Polish Journal for Sustainable Development T. 28 cz. 1 (2024)

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11029

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 27

Koncepcja nowego enwiromentalizmu –powiązania z tematyką konferencji „Retardacja przekształcania zasobów środowiska - osiągnięcia, problemy, perspektywy”
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Kostecka, Joanna
W artykule uzasadniono źródło tytułu pięciu cyklicznych konferencji „Retardacja przekształcania zasobów środowiska - osiągnięcia, problemy, perspektywy” oraz zaprezentowano uzasadnienie dla spowolnienia przekształcania zasobów środowiska wiążąc to z interdyscyplinarnym enwironmentalizmem. Zestawiono tematykę wystąpień uczestników pięciu wspomnianych konferencji. Wystąpienia te mogą stanowić przykłady przestrzeni w których rozważano wymagające rozwiązania problemy. Rozwiązywanie tych problemów powiązano z retardacją przekształcania szeroko pojętych zasobów środowiska. Wydaje się, że takie ukierunkowanie myśli, poszukiwań rozwiązania i działań, może być potrzebne dla skutecznej ochrony zasobów i jest koniecznym sposobem interpretacji dalekowzrocznej strategii istnienia człowieka.
Edukacja architekta krajobrazu dla retardacji przekształcania zasobów przyrody – znaczenie obiektów architektury zacieniających przestrzeń
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024) Baran, Anna
Egzystencja coraz liczniejszej populacji człowieka w szeroko pojętym środowisku XXI wieku, prowadzi do zachwiania równowagi w przyrodzie. Poszukiwanie rozwiązań tego problemu wymaga pilnej edukacji oraz działań, w których dużą wagę i nadzieję przypisuje się roli architekta krajobrazu. Edukacja współczesnego człowieka powinna zmierzać w kierunku możliwości wyboru takich rozwiązań i działań, które będą wywierać najmniej negatywne wpływy na otaczające go środowisko. Tego typu działania wymagają przemyśleń w stronę retardacji niekorzystnych przekształceń wszystkich zasobów przyrody. W publikacji opisano przykłady projektowania obiektów architektury zacieniającej przestrzeń.
Rolnicza przestrzeń produkcyjna i bilans glebowej materii organicznej w województwie podkarpackim
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Buczek, Jan
W artykule przedstawiono ocenę potencjału środowiskowego rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz regionalnego zróżnicowania bilansu glebowej materii organicznej w latach 2019-2020, na tle warunków siedliskowych w województwie podkarpackim. Podkarpacie jest regionem o zmiennym potencjale warunków środowiskowych co wpływa na przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Największą zmiennością elementów środowiskowych charakteryzujących rolniczą przestrzeń produkcyjną odznaczała się rzeźba terenu. Mniejszą zmienność wykazywała jakość i przydatność rolnicza gleb i agroklimat, a najmniejszą warunki wodne. Bilans glebowej materii organicznej w województwie podkarpackim wykazał, że w 14 powiatach następowała degradacja glebowej materii organicznej w zakresie od -0,01 do -0,38 t∙ha-1 natomiast w pozostałych 7 powiatach stopień reprodukcji materii organicznej wynosił od 0,05 do 1,09 t∙ha-1. Intensyfikacja produkcji roślinnej sprzyjała mineralizacji glebowej substancji organicznej i występowaniu zdecydowanie ujemnego jej bilansu w 4 powiatach zlokalizowanych w środkowo-wschodniej części województwa podkarpackiego, gdzie w celu jego zrównoważenia niezbędne byłoby coroczne przyorywanie słomy w ilości od 1,29 do 1,81t∙ha-1. Obecnie szerzej postrzega się rolniczą przestrzeń produkcyjną, która oprócz funkcji produkcyjnych pełni również funkcje krajobrazowe i ochronne, jako istotne dla rozwoju obszarów wiejskich. Dlatego też należy tak gospodarować rolniczą przestrzeń produkcyjną aby spowolnić degradację jej czynników środowiskowych.
