Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 39(3)/2014

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/6427

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 35

Kategoria „integracja” bazą dla zarządzania na rzecz rozwoju
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piontek, Franciszek
Celem artykułu jest: • refleksja nad kategorią „integracja” i próba uściślenia definicji integracja na rzecz rozwoju; • przedstawienie wybranych rodzajów integracji, występujących – na obecnym etapie – w otaczającej nas rzeczywistości i ich ocena w aspekcie możliwości urzeczywistniania rozwoju; Hipoteza jest następująca: integracja na rzecz rozwoju jest organizacją, która rzeczowo i funkcjonalnie rozumiana powinna być podporządkowana zasadzie zrównoważonego rozwoju i zapewniać efekt synergiczny współdziałania zintegrowanym podmiotom. Taka „integracja” stanowi bazę dla zarządzania na rzecz rozwoju.
Źródła nierówności społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Czerny, Janusz
Autor podejmuje w artykule dyskusję wokół źródeł – praprzyczyn – nierówności społecznych. Znajomość takiego źródła jest o tyle ważna, że może zaistniałaby szansa jego minimalizacji, a jeszcze lepiej eliminacji z życia społecznego. Bo przecież nie chodzi jedynie o sam opis zjawiska, co o zapobieżenie jego ekspansji we współczesnym świecie. W artykule tym głosi się tezę, wedle której nierówności społeczne istniały zawsze odkąd istniał człowiek. To nie nierówności stanowią problem sam w sobie, ale „kontrasty aksjologiczne”. Zjawiska kontrastu aksjologicznego występują tylko w ludzkim gatunku i nigdzie więcej, nasilają się we współczesnym świecie. Zdaniem autora są dwa źródła wywołujące zjawisko nierówności społecznych, a mianowicie: biologiczny egoizm oraz posiadanie świadomości. Egoizm ma podłoże instynktu i w tym zakresie nie różnimy się od świata zwierząt. Różnice wywołuje fakt posiadania świadomości. Świadomość, czyli kontrolowany proces myślowy wytycza nam „dyrektywy” postępowania. Psychika człowieka dzięki świadomości (sferze fronesis) skłania człowieka do maksymalizacji bogactwa, gdyż wówczas minimalizuje on w ten sposób trudy życia (przynajmniej w sferze materialnej). Dlatego bardzo słusznie zauważa Józef Bańka, że człowiek w przeciwieństwie do zwierząt nie ma granic nasycenia wartościami. Zatem głównym źródłem chęci bogacenia się jest ludzka psychika.
Społeczne i przestrzenne aspekty zróżnicowania dochodów we współczesnym świecie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Kołodko, Grzegorz W.
Kwestia dynamiki i kierunków zmian relacji dochodowych pozostaje kontrowersyjna. Z jednej strony można napotkać opracowania sugerujące, że współcześnie – w epoce nieodwracalnej globalizacji – zakres nierówności jest coraz mniejszy, z drugiej strony twierdzi się, że jest on coraz większy i nadal rośnie, zarówno w krajach wysoko rozwiniętych, jak i w gospodarkach emancypujących się. Bierze się to między innymi ze stosowania różnych miar oraz z niejednakowych punktów odniesienia w czasie i przestrzeni w przypadku porównań międzynarodowych. Bez względu na geograficzny przekrój przeprowadzanych badań nieco inny obraz relacji dochodowych wyłania się przy analizie w oparciu o współczynniki Giniego, inny natomiast przy obserwacjach czynionych przez pryzmat relacji decylowych czy kwintylowych. Podczas gdy w kilku ostatnich dekadach relacje średnich dochodów przy porównaniach między krajami uległy zmniejszeniu, to wewnątrz poszczególnych społeczeństw zwiększyły się. W rezultacie w odniesieniu do całej, już ponad siedmiomiliardowej ludzkości, skala nierównomierności w podziale dochodów narasta. W ślad za dysproporcjami dochodowymi z biegiem czasu zwiększają się także różnice majątkowe, rośnie więc, a nie zmniejsza się dystans dzielący bogatsze warstwy ludności od grup uboższych. Ich zbyt duży poziom jest przyczyną narastania napięć społecznych i politycznych, co obraca się przeciwko wzrostowi gospodarczemu i rozwojowi. Skala nierówności w podziale dochodów ma zatem nie tylko aspekt etyczny, lecz również praktyczny.
