Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 59(3)/2019

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/4976

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 19 z 19

Rozwój a system kulturowy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kleer, Jerzy
Związki między rozwojem a systemem kulturowym są niezwykle ważne, chociaż w większości dyscyplin naukowych nie znajdują dostatecznego odzwierciedlenia, zwłaszcza w naukach ekonomicznych. Rozwój jest w jakimś najogólniejszym ujęciu efektem skumulowanego zasobu produkcyjnego, warunków geograficzno-naturalnych, skumulowanej wiedzy, zwiększaniem praw szerokich warstw społecznych, otwartości na rozwiązania zewnętrzne, kreatywności jednostek czy większych grup, zdolności do współdziałania w większych zespołach, a także solidarności i tolerancyjności. Na rozwój składa się zespół następujących składników: terytorium państwa, środowisko geograficzne, miasta i ich szczególny charakter, populacja i jej charakter oraz poziom edukacyjny, a zwłaszcza rola państwa i jego model polityczny. Definiując system kulturowy, należy przede wszystkim podkreślić, iż w przeciwieństwie do rozwoju, który charakteryzuje się zmiennością, system kulturowy cechuje się dużą trwałością. System kulturowy ujmuję w swoistym pięciokącie. Są to: język, tradycja, historia, religia i stosunek społeczeństwa do państwa i państwa do społeczeństwa. Język odgrywa szczególną rolę, służy i ułatwia przepływ dóbr i usług, a przede wszystkim jest środkiem komunikacji. Stanowi mechanizm porozumienia na poziomie państwa, a także z innymi społecznościami. Języki mają charakter lokalno-narodowy, a niektóre mają szerszy zasięg. Język wreszcie upowszechnia różne cele oraz ideologie. Tradycja stanowi kumulację doświadczeń przeszłości, zarówno tych, jakie w rzeczywistości miały miejsce, jak i tych zmitologizowanych. Rozróżnić można tradycje pozytywne, jak i negatywne, związane z własnym społeczeństwem, jak i światem zewnętrznym. Historia dotyczy ciągłości historycznej poszczególnych państw, zwłaszcza pojawienia się państw nowoczesnych, skutków I i II wojny światowej, a także epoki nowoczesnej i pojawienia się nowych państw w wyniku dekolonizacji i transformacji systemowej. Religia odgrywa istotną rolę w kształtowaniu systemu wartości, wpływie na państwo, a jednocześnie charakteryzuje się konfliktogennością w stosunku do innych religii, co zwłaszcza ma miejsce w okresie różnych przesileń, w tym głównie cywilizacyjnych. Stosunek do państwa dotyczy głównie wzajemnych relacji między państwem (elitami władzy) a społeczeństwem. Podstawowe znaczenie ma tu geneza państwa, jego ciągłość, stopień zaufania społeczeństwa, a także model polityczny, opiekuńczy czy opresyjny. Rozwój mimo pewnych rozwiązań unifikacyjnych w sferze ekonomiczno-technicznej, a po części edukacyjnej i kulturowej, nie eliminuje różnic wywodzących się z tradycji, historii, a także religii. Państwo może je dzięki swojej polityce wewnętrznej i zewnętrznej, częściowo eliminować. System kulturowy stanowi współcześnie jedno z ważniejszych zagrożeń rozwojowych.
Ponadnarodowe podmioty gospodarcze i ich wpływ na politykę ekonomiczną państwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Polak, Ewa; Polak, Waldemar
W ostatnich trzydziestu latach rośnie rola i znaczenie globalnych i regionalnych organizacji gospodarczych. Nadają one ton i kierunek nie tylko przemianom ekonomicznym, ale i politycznym, społecznym oraz kulturowym we współczesnym świecie. Wpływają na kondycję ekonomiczną państw i regionów. Stopniowo przejmują globalną władzę. Spychają one politykę i związane z nią zasady demokracji na margines. Przyjęło się uważać, iż przynależność do tych organizacji oraz zainteresowanie kapitału ponadnarodowego określonym państwem, uwiarygodnia, nobilituje i włącza kraje do światowego systemu gospodarczego. Dla krajów biedniejszych lub pogrążonych w kryzysie wiąże się to z możliwością uzyskania zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy, dostępu do postępu technicznego lub dopływu kapitału produkcyjnego. Okupione jest to jednak koniecznością akceptacji ujednoliconej neoliberalnej polityki gospodarczej, ograniczeniem suwerenności i rezygnacją z części swoich kompetencji i, a nawet interesów. Celem podjętych badań jest analiza głównych uwarunkowań współczesnej polityki gospodarczej i kierunków jej zmian oraz skutków oddziaływań procesów i sił globalnych na decyzje podejmowane w gospodarce.
