny jest konwergencja beta i sigma. Okres badawczy obejmuje lata 2000–2014/15. Podstawowe wnioski z analizy danych liczbowych Komisji Europejskiej i opracowań autorskich są następujące: 1) wyniki analizy potwierdzają możliwość przyśpieszenia rozwoju gospodarczego w rezultacie przystąpienia do wspólnego rynku krajów charakteryzujących się luką gospodarczą; 2) tempo procesu konwergencji było jednak silnie zróżnicowane w ramach grupy UE-10; 3) czynników wpływających na zróżnicowanie tempa procesu konwergencji może być wiele, np. siła rynku wewnętrznego, specjalizacja eksportowa i przewaga konkurencyjna oraz wzrost eksportu, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich, postęp techniczny, wzrost wydajności pracy itp.; 4) tempo zmniejszania luki rozwojowej przez badane kraje było znacznie wyższe w warunkach dobrej koniunktury, a kryzys finansowo-gospodarczy zdecydowanie je osłabił; 5) największą odporność na kryzys wykazała Polska; 6) głęboki spadek PKB w czasie kryzysu 2008–2009 wystąpił w krajach bałtyckich.
Funkcjonowanie polskiego rynku gazu na tle Europy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Niewiński, Grzegorz Maciej; Badyda, Krzysztof; Kopałka, Jakub
W artykule przedstawiono opis funkcjonowania polskiego rynku gazu na tle rozwiniętych rynków gazu w Niemczech i Zjednoczonym Królestwie. Problematyka rozwoju branży gazowniczej w Polsce uzależniona jest od warunków geopolitycznych, wdrażanych rozwiązań prawnych, a także rozbudowywanej infrastruktury. Polska jest krajem, który na tle państw zachodniej Europy stosunkowo niedawno rozpoczął wdrażać zmiany na rynku gazu. Pomimo zapoczątkowania prac nad rozwojem infrastruktury międzysystemowej oraz rozpoczęciem eksploatacji terminalu LNG infrastruktura przesyłowa jest wciąż słabo rozwinięta, ponadto występują ograniczenia prawne niepozwalające na rozwinięcie konkurencji, a także długoterminowy kontrakt PGNiG z Gazpromem stoją na przeszkodzie procesu liberalizacji. Tylko wdrożenie wszystkich rozwiązań mających na celu uwolnienie rynku pozwoli na osiągnięcie wszystkich oczekiwanych korzyści, tj. uzyskanie bezpieczeństwa dostaw przy niskich cenach rynkowych. Artykuł pokazuje sytuację w trzech krajach UE, opisuje obecny zarys powstającego rynku paneuropejskiego oraz przedstawia zagadnienia ograniczające rozwój polskiego rynku gazu.
Podnoszenie kompetencji przedsiębiorczych przed wejściem na rynek pracy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kusio, Tomasz
Aktualne trendy pojmowania roli uczelni w kreowaniu rzeczywistości gospodarczej, poza wątkiem badawczym, odnoszą się do procesu edukacyjnego. Coraz dynamiczniej rozwijający się i zmieniający rynek pracy oznacza, że przyszli pracownicy potrzebują wcześniejszego przygotowania do tego procesu i rozumienia jego dynamiki. Z tego względu coraz większego znaczenia nabiera kwestia obserwacji otoczenia i próba adaptacji procesu edukacyjnego do realiów potrzeb rynku pracy. Jednak poza nadążaniem z ofertą edukacyjną za ciągle zmieniającymi się wymogami rynku pracy znaczenia nabiera inny rodzaj dopasowania edukacyjnego. Skuteczniejszym rozwiązaniem