Rozwój społeczno-ekonomiczny w III Rzeczypospolitej. Efekty. Defekty. Warunki integracji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Woźniak, Michał Gabriel
W artykule dowodzi się, że awans Polski mierzony wzrostem PKB i wskaźnikami rozwoju rynków odnotowany w latach 1990–2013 nie otwiera perspektywy budowy gospodarki opartej na innowacjach. Wiązał się on również z wysokimi kosztami społecznymi. Ich źródłem były szokowa transformacja i polityka gospodarcza podporządkowane standardom neoliberalnym, które ignorują kontekstualne uwarunkowania rozwoju. Słabości procesu innowacyjnego biorą się z oparcia go na zewnętrznych transferach i zaniku zaangażowania państwa we wspieranie rozwoju sektora B+R oraz rozwoju branż high-tech. W artykule zaprezentowano również te systemowe warunki przezwyciężania dezintegracji procesów rozwojowych, które mogłyby być uruchomione świadomymi decyzjami racjonalnie działających podmiotów gospodarczych.
Redystrybucja dochodu i jej skutki długo- i krótkookresowe według teorii alternatywnych do paradygmatu neoklasycznego. Próba odwrócenia tradycyjnego podejścia do nierówności społecznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Valente, Riccardo
W pracy zostały poddane analizie i przedstawione argumenty, które, na podstawie Teorii J.M. Keynesa i innych koncepcji teoretycznych, alternatywnych do głównego nurtu, mogłyby prowadzić do odwrócenia i odrzucenia tradycyjnego podejścia do zmniejszenia nierówności społecznych i do kwestii dystrybucji i redystrybucji dochodu, popieranego w teorii neoklasycznej. Pod uwagę wzięte zostaną, w pierwszej kolejności, teoria efektywnego popytu Keynesa oraz jej implikacje pod względem podejścia do dystrybucji i zmniejszenia nierówności społecznych. W drugiej części tego artykułu, są kolejno brane pod uwagę limity i krytyki, które można odnosić zarówno do sposobu formułowania krzywej krańcowej efektywności kapitału Keynesa, jak i do neoklasycznej teorii dystrybucji dochodu. W świetle faktu, że w obecności heterogenicznych dóbr kapitałowych mierzonych w wartości występuje zjawisko, tzw. reswitching, udowodnione zostanie zatem, że neoklasyczna teoria produkcji i dystrybucji oraz konkluzje wyciągnięte na jej podstawie są całkowicie błędne i bezpodstawne. W trzeciej i ostatniej części tej pracy przedstawiona została próba rozszerzenia teorii Keynesa do długiego okresu oraz próba reprezentacji tej ekstensji w postaci modelu, które, samodzielnie opracowane przez autora opracowania, podkreślają pozytywny wpływ, jaki redystrybucja dochodu i zmniejszenie nierówności społecznych mogą mieć w długim okresie zarówno na akumulację kapitału, na poziom dochodu potencjalnego, jak i na wzrost gospodarczy.
Czy można liczyć na zasadniczy zwrot w polityce gospodarczej, tak aby była ukierunkowana na zwiększanie spójności społecznej?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Tomkiewicz, Jacek
W opracowaniu wskazuje się, że polityka gospodarcza prowadzona w ciągu ostatnich co najmniej 20 lat bardzo mocno przyczyniła się do ukształtowania takiej struktury dochodów, jaka powoduje powstawanie nierównowag makroekonomicznych, których następstwem był kryzys finansowy z roku 2007. Sytuacja gospodarcza, jaka ukształtowała się w ostatnich latach nie pozwala oczekiwać, że w polityce gospodarczej nastąpi zasadniczy zwrot w kierunku troski o spójność społeczną. Uzależnienie rządów od rynków finansowych powoduje dużą trudność w prowadzeniu aktywnej polityki podatkowej, a ekspansywne zachowanie banków centralnych przekłada się na niski koszt kapitału tylko dla ograniczonej liczby podmiotów gospodarczych.