Geopolityczne czynniki innowacyjnego rozwoju Polski i krajów Trójmorza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Dobija, Mieczysław
Ważnym kierunkiem przyszłego rozwoju Polski jest budowanie unii państw Trójmorza. Jest to droga realistyczna w obecnych uwarunkowaniach geopolitycznych, ale długa i niełatwa. Unia Trójmorza do swojej samodzielności politycznej potrzebuje własnej strefy walutowej, która zapewni niezależność i oryginalną siłę ekonomiczną państwom członkowskim. Ta strefa walutowa różni się istotnie w teorii i praktyce od strefy euro; jest ona integracyjna a nie dyskryminacyjna. Jej podstawą jest ekonomia pracy, w której bank centralny nie ma prawa emisji waluty, lecz działa jako płatnik wynagrodzeń dla sektora budżetowego. W wyniku tworzenia unii ujawnią się pozytywne czynniki innowacyjne jak zwiększenie skali działalności i postępowa organizacja finansów państwa. Artykuł zawiera także teorię translacji wielkości ekonomicznych do wspólnej jednostki pieniężnej.
Ocena innowacyjności polskiej gospodarki na tle krajów Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Miłek, Dorota; Mistachowicz, Marta
Wiedza i innowacje stanowią podstawowy nośnik procesów rozwoju. Potwierdza to reorientacja polityki Unii Europejskiej na lata 2014–2020, w ramach której zdynamizowanie budowy gospodarki wiedzy i innowacji, dążenie do efektywnego wykorzystania proinnowacyjnych zasobów oraz wzmacnianie systemów innowacji postrzegane jest jako podstawowy wymiar oddziaływania gospodarczego. Celem artykułu jest identyfikacja i ocena poziomu innowacyjności Polski na tle krajów Unii Europejskiej w latach 2011 i 2016. Do oceny potencjału innowacyjnego wykorzystano nakłady na działalność badawczo-rozwojową (B+R), zatrudnienie w tego rodzaju działalności oraz wskaźniki odnoszące się do efektów działalności innowacyjnej w postaci ochrony własności intelektualnej i przemysłowej. W wyniku badań zidentyfikowano grupy krajów o najwyższym, wysokim, niskim i bardzo niskim poziomie innowacyjności. Na tle krajów UE pokazano pozycję innowacyjną Polski, która znalazła się w 2016 roku w grupie państw o niskim poziomie innowacyjności. Ponadto w badaniach wykorzystano syntetyczny wskaźnik Summary Innovation Index (SII), na podstawie którego Polska znalazła się w obu badanych latach w grupie umiarkowanych innowatorów zajmując 23. i 24. pozycję.
Kwestia agrarna w niepodległej Rzeczypospolitej – aspekt ekonomiczny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Zegar, Józef Stanisław
Kwestia agrarna, wniesiona na forum dyskursu społecznego pod koniec XIX wieku, to wielce złożony problem teoretyczny o rozległych skutkach praktycznych, powodowanych przez różne sposoby jej rozwiązywania. Kwestia ta odnosi się do przekształcenia społeczno-ekonomicznej formacji agrarnej w formację przemysłową. W tej pierwszej dominowały tradycyjne gospodarstwa chłopskie, natomiast w tej drugiej kolejno gospodarstwa farmerskie, przedsiębiorstwa rolne i korporacje rolno-przemysłowe. Kluczową rolę w tej transformacji odgrywał kapitał napędzany przez imperatyw ciągłej akumulacji – maksymalizacji zysku. Osobliwość rozwiązywania kwestii agrarnej polegała na zaprzęgnięciu chłopów do owego przekształcenia i to w interesie kapitału a nie dobra chłopów. Polska odzyskując niepodległość odziedziczyła jednocześnie nabrzmiałą kwestię agrarną, objawiającą się dominacją drobnych i nisko produktywnych gospodarstw chłopskich, które dysponowały ogromnymi niewykorzystywanymi zasobami pracy a jednocześnie borykały się z niedostatecznymi dla egzystencji dochodami. Obok gospodarstw chłopskich funkcjonowały gospodarstwa ziemiańskie – także nisko produktywne – i nieliczne przedsiębiorstwa rolne. W międzywojniu kwestia agrarna nie znalazła rozwiązania. W okresie PRL podjęta próba rozwiązania kwestii agrarnej na drodze uspołecznienia nie powiodła się, natomiast ogólny rozwój społeczno-gospodarczy umożliwił „zdjęcie” nadwyżek siły roboczej z rolnictwa oraz wzrost produktywności rolnictwa. Transformacja ustrojowa lat 90. uchyliła bariery doktrynalne i instytucjonalne transformacji rolnictwa rodzinnego, natomiast warunki ekonomiczne powstały dopiero po akcesji Polski do Unii Europejskiej i objęciu rolnictwa mechanizmami wspólnej polityki rolnej.