jest wyposażenie studenta w umiejętności samoorganizacji i samodzielności w podejmowaniu edukacji, co ma na celu dostosowywanie się do aktualnych potrzeb rynku pracy przez studenta. Aby wyposażyć studenta w tego typu umiejętność, potrzeba zmiany podejścia do roli uniwersytetu i zwrócenia większej uwagi na zajęcia kształcące kompetencje przedsiębiorcze. Tego typu zajęcia mają charakter zarówno projektowy, jak i gier symulacyjnych oraz analiz studiów przypadku. Są to formy zajęć sprzyjające wykształceniu postaw przedsiębiorczych, angażujących studenta w realizację zajęć. W efekcie absolwenci łatwiej dostosowują się do potrzeb zmieniających się wymagań rynku pracy, kształcąc i doskonaląc umiejętności poprzez samodzielne podejmowanie szkoleń czy też dodatkowej edukacji. Poza samodzielnością w dostosowywaniu się do wymogów otoczenia i adaptacją własnych kompetencji do potrzeb stanowisk pracy oferowanych przez przedsiębiorstwa osoby takie są w stanie również samodzielnie wykorzystywać nabyte umiejętności i wiedzę, realizując się poprzez samozatrudnienie. Niejednokrotnie też samozatrudnienie jest obecnie łączone z zatrudnieniem, co stanowi niejako formę zaangażowania do pracy osób, które legitymują się już pewnym poziomem przedsiębiorczości, czego wyrazem była właśnie decyzja samozatrudnienia.
Innowacje w przemysłowym potencjale obronnym na świecie i w Polsce 1990–2016
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jędrych, Elżbieta; Klimek, Dariusz
Przedsiębiorstwa produkujące sprzęt i uzbrojenie wojskowe z reguły zaliczane są do najnowocześniejszych i najbardziej innowacyjnych firm na świecie. Dość często zastosowane w tych przedsiębiorstwach innowacyjne rozwiązania organizacyjne i techniczne, w szczególności nowe technologie, są później adaptowane dla potrzeb produkcji niezwiązanej z obronnością. Artykuł jest próbą oceny stanu innowacyjności polskiego przemysłu obronnego. W pierwszym rozdziale omówiono poziom innowacyjności przemysłów obronnych innych krajów na tle światowego przemysłu zbrojeniowego, w szczególności USA. W drugim dokonano porównania poziomu innowacyjności krajowego przemysłu obronnego z innymi krajami. Scharakteryzowano także bariery rozwoju innowacji w tej branży oraz wskazano przesłanki, jakie powinny zostać spełnione dla poprawy sytuacji w tym w zakresie w Polsce. Podstawowy wniosek – mimo dużych trudności w ostatnich 25 latach wiele polskich przedsiębiorstw nie utraciło zdolności w zakresie rozwoju produktów. Podstawowe przesłanki, jakie jednak powinny zaistnieć dla poprawy sytuacji w zakresie innowacyjności, to: większa specjalizacja przemysłu, ciągłość zamówień na sprzęt i uzbrojenie polskiego MON, promocja na szczeblu rządowym polskiej produkcji na rynkach zagranicznych wsparta instrumentami finansowania odbiorców, finansowanie programów badawczych mających realne szanse wdrożenia do produkcji, zakupu przez MON oraz eksportu. Artykuł napisany został na podstawie wywiadów z szefami firm przemysłu obronnego w Polsce oraz ekspertami tej tematyki prowadzonych w latach 2013–2015 oraz innych publikowanych i niepublikowanych materiałów.