Krytyka neoliberalizmu w kontekście rozwoju zrównoważonego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Droba, Grzegorz
Autor artykułu przedstawia krytykę neoliberalizmu w kontekście celów rozwoju zrównoważonego. Odwołując się do wybranych krytyków doktryny neoliberalnej przedstawia jej genezę, podstawowe założenia oraz sposób, w jaki wpłynęła na współczesny kształt ładu politycznego i ekonomicznego. Autor analogicznie prezentuje podstawowe zagadnienia, które legły u podstaw koncepcji rozwoju zrównoważonego oraz stara się odpowiedzieć na pytanie: jak korespondują one z neoliberalną ideologią i praktyką. W oparciu o podział celów zrównoważonego rozwoju według Stefana Kozłowskiego analizuje wpływ neoliberalizmu na wybrane dziedziny życia społecznego. Krytyka neoliberalizmu została przedstawiona pod kątem celów społecznych i humanitarnych (likwidacji głodu, analfabetyzmu, rozwoju edukacji, zaspokojenia potrzeb intelektualnych narodów, ochrony zdrowia i życia ludzkiego, położenie kresu wojnom, nienawiści, rasizmowi, szowinizmowi, zniewoleniu i dominacji jednych narodów nad innymi); pod kątem celów ekologicznych (powstrzymania degradacji środowiska naturalnego, zapewnienia przetrwania gatunków, zwiększenia bogactwa przyrody); pod kątem wpływu na światowy ład ekonomiczny (zaspokojenia potrzeb materialnych społeczeństw, zróżnicowania tempa wzrostu dochodu narodowego na osobę w różnych regionach świata, transferu kapitału i nagromadzonych bogactw, dostosowania technik i technologii produkcji do wymogów środowiska, zaprzestania produkcji ukierunkowanej na cele wojskowe. Autor przytacza w powyższych kwestiach opinię wybranych krytyków doktryny neoliberalnej, podając przykłady neoliberalnych założeń i praktyk będących w sprzeczności z ideałami rozwoju zrównoważonego. Rozważania kończy stwierdzeniem, iż doktryna neoliberalna, ze względu na swoje dogmaty, charakter oraz sposób wykorzystania nie jest w stanie zrealizować celów rozwoju zrównoważonego. Stanowi ona dla nich swoistą przeciwwagę.
Motywacyjne aspekty nierówności dochodowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Bartak, Jakub
Celem artykułu jest przedstawienie wpływu nierówności dochodowych na poziom i strukturę motywacji. Rozważania opierają się o podział motywacji na wewnętrzną i zewnętrzną oraz na koncepcji ukrytych kosztów bodźców zewnętrznych polegających na wypychaniu motywacji wewnętrznej. Po przedstawieniu głównych tez teorii wypychania motywacji wewnętrznej w artykule wykazano przesłanki sugerujące, że nierówności dochodowe mogą powodować zarówno pozytywne, jak i negatywne zmiany w poziomie i strukturze motywacji, co uznano za jeden z argumentów uzasadniających słuszność podziału nierówności na frustrujące i aktywizujące. Nierówności dochodowe uznano za silne bodźce zewnętrzne do działania mającego na celu zwiększanie dochodu, co stanowi ich aktywizującą funkcję. Jednak działania motywowane zewnętrznie nakierowane są głównie na cel i nagrodę zewnętrzną, a nie na działanie per se. Dlatego nierówności dochodowe mogą powodować także negatywne konsekwencje, takie jak pogoń za nieuzasadnionymi korzyściami, bylejakość czy pracę ukierunkowaną na wskaźniki zamiast realnych wyników.