Strukturalny wymiar ubóstwa na Ukrainie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Lypchuk, Vasyl
Ubóstwo jest obecnie jednym z najbardziej dotkliwych problemów społeczno-gospodarczych Ukrainy. Celem artykułu jest znalezienie potwierdzenia wysokiego poziomu oraz specyfiki przyczyn ubóstwa na Ukrainie. W artykule wyjaśniono istotę pojęcia „ubóstwa” we współczesnej nauce, a także osobliwości dyskusji na jego temat oraz problemy związane z metodą jego pomiaru, w szczególności na poziomie krajowym. Jako dominującą przyczyną ubóstwa na Ukrainie wymieniono sytuację gospodarczo-polityczną. Przeanalizowano dynamikę głównych monetarnych wskaźników ubóstwa. Szczególna uwaga poświęcana jest badaniu strukturalnych aspektów ubóstwa w odniesieniu do kryteriów demograficznych i osadniczych. Na podstawie analizy strukturalnej identyfikowano najbardziej krytyczne grupy mieszkańców i proponowane mechanizmy pozwalające przezwyciężyć to zjawisko na Ukrainie. W oparciu o przeprowadzone badania można stwierdzić, że struktura wiekowa, społeczna, miejsce zamieszkania oraz zatrudnienia są podstawowymi kryteriami zróżnicowania biednej ludności Ukrainy. Zastosowane metody badawcze to analiza porównawcza, statystyczna analiza danych, obliczenia własne oraz przegląd literatury. Wykorzystano dane pochodzące z bazy Państwowej Służby Statystyki Ukrainy oraz Instytutu Demografii i Studiów Społecznych.
Rozważania o istocie własności i właścicielach spółdzielni w procesie transformacji polskiej spółdzielczości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Chyra-Rolicz, Zofia
Doświadczenia transformacji polskiej spółdzielczości koncentrowały się wokół odbudowy organizacyjnej, powrotu do zasad i wartości spółdzielczych, przygotowaniu nowego prawa spółdzielczego, waloryzacji udziałów członkowskich, przywracających podmiotowość spółdzielcom. Inspiracji poszukiwano w demokratycznych rozwiązaniach prawnych II Rzeczypospolitej. Istotną rolę w tych przeobrażeniach odegrało uznanie własności spółdzielczej za własność prywatną członków spółdzielni, co ograniczyło prywatyzację majątku spółdzielczego, lecz nie doprowadziło do odtworzenia strat spółdzielczości poniesionych w wyniku doktrynalnej prywatyzacji. Akcesja do UE umożliwiła korzystanie z pomocowych programów i adaptacji nowych wzorów spółdzielczej współpracy.