Materializacja rodzajów ryzyka w zadłużeniu publicznym Polski w XXI wieku. Kierunki działań sanacyjnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Klukowski, Leszek
W artykule przedstawiono obecny stan finansów publicznych Polski w zakresie deficytu i długu sektora finansów publicznych z uwypukleniem rodzajów ryzyka, których materializacja spowodowała obniżkę ratingów długoterminowych przez Standard & Poors oraz Moody’s na początku tego roku do poziomów: BBB+, A– oraz A–, A–. Istotnym faktem jest znaczny wzrost deficytu w sektorze emerytalnym w ciągu najbliższych 5 lat. Dokonano porównań z sytuacją krajów regionu i UE w tym zakresie. Wskazano na znaczenie niskiego ratingu we wzroście zadłużenia jako źródła wysokich rentowności, kosztów długu i kursów walutowych oraz konieczność jego podniesienia – co najmniej o dwa stopnie. Podkreślono fakt straty możliwości obniżki rentowności i kosztów długu w okresie ujemnych stóp procentowych EBC (–0,4 od marca 2016 r.). Omówiono działania prowadzące do obniżki relacji: deficyt/PKB, dług/PKB, koszty obsługi długu/PKB, akcentując trudności obniżki deficytu w obecnej sytuacji oraz osiągnięcia potencjalnego wzrostu PKB. Czynnikiem pogarszającym perspektywy poprawy dynamiki jest podniesienie poziomu opodatkowania, zwłaszcza w bankowości; może ono objąć również inne podatki. Negatywny wpływ ma też perspektywa końca transferów unijnych w warunkach niemożności wejścia do strefy euro, a także słaby wzrost: inwestycji, produktywności, postępu technicznego i innowacji. Podkreślono konieczność doskonalenia metodologii strategii długu i zarządzania długiem m.in. przez zastosowanie metod: optymalizacji, statystyki i ekonometrii oraz inteligencji obliczeniowej, jak również metod inżynierii finansowej wykorzystywanych w krajach UE. Zaznaczono, że w Polsce nie ma nadzoru nad jakością strategii i zarządzania, analogicznego jak w wielu krajach UE; postuluje się powołanie takiego nadzoru. Reasumując, należy podkreślić, że problematyka przywrócenia zdrowia finansów publicznych w zakresie deficytu i długu znalazła się ponownie wśród centralnych tematów władz finansowych kraju.
Wpływ społecznej odpowiedzialności biznesu na funkcjonowanie firm
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Glinkowska, Beata
W opracowaniu przedstawiono pojęcie CSR (społecznej odpowiedzialności biznesu) z perspektywy współczesnego podejścia. Zawarto też związek idei firmy społecznie odpowiedzialnej z jej kulturą organizacyjną. Główna uwaga została skoncentrowana na zaletach i wadach społecznego zaangażowania firm dla ich funkcjonowania, także na stanie świadomości przedsiębiorców w zakresie rozumienia założeń koncepcji CSR. Uwagę skoncentrowano także na potrzebie budowania przez menedżerów właściwej kultury organizacji.
Metodyka oceny skutków projektów podziału województw z użyciem analizy kosztów i korzyści
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Opolski, Krzysztof; Modzelewski, Piotr
Artykuł zawiera przykład zastosowania metodyki AKK do oceny projektów podziału województw samorządowych. Uwzględnione zostały elementy analizy finansowej i ekonomicznej oraz przedstawione nowe elementy analizy efektów zewnętrznych proponowanych zmian administracyjnych. Zaprezentowane rozważania teoretyczne mogą stanowić podstawę badań i analiz empirycznych uwzględniających zagadnienia polityki rozwoju regionalnego i spójności społeczno-ekonomicznej regionów. Przedstawione zastosowanie analizy kosztów i korzyści rozszerza możliwości stosowania tej metodyki do oceny skutków regulacji polegających na zmianach zasięgu jednostek terytorialnych w Polsce i na świecie. Do analizy została włączona teoria dotycząca absorpcji czynnej i biernej środków finansowych przez region. W artykule uwzględniono konieczność włączania do analiz takich zmiennych, jak rating województwa, skłonność inwestorów krajowych i zagranicznych do inwestycji bezpośrednich, zdolność rozwojowa przedsiębiorstw, sieć powiązań gospodarczych i funkcjonalnych, potencjał rozwojowy gmin i powiatów, koszty społeczne zmiany struktury administracji, koszty transakcyjne związane z zerwaniem sieci powiązań gospodarczych i funkcjonalnych, koszty społeczne związane z obniżeniem potencjału rozwojowego województwa. Uwzględniono również aspekty aktualne w polityce planowania i programowania rozwoju poprzez wykorzystanie funduszy strukturalnych UE. Przedstawiona metodyka bierze pod uwagę konieczność przyjmowania założeń wynikających z aktualnego stanu prawnego i ukazywania przesunięć w poziomie alokacji środków finansowych przy spełnieniu tych założeń. Może być ona punktem wyjścia do sporządzenia bilansu efektów dodatnich i ujemnych proponowanych zmian.