Teoretyczne podstawy integracyjnego obszaru walutowego. Dylematy przystąpienia Polski do strefy euro
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Dobija, Mieczysław
Rozważania i analizy wskazują, że zespół kryteriów z Maastricht jest intelektualnie niedopracowany; nie zawiera warunku zgodności produktywności pracy, jest zatem niewystarczający do kwalifikacji państw kandydujących do strefy walutowej, jaką z zamierzenia miała być strefa euro. Polska, ze względu na niską produktywność pracy i finansowanie lwiej części deficytu sprzedażą papierów dłużnych na zagranicznych rynkach, nie powinna aspirować do obecnej strefy euro. Polska powinna dążyć do utrzymania samodzielności swoich decyzji ekonomicznych, czyli swojej podmiotowości. Jest też faktem, że strefa euro w zamierzonej formie bardziej dyskryminuje państwa (dzieli na grupy) niż je integruje. Właściwym kandydatem do tej strefy jest państwo, którego wskaźnik produktywności pracy jest wyższy niż 3,0, a wskaźnik Q dla Polski nie osiąga 2,0. Jeśli jednak założyciele Unii Europejskiej rzeczywiście pragną rozwijać integrację dla dobra narodów, to w organizacji strefy euro należy przeprowadzić wskazane reformy. Są one łatwe organizacyjnie i technicznie, lecz bardzo trudne politycznie. Jednak utworzenie strefy walutowej według wskazanych zasad wytworzy korzystny i trwały impuls rozwojowy, więc ten trud powinien zostać podjęty. Inna droga integracji może polegać na zainicjowaniu przez Polskę mniejszej strefy walutowej (na przykład tworzonej z państw Grupy Wyszehradzkiej i sąsiednich), która po osiągnięciu wyższej produktywności pracy, zintegruje się ze strefą euro na własnych warunkach.
Parytet produktywności pracy a rynkowy kurs walutowy w procesie ustalania poziomu kursu centralnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Jędrzejczyk, Marcin
Strefa euro, będąca przykładem unii walutowej, stanowi egzemplifikację tworzenia zintegrowanego systemu zróżnicowanych gospodarek z jedną, wspólną walutą. Początkowo strefa euro obejmowała kraje o zbliżonym stopniu rozwoju gospodarczego. Z czasem jednak rozszerzano strefę o inne gospodarki, które odbiegały poziomem rozwoju od pozostałych krajów członkowskich. Każde państwo aplikujące do strefy euro musi spełniać kryteria z Maastricht oraz poddaje się procedurze ustalenia poziomu kursu centralnego, które opiera się właściwie na zastosowaniu średniego rynkowego kursu walutowego do euro przed akcesją. Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji procedury pozwalającej na ustalenie kursu centralnego przy zastosowaniu parytetu produktywności pracy rozumianej jako iloraz realnego PKB oraz realnych kosztów pracy w gospodarce. Zaproponowane podejście umożliwia nie tylko usystematyzowanie istniejących procedur na gruncie teorii ekonomii, ale również podaje w wątpliwość tworzenie unii walutowej z krajów o zróżnicowanym parytecie produktywności pracy. Konsekwencje takiego działania połączone z rynkowym ustaleniem kursu centralnego skutkować może głębokim kryzysem gospodarki państwa o znacznie niższej produktywności, co miało miejsce w przypadku Grecji.
Spójność vs. niespójność rozwoju ekonomicznego regionów UE w latach 1995–2008. Część 2: Zmiana zróżnicowań rozwojowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Jabłoński, Łukasz; Misiak, Tomasz
Celem artykułu jest analiza spójności rozwoju ekonomicznego, mierzonego PKB per capita, regionów NUTS2 krajów UE w latach 1995–2008. W badaniu wykorzystano PKB per capita (wg PPP, USD, ceny stałe z 2000 roku) 189 regionów NUTS2 UE, którego dane statystyczne pozyskano z baz danych publikowanych przez OECD i Eurostat. W artykule przeanalizowano zróżnicowanie w latach 1995–2008 poziomów i stopy wzrostu PKB per capita badanych regionów. Przeprowadzono również analizę zróżnicowania względnego rozwoju ekonomicznego regionów UE, a także wewnątrz krajów członkowskich. Na podstawie przeprowadzonych badań trudno wyciągnąć jednoznaczny wniosek o konwergencji występującej między regionami UE. Zmniejszanie zróżnicowań w rozwoju ekonomicznym między regionami UE-27 wynikało z szybkiego wzrostu gospodarczego nowych krajów członkowskich. Co więcej, zmiany PKB per capita w regionach UE-15 nie ilustruje rosnącej spójności rozwoju ekonomicznego regionów tej grupy. Z kolei regiony UE-10 charakteryzowały się rosnącymi zróżnicowaniami PKB per capita, a więc pogłębiającą się niespójnością rozwoju ekonomicznego. Badając natomiast zmienności PKB per capita regionów wewnątrz krajów wynika, że większą spójnością regionalnego rozwoju ekonomicznego cechowały się regiony w krajach UE-15 w stosunku do UE-10. Zróżnicowanie regionów wewnątrz krajów w grupie UE-15, ze względu na PKB per capita, były niższe w stosunku do regionów krajów UE-10. Co więcej, zróżnicowania te w krajach UE-10 silniej pogłębiły się w stosunku do regionów starej piętnastki.