Rozpoznanie i przeciwdziałanie zagrożeniom funkcji gleb – wybrane aspekty podstawowej wiedzy dla decydentów
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Chojnicki, Józef; Kostecka, Joanna
Dobrej jakości, żyzne gleby są podstawowym elementem środowiska przyrodniczego, w glebie zaczyna się i kończy proces krążenia materii i przepływu energii. Jest ona miejscem gdzie złożone elementy przyrody ożywionej (bioróżnorodność) i nieożywionej spełniają liczne świadczenia ekosystemowe dla wieloelementowej i wielopoziomowej biosfery - w tym człowieka. Zdrowa gleba to zdrowy pokarm i zdrowy człowiek. Gleby, będąc także środkiem infrastruktury dla produkcji rolnej, mają ogromne znaczenie społeczno-gospodarcze. Celem opracowania było pokazanie wybranych charakterystyk gleby i jej roli a także określenie podstawowych działań koniecznych do podjęcia w celu spowolnienia zagrożeń dla jej złożonych funkcji.
Odpady z przemysłu tekstylnego jako nośnik azotu organicznego dla sektora ogrodniczego
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Ciesielczuk, Tomasz
Zjawisko fast fashion generuje co roku znaczne masy odpadów tekstylnych. Tylko w Europie to 12,6 mln Mg z czego ubrania i obuwie to 5,2 mln Mg. Jednym ze sposobów ich zagospodarowania jest recykling materiałowy, gdzie w procesach rozwłókniania, przędzenia i tkania powstanie nowa tkanina, jednak udział tak przetwarzanych odpadów wynosi 1% masy. Innym sposobem jest zagospodarowanie mające na celu poprawę własności gleb poprzez zastosowanie modyfikowanych fizycznie i chemicznie odpadów i wykorzystanie jako polepszacza glebowego. W pracy badano możliwość zastosowania odpadowej tkaniny bawełnianej jako nośnika organicznego nawozu azotowego o zrównoważonym działaniu. Skrawki odpadowej tkaniny bawełnianej o gramaturze 408g/m2 nasycano gorącym roztworem kolagenu, który po wysuszeniu stanowił 1/3 masy próbek. Tak przygotowane skrawki, zastosowano jako nawóz dla gleby lekkiej o składzie granulometrycznym piasku gliniastego. Zastosowano przemywanie wodą deszczową o temperaturze 20oC. Azot zawarty w kolagenie został uwolniony w ciągu 42 dni do roztworu glebowego, przy czym maksimum stężeń przypadło na okres 4-6 dnia po aplikacji. Dodatkową zaletą uzyskanego materiału jest naturalna pojemność wodna bawełny, co jest istotne z punktu widzenia gromadzenia wody w glebach lekkich. Równolegle, zaobserwowano powolną degradację tkaniny bawełnianej, która po 3 miesiącach inkubacji rozpadała się na fragmenty. Zastosowana modyfikacja odpadowej tkaniny bawełnianej daje możliwość zagospodarowania odpadów tekstylnych jako nośnik nawozu, co pozwoli na zmniejszenie masy odpadów bawełnianych kierowanych do spalania lub składowanych.
Las Miyawaki jako sposób retardacji zmian spowodowanych nadmierną urbanizacją
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Czerniakowski, Zbigniew W.
Intensywnie rozbudowujące się miasta są miejscem, w którym często napotykamy tereny o silnie zdegradowanych glebach. Założenie w takich miejscach terenów zieleni sprawia zwykle sporo kłopotów. Alternatywnym rozwiązaniem może być oddanie ich we władanie tak zwanej czwartej przyrody. Jeszcze ciekawszym pomysłem, z ekologicznego punktu widzenia, może być las kieszonkowy, nasadzenie zaproponowane przez japońskiego botanika Akira Miyawakiego. Wprawdzie początkowe etapy zalesienia są dość kosztowne i pracochłonne, szybko jednak możemy osiągnąć teren o znacznej ekofunkcjonalności. Powierzchnia lasu kieszonkowego może mieć zaledwie kilka m2 i wyśmienicie daje się wkomponować w krajobraz miasta. Jest znakomitym przykładem na próbę retardacji niekorzystnych zmian powodowanych przez nadmierną urbanizację.