Rola spółdzielczości w rozwoju społeczno-gospodarczym w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kawa, Marta; Kuźniar, Wiesława
Celem artykułu jest określenie etapów rozwoju ruchu spółdzielczego oraz znaczenia spółdzielczości w rozwoju społeczno-gospodarczym w Polsce. Ponadto przedstawiono spółdzielnie na tle gospodarki narodowej oraz aktualny stan liczby spółdzielni działających w Polsce w poszczególnych branżach gospodarki w latach 1989–2016. Rola i pozycja spółdzielczości w rozwoju społeczno-gospodarczym znacznie się różniła na poszczególnych etapach rozwoju, co wynikało z odmiennych warunków funkcjonowania i polityki państwa. Spółdzielczość od początku powstania odgrywała ważną rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym. W latach 1947–1989 spółdzielnie odgrywały znaczącą rolę w gospodarce, co wynikało z polityki państwa. Po zmianie systemu gospodarowania pozycja spółdzielczości znacznie się zmniejszyła w zakresie udziału sektora spółdzielczego w gospodarce narodowej oraz liczby podmiotów spółdzielczych w tradycyjnych branżach. Pojawiły się natomiast nowe formy spółdzielcze takie jak spółdzielnie socjalne, grupy producentów rolnych, co świadczy o przydatności tej formy gospodarowania do rozwiązywania wielu problemów społecznych i gospodarczych. O pozycji spółdzielczości powinny decydować potrzeby polskiej gospodarki i polskiego społeczeństwa. Rozwijać powinny się formy spółdzielcze dostosowane do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej Polski i warunków gospodarki rynkowej. Nie jest ważna pozycja w gospodarce narodowej, ale przede wszystkim wartości, którymi kierują się spółdzielnie, a które będą przynosić korzyści nie tylko ekonomiczne, ale i społeczne. Spółdzielczą formę gospodarowania opartą o wartości takie jak uczciwość, demokracja, troska o innych można wykorzystać jako instrument do rozwiązywania wielu problemów społeczno-gospodarczych. Jest to kierunek rozwoju spółdzielczości opartej o wartości.
Peryferyjność a nierówności i dysproporcje rozwojowe na poziomie regionalnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Tuziak, Arkadiusz
W artykule podjęto zagadnienie peryferyjności w kontekście problematyki rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem jej skutków w postaci nierówności i asymetrii w układzie relacji i zależności między centrum a peryferiami. W pierwszej części opracowania ukazano złożoność i wielowymiarowość zjawiska peryferyjności regionalnej, analizując jego najważniejsze kryteria i przyczyny. Następnie przedstawiono różnorodność koncepcji teoretycznych rozwoju regionów peryferyjnych, wychodząc od dychotomicznego podziału na teorie rozwoju egzogenicznego i endogenicznego. W drugiej części artykułu ukazano zmianę w podejściu do rozwoju regionów peryferyjnych, której istota polega na ewolucji myślenia (i działania w ramach polityki regionalnej) w kierunku uznania nadrzędności potencjałów i zasobów endogenicznych. Przedstawiono także wybrane aspekty peryferyjności polskich i europejskich regionów.
Uwarunkowania jakości życia w polskich województwach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Majecka, Agata; Nowak, Paulina
Jakość życia postrzega się najczęściej jako stopień zaspokojenia przez ludzi potrzeb o różnorodnym charakterze. Zainteresowanie jakością życia w życiu publicznym obserwuje się zawsze. Wynika to z faktu, iż jakość życia dotyczy wszystkich ludzi i w ogólnym ujęciu jest utożsamiana ze szczęściem, zadowoleniem, satysfakcją z życia. Jednocześnie jest to kategoria, którą warunkuje wiele czynników zarówno osobistych, jak i społecznych, w tym m.in.: zdrowie, warunki życia, środowisko przyrodnicze w miejscu zamieszkania, aktywność zawodowa i obywatelska, bezpieczeństwo publiczne, działalność kulturalna i rekreacyjna, edukacja, relacje społeczne. Dodatkowo, jest trudna do oceny z uwagi na subiektywny i obiektywny aspekt jej pomiaru. Celem artykułu jest ocena jakości życia mieszkańców polskich województw według kluczowych jej obszarów. W przedmiotowym opracowaniu pomiar poziomu jakości życia przeprowadzono dla 2016 roku i obejmuje on obiektywną ocenę jakości życia w polskich województwach, z uwzględnieniem aspektu subiektywnego. Wykorzystano tu taksonomiczną metodę Z. Hellwiga dla oceny poziomu jakości życia, która pozwoliła na diagnozę zróżnicowań międzywojewódzkich. Jakość życia w polskich regionach, w świetle badań, jest znacząco zróżnicowana. Uwidacznia się podział województw na Polskę Wschodnią o niższym poziomie jakości życia i Polskę Zachodnią o wyższym poziomie jakości życia. Przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić grupy regionów o najwyższym, wysokim, średnim i najniższym poziomie jakości życia.