Polska gospodarka u progu 2014 roku – statystyczna analiza porównawcza w układzie międzynarodowym oparta na wybranych wskaźnikach makroekonomicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Jegorow, Dorota
W artykule w sposób syntetyczny dokonano identyfikacji aktualnej kondycji polskiej gospodarki. Analiza oparta została na podstawowych miarach statystycznych, zaczerpniętych z baz Eurostatu: PKB na mieszkańca wg parytetu siły nabywczej, wskaźnik zatrudnienia, wskaźnik bezrobocia, miesięczna płaca minimalna, miesięczna płaca minimalna jako % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, poziom kosztów pracy, udział niskich płac wśród wszystkich pracujących. Synteza zorientowana została na te obszary gospodarki, które poddawane są nader często skrajnym ocenom, tworząc tym samym zwodniczą płaszczyznę poznawczą. Dyskusji poddany został potencjalny związek globalnego kryzysu gospodarczego z aktualnym stanem krajowej gospodarki. Ostateczne polska gospodarka sklasyfikowana została w grupie takich krajów, jak: Bułgaria, Rumunia, Litwa i Łotwa. Bardzo niska siła nabywcza, plasująca się znacznie poniżej średniej europejskiej, wielokrotnie zdystansowała ww. kraje od liderów rozwoju gospodarczego. Sytuacja ta ma swoje transparentne odzwierciedlenie w niskiej wartości PKB na mieszkańca wg parytetu siły nabywczej. Poważnym problemem hamującym rozwój polskiej gospodarki jest niekorzystna sytuacja na rynku pracy. Problem dotyczy głównie niskiego wskaźnika zatrudniania oraz niskich wynagrodzeń. Polska nie predestynuje do grona krajów o wysokim rozwoju gospodarczym. Poszukiwanie szans rozwojowych w tworzeniu konkurencji w ramach niskich kosztów pracy jest chybioną tezą, szkoda, że utrwalaną przez polskie elity rządzące. Sytuacja jest zła niezależnie od przyczyn, ale jeszcze nie patowa. Polska gospodarka w opisie formułowanym na gruncie polityk publicznych przedstawiana jest w sposób skrajnie odmienny, a co gorsza – tworząc dualizm poznawczy w kontekście analiz naukowych.
Znaczenie wykorzystania sieci komputerowych w zintegrowanym rozwoju gospodarczym Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Bolonek, Ryszarda
Celem artykułu jest skonfrontowanie nowych zintegrowanych strategii rozwojowych na lata 2014–2020 z analizą stanu obecnego w zakresie wybranego obszaru problemowego dotyczącego społeczeństwa informacyjnego dla identyfikacji zagrożeń rozwojowych w tym zakresie. Analiza została zawężona do problematyki rozwoju sieci w przedsiębiorstwach jako podstawy tworzenia nowych związków kooperacyjnych przedsiębiorstw. Możliwe jest zbudowanie podstaw nowoczesnej gospodarki wspartej nowymi powiązaniami kooperacyjnymi przedsiębiorstw w oparciu o wykorzystanie nowych technologii komunikacyjno-informatycznych, jednakże pod pewnymi warunkami. Jednym z nich jest ułatwienie procesu ponownej centralizacji prywatnych przedsiębiorstw dla realizacji określonych celów: marketingu globalnego, znaczących inwestycji, działalności badawczo-rozwojowej etc. Istotne jest także, aby inwestycje w spójną infrastrukturę informatyczno-telekomunikacyjną były bardziej znaczące, niż w tradycyjną infrastrukturę transportową. Rozwój powiązań przedsiębiorstw typu klastry winien być oparty na oddolnych powiązaniach przedsiębiorstw w sieci komputerowej, a rolą państwa jest aktywne wspieranie rozwoju rodzimych sieci komputerowych.