Gospodarcze i środowiskowe znaczenie pszczoły miodnej
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Dżugan, Małgorzata; Miłek, Michał; Tomczyk, Monika
Pszczoła miodna Apis mellifera jest najważniejszym udomowionym owadem zapylającym, pełniącym kluczową rolę w całym systemie ekologicznym. Zapylanie roślin pozwala na zachowanie różnorodności biologicznej, ale przede wszystkim umożliwia produkcję w wielu sektorach rolnictwa. Jako jedyny owad, pszczoła dostarcza człowiekowi wysokiej jakości żywności, tj. miód, mleczko pszczele i pyłek, wosk, propolis i jad pszczeli, które oprócz walorów odżywczych korzystnie wpływają na kondycję organizmu. Leczenie i profilaktyka chorób z wykorzystaniem produktów pszczelich (apiterapia) zyskuje coraz większą popularność, co sprawia, że pszczelarstwo może stanowić ważne źródło dochodu na obszarach wiejskich. Jednak trzeba podkreślić, że pszczoły A. mellifera, tak jak inne zapylacze, są coraz bardziej zagrożone działalnością człowieka a ochrona tych pożytecznych owadów to zapewnienie zrównoważonej przyszłości dla ekosystemów oraz odnawiania zasobów naturalnych. W artykule dokonano przeglądu aktualnego piśmiennictwa dotyczącego znaczenia pszczół dla środowiska i człowieka, zwracając głównie uwagę na zapewnienie bioróżnorodności ekosystemów, produkcję żywności i ochronę zdrowia ludzi.
Budowanie cyrkularności w samorządach lokalnych – przykład województwa łódzkiego
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Feltynowski, Marcin; Trippner-Hrabi, Justyna
Celem pracy jest prezentacja podejścia opartego na założeniu cyrkularności w działaniach władz samorządowych przez pryzmat funkcjonujących tam gospodarstw domowych. Działania w tym zakresie podejmowane są również na szczeblu Unii Europejskiej poprzez wskazywanie produktywności zasobów w danym kraju. Dynamika selektywnego zbierania odpadów pozwala na ocenę świadomości gospodarstw domowych w zakresie podejścia cyrkularnego, jak również na ocenę skuteczności władz lokalnych w działaniach na rzecz cyrkularności poprzez analizę wskaźników powiązanych z tym zagadnieniem. Praca swoim zasięgiem obejmuje obszar województwa łódzkiego, prezentując dynamikę zjawiska selektywnego gromadzenia odpadów w latach 2017-2023. Na podstawie danych z 2023 roku, możliwe było również wskazanie skupień tworzonych przez gminy o wysokich i niskich wartościach analizowanego wskaźnika.
Optymalizacja i walidacja metody oznaczania polichlorowanych bifenyli w glebie
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Hućko, Agnieszka; Szpyrka, Ewa
Polichlorowane bifenyle (PCB) są to syntetyczne związki aromatyczne produkowane w dużych ilościach na całym świecie od lat trzydziestych XX wieku. Ich synteza została zabroniona w latach 70 XX wieku. Związki te miały szerokie zastosowanie między innymi jako płyny dielektryczne w kondensatorach i transformatorach, smary czy plastyfikatory. Ze względu na właściwości tych związków, takie jak odporność na degradację chemiczną i długi okres półtrwania (od 3 do 40 lat), stanowią one trwałe zanieczyszczenia środowiska. Najwyższe ich ilości znajdują się w glebie, jednak można je oznaczyć również w powietrzu, osadach, wodzie, roślinach, a nawet organizmach żywych. Celem pracy była optymalizacja i walidacja metody oznaczania kongenerów PCB 10, 28, 138, 153 i 180 w glebie. W procesie optymalizacji metody, testowano trzy odczynniki do ekstrakcji oraz dwa rodzaje sorbentów do oczyszczania. Walidację przeprowadzono na dwóch poziomach wzbogacenia w celu określenia odzysku i precyzji metody. Zoptymalizowaną i zwalidowaną metodę zastosowano do analizy zawartości wybranych kongenerów PCB w próbkach rzeczywistych pobranych z terenu Podkarpacia. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że najlepszym odczynnikiem do ekstrakcji PCB z gleby jest heksan, zaś sorbentem do oczyszczania Florisil. Stężenie PCB 10, 28, 52, 138 i 153 w analizowanych próbkach rzeczywistych było poniżej granicy oznaczalności (LOQ<0,005 mg/kg). PCB 180 oznaczono na poziomie 0,007 mg/kg w glebie pobranej z terenu obok linii kolejowych w Głuchowie.