Współczesne niedostosowania instytucjonalne z perspektywy wyzwań rozwojowych Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Woźniak, Michał Gabriel
Dyskurs artykułu jest oparty na założeniu, że dostosowania instytucjonalne powinny być badane w całej przestrzeni zintegrowanego rozwoju, w której wyodrębniono osiem sfer, a mianowicie: ekonomii, polityczną, społeczną, natury i biologii, duchową, kapitału ludzkiego, technologii i konsumpcji. Z tej perspektywy badawczej nie wystarcza podporządkowanie reform instytucjonalnych liberalnemu postulatowi rządów praw. Dla udowodnienia tej tezy dokonano krytycznej analizy debaty znanych przedstawicieli ekonomii neoinstytucjonalnej wokół koncepcji rządów praw F. von Hayeka. Dyskurs ten odniesiono do wyzwań i zagrożeń wynikających z globalizacji liberalizacji i upowszechniania się technologii informatyczno-telekomunikacyjnych, marginalizacji instytucji rodziny i relatywizmu moralnego. Procesy te utrudniają inkluzywną instytucjonalizację zorientowaną na zintegrowany rozwój. Ustalono również, że w przezwyciężaniu pogoni za rent seeking, ignorancji racjonalnego wyborcy i asymetrii informacji, które psują rządy praw, pomóc może zrozumienie ograniczeń logiki języka odwołującego się do redukcjonizmu, indywidualizmu i mechanistycznej percepcji reguł myślenia i działania ludzi, który ułatwia manipulowanie faktami i ludzkimi ograniczeniami emocjonalnymi. W przeciwdziałaniu tym problemom pomóc może rozwój kapitału ludzkiego o charakterze dobra publicznego.
Psychospołeczne kontrowersje w zarządzaniu kompetencjami pracowników dojrzałych 65+
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Adamska-Chudzińska, Małgorzata
W artykule podjęte zostało zagadnienie zatrzymywania lub ponownego zatrudniania w przedsiębiorstwach pracowników dojrzałych 65+ jako odpowiedzi na zjawisko zwiększania się populacji ludzi starszych i pojawiające się zagrożenie deficytu kapitału ludzkiego w wieku produkcyjnym. Możliwe do osiągnięcia rezultaty reaktywacji pracowników dojrzałych 65+ skonfrontowano z dynamicznie zmieniającym się profilem wymagań współczesnego rynku pracy oraz psychologicznymi mechanizmami rozwoju i absorbcji zmian w wieku późnej dorosłości. Ujawniające się kontrowersje w tych obszarach stanowiły główny punkt odniesienia prowadzonych rozważań. Zwrócono uwagę na takie cechy współczesnego rynku pracy, jak turbulentność, innowacyjność, umiędzynarodowienie, mobilność, koopetycja (kooperencja) i wikinomiczność jako nowa forma komunikacji i współpracy. Na tym tle przedstawiony został zestaw kompetencji przyszłości charakteryzujących sylwetkę pracownika na obecnym i przyszłym rynku pracy. Wykazano, że postępujące tempo globalizacji i zawrotna dynamika rozwoju nowoczesnych technologii potęgują złożoność, zmienność i nieprzewidywalność sytuacji zawodowych. Kontrowersje w zakresie aktywności zawodowej pracowników dojrzałych 65+ dotyczą głównie rozbieżności pomiędzy bogactwem posiadanych zasobów wiedzy i doświadczeń a zakresem otwartości na złożoność i zmienność rynku pracy i psychicznym potencjałem możliwości spełniania nowych wyzwań. Rozpoznanie tego typu kontrowersji jest szczególnie istotne dla przezwyciężania pułapek rozwojowych w obszarze reaktywacji pracowników dojrzałych 65+ we współczesnych przedsiębiorstwach. Liczenie się z nimi służyć może formułowaniu trafnych i skutecznych rozwiązań problemów demograficznych.