Integracja wiedzy i edukacji i jej znaczenie dla zarządzania rozwojem społeczno-gospodarczym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piontek, Barbara; Buczek, Paulina
Tempo zachodzących przemian gospodarczych i społecznych, a także zjawiska występujące w zmieniającym się otoczeniu, implikują potrzebę zrozumienia istoty i znaczenia wiedzy i edukacji. W niniejszym artykule podjęto próbę zintegrowania kategorii wiedza i edukacja. Kategorie te są z sobą logicznie powiązane i tylko kompleksowe podejście, poprawne zdefiniowanie pozwala zrozumieć zachodzące pomiędzy nimi relacje, które mają kluczowe znaczenie dla zarządzania rozwojem społeczno-gospodarczym. Podmiotem integrującym poszczególne kategorie jest człowiek, który czynnie uczestniczy na każdym etapie tworzenia zasobu wiedzy, użytkowania, jak i procesu edukacji. Proces integracji wiedzy i edukacji dokonuje się przez człowieka i dla człowieka. Można stwierdzić, że przedmiotem jest wiedza, procesem edukacja, a podmiotem człowiek. Człowiek ma fundamentalne znaczenie w kształtowaniu zarówno wiedzy, jak i edukacji. A jego funkcja jest sprzężona zwrotnie, z jednej strony jest dawcą, z drugiej biorcą zarówno zasobu, jakim jest wiedza, jak i procesu, jakim jest edukacja. Oderwanie zasobu wiedzy od procesu edukacji skutkuje dysfunkcjami zarówno w sferze funkcjonowania człowieka, jak i gospodarki. Znaczenie wiedzy i edukacji w procesach kształtowania i zarządzania rozwojem jest oczywiste, niemniej jednak bardzo często można spotkać się z poglądem, w którym wiedza jest produktem końcowym. Tymczasem należy pamiętać, że wiedza zdobywana w procesie edukacji jest fundamentem i stanowi podstawę dla wszelkich działań oraz, że kategorie te mają wymiar realny, a umiejętne zarządzanie nimi w procesach rozwoju społeczno-gospodarczego daje możliwość ich weryfikacji.
Systemy kognitywne jako nowy wymiar informatyki ekonomicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Tadeusiewicz, Ryszard
Zadania, jakie współczesne życie gospodarcze stawia przed kierownictwem firm i przedsiębiorstw są coraz trudniejsze. Na szczeblu zarządzania operacyjnego i taktycznego zadania te są obecnie ułatwiane przez technikę komputerową. Cyfrowe gromadzenie danych i ich przetwarzanie zdecydowanie ułatwia pracę kierowników poszczególnych zespołów pracowników albo całych działów. Dostępne są hurtownie danych oraz oprogramowanie typu DSS i OLAP, służące do bieżącego wspomagania procesów podejmowania decyzji. Dziś nikt sobie nie wyobraża, że mogłoby ich nie być! Jednak te wygodne i przydatne narzędzia informatyczne przestają wystarczać na wyższych szczeblach zarządzania. Dyrektorom i prezesom realizującym określoną politykę ekonomiczną poprzez zarządzanie firmą na poziomie strategicznym potrzebne są narzędzia dostarczające wiedzy, a nie danych czy informacji. Na tym etapie samo gromadzenie faktów ekonomicznych i ich analiza nie wystarczają. Niewystarczające są też oferowane przez współczesne komputery typowe narzędzia analityczne, pozwalające śledzić związki między danymi i obserwować trendy. W artykule jest mowa o nowych generacjach systemów informatyki gospodarczej, w których komputer może nie tylko badać i analizować formę informacji (na przykład konkretne wartości wskaźników, ich wzajemne relacje i zmiany), ale potrafi także zrozumieć znaczenie tych informacji. Podstawą do budowy tej nowej generacji systemów wspomagających zarządzanie musi być jednak nie tradycyjna informatyka, ale kognitywistyka. W pracach autora i współpracowników systemy te nazwano UBMSS (Understanding Based Managing Support Systems) dla odróżnienia ich od innych klas systemów przetwarzania i analizy danych. W treści opracowania pokazano, jak takie systemy mogą być budowane i jak mogą działać.