Zrównoważony rozwój w kontekście nowych zmian w ciepłownictwie systemowym
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Jachimowski, Artur
W artykule przedstawiono znaczenie modernizacji systemów ciepłowniczych w kontekście zrównoważonego rozwoju, wskazując na ich kluczową rolę w redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz poprawie jakości powietrza. Zrównoważony rozwój wymaga poszukiwania rozwiązań problemów wytwórczych i organizacyjnych z rozważaniem skutków ich zastosowania w gospodarce, społeczeństwie i w środowisku przyrodniczym. Jest to szczególnie istotne w energetyce. Ciepłownictwo systemowe, które dostarcza ciepło do obszarów zurbanizowanych, jest wskazane jako rozwiązanie efektywne i ekologiczne. W pracy wskazano na nowe zmiany technologiczne i regulacje prawne w polskim ciepłownictwie, podkreślając potrzebę zwiększenia efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii i kogeneracji. Celem artykułu jest przedstawienie nowych rozwiązań w ciepłownictwie systemowym, które wspierają retardację niekorzystnych zmian w szeroko pojętym środowisku co przyczynia się do jego ochrony oraz poprawy jakości życia mieszkańców.
Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych do retardacji przekształcania zasobów środowiska
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Jakubiak, Mateusz
Gwałtowny postęp techniczny przyczynia się do powstawania narzędzi, które w coraz szerszym zakresie wspierają retardację przekształcania zasobów przyrodniczych. Wielowirnikowe bezzałogowe statki powietrzne (BSP) ze względu na swoją mobilność znajdują zastosowanie w monitoringu, badaniach i ochronie środowiska przyrodniczego. Potencjał wykorzystania BSP wzrasta wraz z dostępnością czujników oraz kamer multispektralnych i termowizyjnych. W artykule omówiono wybrane przykłady zastosowania bezzałogowych statków powietrznych w działaniach mających wpływ na retardację przekształcania zasobów środowiska, w szczególności ich zastosowanie w monitoringu jakości powietrza, składowisk odpadów komunalnych, instalacji energetycznych i pożarów.
Wpływ procesu ozonowania na parametry tekstury, aktywność antyoksydacyjną i właściwości organo-leptyczne dżemów z owoców borówki wysokiej i jabłek
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Józefczyk, Radosław; Szajna, Anna; Balawejder, Maciej
Owoce borówki wysokiej i jabłka poddano działaniu mieszaniny powietrza z ozonem. Ozon generowany był poprzez wyładowania koronowe w stężeniu 1, 10 i 100 ppm przez 5 minut w przypadku jabłek, stanowiących wsad i 30 min w przypadku borówki amerykańskiej będącej głównym surowcem do wykonania dżemów. Wykonane dżemy zostały poddane ocenie organoleptycznej na podstawie wybranych cech sensorycznych jak: barwa, zapach, smak, konsystencja, smarowność, faktura. Ocenie została poddana również tekstura dżemu, przy użyciu maszyny wytrzymałościowej, za pomocą testu TPA, podającego następujące parametry: twardość, siła niszcząca, praca ściskania, adhezyjność, sprężystość, gumistość. Wykonano również analizy biochemiczne, wyznaczając aktywność antyoksydacyjną wobec DPPH oraz zawartość polifenoli z użyciem metody Folina-Ciocialteu. Porównanie dżemów przygotowanych z owoców borówki i jabłek poddanych procesowi ozonowania atmosferą ozonową o stężeniach 1 ppm w czasie 5 minut dla jabłek oraz 10 i 100 ppm dla owoców borówki w czasie 30 minut, wykazało, że: 1) uprzednie ozonowanie nie ma istotnego wpływu na cechy sensoryczne wykonanych z nich dżemów, z wyjątkiem użycia najwyższej dawki ozonu (100 ppm), 2) wpływa w sposób istotny, ale co do kierunku niejednoznaczny i zależny od mierzonego parametru na teksturę wyznaczoną z użyciem standardowego testu TPA (twardość, siła niszcząca, praca ściskania, adhezyjność, sprężystość, gumistość), ze wskazaniem na podniesienie twardości i wielkości pochodnych. 3) wpływa w sposób istotny na aktywność antyoksydacyjną dżemów borówkowych oraz zawartość polifenoli dżemów jabłkowych. 4) ponadto, oceniane parametry sensoryczne i tekstury oraz aktywność antyoksydacyjna i zawartość polifenoli w gotowych dżemach, w istotny sposób zależą od rodzaju użytego owocu.