Portal Geostatystyczny jako narzędzie badawcze nierówności na lokalnych rynkach pracy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Surówka, Agata
Rozwój transportu lotniczego, zwłaszcza portów lotniczych, należy do efektywnych i nowoczesnych czynników konkurencyjności oraz rozwoju regionów w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. W ostatnim okresie duże znaczenie praktyczne mają badania w zakresie wpływu transportu lotniczego na nierówności na lokalnych rynkach pracy. Zagadnienia te stały się źródłem zainteresowania w opracowaniu. W literaturze przyjmuje się, że obszarami oddziaływania portów lotniczych na regionalne rynki pracy są trzy izochrony: 60, 90 i 120 minut. W związku z tym, że współczesna nauka nie dostarcza propozycji identyfikacji obszarów, które mieszczą się na tym terenie, w tekście zaproponowano proces za pomocą którego jest to możliwe. Jako narzędzie badawcze wykorzystano Portal Geostatystyczny. Należy podkreślić, że zaproponowany sposób gromadzenia danych statystycznych dla tych obszarów oraz graficznej prezentacji wyników stanowi istotną kwestię w analizie wpływu polskich portów lotniczych na wzrost gospodarczy. W opracowaniu wykorzystując ten aparat przeprowadzone zostało badanie. Pozwoliło to na ocenę dysproporcji na lokalnych rynkach pracy. Zaproponowany sposób to nowe, skuteczne, użyteczne oraz nowoczesne podejście pozyskiwania i analizy danych statystycznych dla obszarów ciążenia polskich portów lotniczych. Należy również podkreślić, że stanowi ono pewien wkład autorki w rozwój badań nad rozwojem społeczno-gospodarczym regionów. Opracowanie podzielono na dwie zasadnicze części. Pierwsza charakteryzuje Portal Geostatystyczny. W drugiej zaprezentowano fragment wyników z przeprowadzonego rozległego badania własnego. Źródłem pochodzenia danych były informacje statystyczne opracowane przez Główny Urząd Statystyczny. Całość zakończona została podsumowaniem zawierającym najważniejsze ustalenia badawcze.
Nowa formuła celów kształcenia w kontekście wyzwań zarządzania dydaktyką akademicką
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Adamska-Chudzińska, Małgorzata
Celem artykułu jest przedstawienie na tle aktualnych wyzwań zarządzania dydaktyką akademicką pożądanej formuły celów kształcenia, których realizacja z jednej strony wzmocni status szkół wyższych, a z drugiej umożliwi ich absolwentom efektywne funkcjonowanie zawodowe. Zaprezentowano istotę kształcenia akademickiego, zwracając uwagę na odróżnienie „przekazu wiedzy” od „uprawiania nauki”. Wskazano i omówiono główne wyzwania zarządzania dydaktyką akademicką, przed jakimi stają obecnie szkoły wyższe. Zaliczono do nich: szybką dezaktualizację wiedzy nabywanej w szkołach wyższych; niespójność relacji nauczyciel akademicki –student oraz dysproporcje rozwojowe zdolności poznawczych współczesnych studentów. Zaproponowano nową formułę celów kształcenia obejmującą trzy wymiary, a mianowicie: (1) rozwój wiedzy i umiejętności specjalistycznych; (2) rozwój wiedzy ogólnej i formowanie postaw oraz (3) wdrażanie do badań naukowych i rozwój zdolności poznawczych. Zaprezentowana formuła celów kształcenia oparta została na założeniu, że wszystkie wskazane wymiary powinny się dopełniać i tworzyć kompendium działań współistniejących. Kształcenie nie sprowadza się wówczas jedynie do przekazywania wiedzy jako rezultatów wcześniejszych badań, lecz umożliwia jej głębsze zrozumienie i rozwój indywidualnych zdolności pozwalających efektywnie funkcjonować w złożonej, zmiennej rzeczywistości. Artykuł opracowano na podstawie studiów literaturowych z zakresu współczesnej edukacji akademickiej głównie ostatniego 10-lecia. Wykazano, że dla przezwyciężenia widocznego w dotychczasowych programach studiów rozdźwięku pomiędzy wiedzą fachową a rozwojem zdolności indywidualnych istotne jest nadanie celom kształcenia wymiaru „naukowości” uwzględniającego udział studentów w badaniach naukowych i umożliwiającego osiągnięcie szerszego profilu rozwoju.