Konkurencja pomiędzy podmiotami edukacyjnymi prowadzącymi kształcenie na poziomie średnim w zakresie ofert edukacyjnych na tle wybranych regionów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Polcyn, Jan
Wskazano na mechanizmy kształtujące konkurencję w edukacji zarówno od strony podaży (oferta edukacyjna), jak i od strony popytu (zainteresowanie kandydatów kształceniem w szkołach średnich). Dokonano też analizy podaży i popytu na kształcenie w szkołach średnich w wybranych regionach. W wyniku prowadzonych analiz stwierdzono, że tylko ok. 16% oddziałów szkolnych cieszy się większym zainteresowaniem niż liczba oferowanych miejsc kształcenia. Nadmiar miejsc oferowanych w szkołach średnich (nadmierna podaż) może mieć negatywny wpływ na jakość tworzonego w przyszłości kapitału ludzkiego. Sugeruje się wprowadzenie pełnego konkurowania podmiotów edukacyjnych poprzez przekazanie odpowiedzialności finansowej bezpośrednio do szkół państwowych; szkolnictwo prywatne taką odpowiedzialność ponosi od początku swego funkcjonowania. Pełna odpowiedzialność za kształcenie będzie możliwa po bezpośrednim przekazaniu subwencji oświatowej do szkoły z pominięciem organu prowadzącego (starostwa). Rynek edukacyjny jest rynkiem wymagającym konkurencji zarówno po stronie producenta (szkoły), jak i po stronie konsumenta (ucznia). Te dwie płaszczyzny konkurowania mają bowiem znaczący wpływ na jakość kształcenia. Artykuł zawiera sugestie dla szeroko rozumianej praktyki edukacyjnej mające na celu poprawę funkcjonowania rynku edukacyjnego.
Nierówności w wydatkach na edukację w europejskich gospodarstwach domowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piekut, Marlena
Celem artykułu było zbadanie zróżnicowania poziomu wydatków na edukację oraz ich udziału w wydatkach ogółem w europejskich gospodarstwach domowych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na gospodarstwa domowe zlokalizowane w Polsce. Postawiono dwie hipotezy badawcze: 1. Obserwuje się wzrost wydatków na edukację, a procesy konwergencji społecznej prowadzą do zmniejszania dysproporcji w wydatkach pomiędzy gospodarstwami domowymi z różnych krajów europejskich. 2. Kryzys finansowo-ekonomiczny doprowadził do spowolnienia wzrostu wydatków na edukację w europejskich gospodarstwach domowych. Materiał źródłowy stanowiły bazy danych GUS i Eurostat. W latach 1995–2008 malało zróżnicowanie w wydatkach na edukację między krajami europejskimi a w okresie kryzysu finansowo-ekonomicznego doszło do wzrostu dyspersji. Największymi wydatkami na edukację odznaczali się Norwegowie, Luksemburczycy i Szwajcarzy. Najwyższy zaś udział wydatków na edukację w wydatkach ogółem dotyczył Cypru, Islandii i Irlandii. Poziom wydatków na edukację oraz udział tych wydatków w wydatkach ogółem w Polsce jest najbardziej zbliżony do krajów o podobnym położeniu geopolitycznym (Litwa, Rumunia i Bułgaria). W Polsce najwięcej na edukację przeznaczano w gospodarstwach domowych pracowników na stanowiskach nierobotniczych, pracujących na własny rachunek, z głową rodziny legitymującą się wyższym poziomem wykształcenia oraz w gospodarstwach domowych najzamożniejszych, najmniej zaś w gospodarstwach domowych, w których głową rodziny była osoba z niskim poziomem wykształcenia, w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów oraz najuboższych.