Wpływ rolnictwa na środowisko w opinii właścicieli wybranych gospodarstw rolnych położonych na terenie powiatu raciborskiego
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Łuczak, Katarzyna; Kusza, Grzegorz; Błaszczok, Marian
Celem niniejszej pracy było poznanie opinii i poglądów rolników na wybrane tematy związane z ochroną środowiska w rolnictwie. Badania przeprowadzono w 2024 r. metodą wywiadu kierowanego, a głównym narzędziem badawczym była ankieta. Badaniami objęto rolników trzech gmin powiatu raciborskiego: Kuźnia Raciborska, Krzyżanowice i Nędza. Respondenci nie wykazują pełnej świadomości zagrożeń występujących w lokalnym środowisku. Badania wskazują, że rolnicy w ostatnich latach zwiększyli ilość stosowanych środków ochrony roślin w tym pestycydów, fungicydów oraz herbicydów. Tendencja ta ma związek z uodpornieniem się chwastów na substancje czynne zwarte w tych środkach.
Wegetarianizm jako alternatywny sposób odżywiania w kontekście retardacji przekształcania zasobów
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Mroczek, Karolina; Janda, Daria; Kot, Anita; Mroczek, Janusz R.
Wegetarianizm staje się w ostatnich latach coraz popularniejszym trendem żywieniowym, nie tylko na świecie, ale również w Polsce. Uznawany jest powszechnie za zdrową dietę i dla wielu osób stanowi jeden z istotniejszych filarów proekologicznej filozofii życiowej. Zasoby środowiska Ziemi są ograniczone i wyczerpywalne, nie tylko na poziomie lokalnym czy regionalnym, ale także globalnym. Konieczne jest zatem spowolnienie konsumowania zasobów, co oznacza zmiany przed którymi muszą stanąć społeczności poszczególnych krajów. Wegetarianizm, który jest wybierany przez ludzi z pobudek etycznych, zdrowotnych, bądź ekologicznych jest obecnie jedną z oznak tych zmian, a jego idea wpisuje się w koncepcję retardacji przekształcania zasobów przyrody.
Możliwości wykorzystania i zastosowania morszczynu (Fucus) w rolnictwie
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Noga, Teresa; Ochalska, Anna; Bysiek, Anna; Moryl, Patrycja; Poradowska, Anita
Przedstawiciele rodzaju Fucus od wieków mają zastosowanie jako źródło pożywienia dla ludzi i zwierząt, w rolnictwie oraz jako środek leczniczy w medycynie ludowej. Charakteryzują się wysokimi wartościami odżywczymi, stanowiąc dobre źródło błonnika pokarmowego i minerałów, zwłaszcza jodu. Fucus vesiculosus – najczęściej badany – zawiera znaczne ilości specyficznych związków fenolowych (florotaniny PT), barwnika fukoksantyny, minerałów (głównie I oraz Ca) a także bioaktywnych polisacharydów (fukoidanów, laminaranów i alginianów). Uważa się, że makroglony będące podstawowym pożywieniem w wielu krajach azjatyckich, mogą także stać się żywnością lub składnikiem żywności i pasz na rynkach europejskich. Świat zachodni interesuje się makroglonami i postrzega je jako „superżywność”, przede wszystkim przez zwiększone zainteresowanie zdrowym stylem życia i dietą oraz bardziej zrównoważoną produkcją żywności. Praca prezentuje przegląd najnowszego piśmiennictwa dotyczącego możliwości wykorzystania glonów z rodzaju Fucus w rolnictwie, także w kontekście retardacji niekorzystnych przemian ekosystemów.