Przedsiębiorczość w rozwoju polskich regionów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Miłek, Dorota
Rozwój regionalny odnosi się do pozytywnych zmian na płaszczyźnie społecznej, ekonomicznej, technologicznej i technicznej oraz ekologicznej, które przyczyniają się do wzrostu potencjału gospodarczego, pozycji konkurencyjnej oraz podniesienia poziomu jakości życia mieszkańców. Wskazują one na konieczność wprowadzania innowacji przy aktywnym działaniu instytucji władz publicznych, które zagwarantują ekonomiczny sukces. Pierwotne koncepcje rozwojowe zakładają konieczność oparcia głównych założeń na naturalnym i materialnym kapitale regionu, jednocześnie przypisując ogromne znaczenie wszelkim postaciom przedsiębiorczości. Biorąc pod uwagę wzajemną zależność występującą na płaszczyźnie przedsiębiorczość–region, otoczenie przedsiębiorczości jest jednym z kluczowych czynników aktywizowania regionu. Celem artykułu jest ocena procesów rozwojowych w obszarze przedsiębiorczości w latach 2010–2014 na przykładzie województwa świętokrzyskiego. W opracowaniu dokonano analizy i oceny poziomu przedsiębiorczości w województwie świętokrzyskim w badanym okresie, wykorzystując wskaźnik przedsiębiorczości, liczbę podmiotów zarejestrowanych i wyrejestrowanych oraz potencjał akademicki regionu.
Znaczenie roli władz samorządowych w kształtowaniu partycypacji obywatelskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Inglot-Brzęk, Elżbieta
Partycypacja obywatelska oznacza aktywne uczestnictwo obywateli w rządzeniu. Potrzeba jej rozwoju wynika przede wszystkim z konieczności wzbogacenia i uzupełnienia tradycyjnych mechanizmów demokracji przedstawicielskiej. Partycypacja obywatelska obejmuje cztery kategorie zaangażowania w życiu publicznym: aktywność publiczną, angażowanie obywateli, partycypację wyborczą i partycypację obowiązkową. Artykuł poświęcony został problematyce angażowania obywateli, czyli tym działaniom, które są inicjowane i kontrolowane przez władze publiczne. Założono, że partycypacja obywatelska ma najsilniejsze umocowanie w środowisku lokalnym i powinna być jednym ze stałych elementów polityki samorządu. Wśród czynników warunkujących aktywność publiczną szczególną uwagę zwrócono na zinstytucjonalizowane reguły praktykowania partycypacji. Mają one niejednokrotnie fakultatywny charakter, a więc ich użycie i funkcjonowanie jest uzależnione od władz samorządowych i wprowadzenia zasad zarzadzania lokalnego. Teoretyczne założenia dotyczące narzędzi i modeli partycypacji publicznej stały się podstawą badań przeprowadzonych w jednostkach samorządu terytorialnego. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że niespełna 2% samorządów pozostaje na poziomie informowania, kolejne 5% plasuje się na szczeblu pozyskiwania opinii, a blisko 3/4 gmin osiąga poziom konsultowania. Tylko w 8,5% gmin wystąpiły natomiast formy współdecydowania. W artykule przedstawiono dwa założenia badawcze: 1) poziom partycypacji jest uzależniony od typu gmin; 2) wyższym poziomom partycypacji obywatelskiej towarzyszy rozwój partycypacji społecznej oraz rozwój przedsiębiorczości. Wyniki analiz potwierdziły te założenia.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 50(2)/2017 według Data wydania

Wyniki na stronie

Opcje sortowania