Rozwój zawodowy a współczesne wyzwania na rynku pracy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Pawlak, Justyna
Poszukując warunków zintegrowanego rozwoju natrafiamy na obszar, w którym spotka się problematyka związana z optymalnymi warunkami rozwoju organizacji oraz problematyka rozwoju zatrudnionych w niej osób. Wspólną częścią tych dwóch dziedzin jest rozwój pracowników, który dokonuje się w obszarze zawodowym. Od wielu lat znane są stadia rozwoju zawodowego, niemniej jednak sytuacja na współczesnym rynku pracy sprawia, że kariera zawodowa coraz rzadziej ma charakter liniowy. Oznacza to między innymi, że w czasie rozwoju zawodowego jednostka powinna nabyć takich kompetencji, które pozwolą jej poradzić sobie z tempem zmian, koniecznością adaptacji do nowych warunków i wielozadaniowością. Procesy globalizacji, substytucja personelu przez automaty, zmiany demograficzne oraz zmiany sposobu zatrudniania powodują, że pracownicy często przestają wiązać się z jedną czy kilkoma organizacjami, a zaczynają funkcjonować na zewnętrznym rynku pracy. Daje im to z jednej strony większą swobodę i możliwość samorealizacji, ale z drugiej strony wymaga większej samodzielności, kreatywności, elastyczności i przedsiębiorczości. Dlatego też istotne jest, aby do tych wyzwań, jakie stawia przed pracownikami współczesność, dopasować edukację i poradnictwo zawodowe oraz szukać odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób łączyć konieczność elastyczności i mobilności z poczuciem bezpieczeństwa pozwalającym na obniżenie stresu zawodowego. Zatem zintegrowany rozwój zawodowy oznacza między innymi uczenie się łączenia: wielozadaniowości, elastyczności i budowania współczesnego typu kariery, opartej na indywidualnej, przedsiębiorczej niezależności, z rozpoznawaniem własnych zdolności, predyspozycji i potrzeb, by móc je do siebie optymalnie dopasować.
Zatrudnienie chronione osób z niepełnosprawnościami – wybrane przykłady funkcjonujące w krajach Europy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Garbat, Marcin
W artykule przedstawiono wybrane elementy rehabilitacji zawodowej oraz zatrudnienia chronionego osób z niepełnosprawnością, jakie funkcjonują w Europie. Można stwierdzić, iż nie istnieje uniwersalny model w tym zakresie. Każdy kraj posiada swoją oryginalną politykę w zakresie zatrudniania chronionego osób z niepełnosprawnością, opartą na własnych doświadczeniach, kulturze, zasobach oraz możliwościach. Doświadczenie wielu państw wykazało, że jednym z warunków rozwoju rehabilitacji zawodowej jest koordynacja w tym zakresie prac planowanych przez różne instytucje i urzędy. Wynika to z wielostronności samego zagadnienia, narastania z roku na rok nowych problemów, powstania placówek rehabilitacji oraz w zależności od tematyki – podporządkowania problematyki rehabilitacyjnej różnym resortom i instytucjom, które rozwiązują je często na własną rękę.
Style kierowania a przejawy kultury organizacyjnej w przedsiębiorstwie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Wyszkowska, Zofia
W artykule przedstawiono style kierowania występujące w przedsiębiorstwie oraz związki zachodzące pomiędzy stosowanymi stylami kierowania i przejawiającą się kulturą organizacyjną. Style kierowania rozpoznano przy pomocy testu Reddina. W metodzie tej uwzględnia się nastawienie kierowników na zadania, relacje międzyludzkie i efekty związane z wykonywaniem wyznaczonych zadań. Zastosowana metoda pozwala na wyodrębnienie czterech stylów kierowania efektywnych i czterech nieefektywnych. Style kierowania oceniano u kierowników pięciu podstawowych działów znajdujących się w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa. Wśród kierowników korzystających z efektywnych stylów kierowania byli biurokraci, inspiratorzy, operatywni pragmatycy i życzliwi autokraci. W grupie przedstawicieli stylów mniej efektywnych byli dezerterzy, jeden dyktator i jeden misjonarz. Zaobserwowano znaczne różnice występujące wśród ocenianych kierowników w wartościach oceniających nastawienie na zadania, pracowników i efektywność. O przejawach kultury organizacyjnej wypowiadali się za pośrednictwem kwestionariusza ankiety podwładni ocenianych kierowników. Badanie przeprowadzono w przedsiębiorstwie portu lotniczego działającego jako spółka akcyjna. W badaniu uczestniczyło 15 kierowników i 124 pracowników podwładnych kierownikom. Kwestionariusz dotyczący oceny przejawów kultury organizacyjnej zawierał stwierdzenia pozwalające wskazać profil wiodących wartości kulturowych w obszarze zarządzania, komunikacji, relacji międzyludzkich zachodzących pomiędzy pracownikami i symboli. W prowadzonych badaniach została zachowana zasada pełnej anonimowości. Analiza zebranych danych empirycznych pozwoliła stwierdzić, że kierownicy w większości stosują efektywne style kierowania, jednak nie stwierdzono istotnych zależności pomiędzy stylami kierowania i określonymi przejawami kultury organizacyjnej.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 39(3)/2014 według Data dodania