Antidotum na bakterie chorobotwórcze - nowe spojrzenie na bakteriofagi
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Ochmerak, Jakub; Potocki, Leszek; Kusliśkiewicz, Małgorzata
Rosnąca oporność bakterii na antybiotyki stanowi coraz większe wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej, szczególnie w kontekście zwiększającej się liczby pacjentów z osłabioną odpornością Z tego powodu rozwój alternatywnych metod zapobiegania infekcjom stał się jednym z najwyższych priorytetów współczesnej medycyny i biotechnologii. Obecnie rozważa się terapie nieantybiotykowe w leczeniu infekcji bakteryjnych, a jedną z możliwych opcji jest terapeutyczne zastosowanie fagów, czyli wirusów atakujących bakterie. Terapia bakteriofagowa, odkryta w epoce przedantybiotykowej, zyskuje obecnie duże zainteresowanie ze względu na jej skuteczność i możliwość pozyskiwania fagów z wielu różnych środowisk, w których bytują. Ta specyfika sprawia, że terapia fagowa jest atrakcyjną alternatywą w leczeniu infekcji, szczególnie tych wywołanych przez bakterie wielolekooporne. W publikacji omówiono problem narastającej oporności bakterii na antybiotyki i potrzebę nowych metod ich zwalczania. Przedstawiono terapię fagową, w tym jej zalety jako obiecującą alternatywę dla antybiotyków. Omówiono również wyzwania związane z terapią fagową, m.in. dostępność, standaryzację, regulację i potrzebę dalszych badań klinicznych. W artykule podkreślono potencjał terapii fagowej w leczeniu zakażeń bakteryjnych i jej znaczenie dla przyszłości medycyny.
Retardacja przekształcania zasobów środowiska - koncepcja popularyzowana przez fundację "W Sercu Matki"
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Pietrzak, Maria
Działania popularyzujące ideę retardacji przekształcania zasobów środowiska w sposób niebezpośredni, w ramach z pozoru niezwiązanych projektów, lecz przekazujące przeciętnemu obywatelowi ważne informacje poparte badaniami naukowymi, zdają się mieć większe długofalowe oddziaływanie społeczne niż podejmowanie tematu przede wszystkim na poziomie akademickim. Podmiotem realizującym ideę retardacji jest między innymi Fundacja „W Sercu Matki”. Choć głównym celem statutowym Fundacji było stwarzanie przestrzeni do dzielenia się talentami i wspieranie ludzi w ich rozwoju, Fundacja wskazywała również fundamenty harmonijnego rozwoju człowieka w długim okresie, przy uwzględnieniu współczesnych wyzwań, prowadząc warsztaty, webinary, czy też projekty typu „Ekodzielnia”.
Perspektywy rozwoju slow tourism na Podkarpaciu
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Pisarek, Marta
Województwo podkarpackie ze względu na swoje położenie, potencjał przyrodniczo-kulturowy i rozwijające się potrzeby świadomego turysty (zainteresowanego także produktem turystycznym opartym o zasady slow) może w przyszłości stanowić główny kierunek destynacji wybranej grupy odbiorców turystyki. Aktualnie wielu właścicieli wiejskiej bazy noclegowej poszerza swoją ofertę o atrakcje związane z uważnością, takie jak kontemplacja w otoczeniu natury, kąpiele w saunie, możliwość noclegu pod gołym niebem. Ich oferta jest zróżnicowana, co daje perspektywę wypoczynku zarówno dla klientów preferujących agroturystykę, jak też jej nowsze formy, np. glamping. Pojawiły się także oferty turystyki zaangażowanej społecznie, w której turysta ma możliwość ścisłej interakcji z gospodarzem atrakcji lub lokalną społecznością. Opisane w artykule przykłady realizacji usług turystycznych w nurcie slow tourism stanowią wzorzec poszukiwania nowych form wypoczynku które przyczyniają się do retardacji negatywnych przemian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym.
Zbiorniki wodne w miejsce wyrobisk pokopalnianych
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Stachowski, Piotr
Wodny kierunek rekultywacji zazwyczaj stwarza nowe możliwości ekspansji przyrody, szczególnie w obszarach o ubogiej sieci rzecznej, pozbawionej dużych naturalnych zbiorników wodnych. Nowy akwen może stać się istotnym wzbogaceniem środowiska przyrodniczego, podnosząc walory krajobrazowe, czy zwiększając bioróżnorodność. Wraz z budową zbiornika wzrasta lokalny poziom retencji, zwiększa się nawilgocenie gleb, korzystnej zmianie ulega mikroklimat przylegających obszarów. Godząc wymogi przyrodnicze z rekreacyjnymi tworzy się wielofunkcyjne zbiorniki wodne, wzmagając a czasem inicjując ruch turystyczny i ożywienie gospodarcze terenu. Taki kierunek prac staje się obecnie najbardziej pożądanym tak przez jednostki samorządu terytorialnego, jak i wymagania społeczne po dominujących w poprzednich latach kierunkach rekultywacji leśnej i rolniczej, odtwarzających warunki poprzedzające eksploatację. W pracy przedstawiono efekty wykonanych i planowanych prac związanych z rekultywacją wyrobisk pogórniczych w kierunku wodnym, na przykładzie odkrywek należących do dawnej Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów”. Aktualnie łączną powierzchnię najważniejszych istniejących i planowanych zbiorników pokopalnianych ocenia się na 3710 ha. Najbardziej istotnym elementem zbiorników są zgromadzone w nich zasoby wodne. W zbiornikach gotowych wynoszą one nieco ponad 106 mln m3 a ponad 390 mln m3 w zbiornikach znajdujących się obecnie w końcowej fazie napełniania. Po zakończeniu rekultywacji terenów górniczych w kierunku wodnym we wszystkich byłych odkrywkach węgla brunatnego wschodniej Wielkopolski zostanie zgromadzonych ponad 900 mln m3 wody. Nastąpi to pod koniec trzeciej dekady obecnego wieku, zaledwie około 40 lat od czasu utworzenia pierwszego zbiornika. Świadczy to o pozytywnych i rozległych zmianach hydrologicznych, które zasadniczo zmienią ukształtowanie sieci wodnej we wschodniej części Wielkopolski, co ma także znaczenie dla odtwarzania różnorodności biologicznej.
Kanały zakupu żywności a poziom jej marnotrawstwa w opinii studentów
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2024-07) Tereba, Karolina; Topczewska, Jadwiga; Purcha, Gabriela; Koziara, Ewelina
Celem pracy było określenie kanałów zakupu żywności i poziomu jej marnotrawstwa wśród studentów. Badania miały charakter autorskiej ankiety. Łącznie uzyskano 199 kompletnych odpowiedzi. Analiza uzyskanych odpowiedzi pozwala na stwierdzenie, że zakupy dokonywane były głównie stacjonarnie. Nabiał był najczęściej kupowaną kategorią produktów (tak odpowiedziało ponad 40% respondentów niezależnie od miejsca zamieszkania, około 50% osób niezależnie od wieku, i blisko 50% ankietowanych niezależnie od miejsca zamieszkania podczas studiowania). Respondenci w znacznym stopniu wykorzystywali zakupioną żywność (na poziomie od 50 do 74,1%). Marnotrawstwo żywności dotyczyło tej kupowanej stacjonarnie. Edukacja w zakresie świadomych wyborów zakupowych jest kluczowa w aspekcie działań na rzecz ograniczania i spowalniania zużycia zasobów przyrodniczych.

Przeglądaj

Przeglądanie Polish Journal for Sustainable Development T. 28 cz. 1 (2024) według Data dodania