Emerytury na Kubie: w poszukiwaniu nierówności
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Poteraj, Jarosław
Artykuł o systemie emerytalnym Kuby prezentowany jest w układzie: 1) Rozwój historyczny systemu emerytalnego na Kubie, 2) Stan obecny systemu emerytalnego na Kubie, 3) Wyzwania i przewidywane zmiany. Celem badawczym autora jest odnalezienie w kubańskim systemie emerytalnym zróżnicowań, powodujących istnienie nierówności w dochodach osób zaawansowanych wiekowo. Zastosowaną metodą badawczą jest przede wszystkim metoda opisowa. Jednocześnie autor stawia hipotezę, że przyjęte w kraju realnego socjalizmu rozwiązania emerytalne nie zapewniają wystarczających zasobów osobom w wieku senioralnym. Nierówności dochodowe wśród kubańskich emerytów dotyczą przede wszystkim preferencyjnego i bardziej hojnego od standardowego rozwiązania emerytalnego dla funkcjonariuszy sił zbrojnych i członków wewnętrznego aparatu bezpieczeństwa państwa. Dodatkowym elementem, świadczącym o tworzeniu stanu nierówności wśród kubańskich emerytów, jest obecność w katalogu świadczeń przysługującym emerytom uznaniowo przyznawanego świadczenia, w postaci dodatku za wyjątkowe zasługi. W konkluzji można stwierdzić, że system emerytalny na Kubie nie zapewnia minimalnego poziomu dochodów dla emerytów do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Co prawda opieka medyczna, będąca jedną z największych kategorii wydatków dla osób w podeszłym wieku, jest świadczona w tym kraju zasadniczo bezpłatnie, a mieszkania są oferowane z bardzo niskimi czynszami, ale nie zmienia to trudnej sytuacji dochodowej emerytów. Postawiona na wstępie hipoteza uzyskała potwierdzenie.
Usługi publiczne utraconą szansą renesansu sfery publicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Nowak, Paweł Piotr
Celem opracowania jest przedstawienie związków, punktów styku między usługami publicznymi i sferą publiczną, jako obszarów kluczowych dla rozwoju społecznego. W nawiązaniu do tak postawionego celu sformułowano następujące pytanie badawcze: Co jest podstawowym łącznikiem między sferą a usługą publiczną? Weryfikacja przedstawionej hipotezy przeprowadzona została w oparciu o analizę literatury naukowej z dziedziny socjologii, filozofii i ekonomii. Przestrzeń publiczna traktowana jako nieożywiona część cywilizacyjnego krajobrazu jest miejscem, które może, a właściwie powinno stanowić scenę dla sfery publicznej, która w odróżnieniu od infrastruktury posiada już wymiar społeczny, niematerialny – duchowy. Odwołując się zarówno do filozofii J. Habermasa, H. Arendt czy Z. Baumana można wykazać, że sfera publiczna staje się agorą dopiero wówczas, gdy skupia się na wspólnocie, odtrącając wartości utylitarne. Owa wspólnotowość natomiast sprowadza się w zasadzie do pojęcia dobra. Tym samym dochodzimy do punktu styku sfery publicznej z sektorem usługowym. Świadczyć (usługę) w domyśle znaczy bowiem czynić dobro – co podkreśla K. Rogoziński. Zatem służenie, szczególnie w wersji publicznej miało olbrzymi potencjał uratować zanikającą sferę publiczną. Niestety, okazuje się, że obecna epoka, oficjalnie zwana postindustrialną jest w zasadzie re-industrializacją, a nawet hiper-industrializacją. Wzorce przemysłowe są masowo adaptowane na grunt usługowy. Postępująca transformacja cyfrowa sektora usług zabiera przestrzeń do spotkania i dialogu. Zatomizowane społeczeństwo egzystuje w wirtualnym świecie. Sfera publiczna umiera, zostaje tylko pusta przestrzeń.
Ochrona zdrowia jako strategiczny obszar zarządzania państwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Rogowska, Klaudia
Zdrowie społeczeństwa jest czynnikiem warunkującym jego rozwój oraz zdolność wypracowywania dobrobytu. Ochrona zdrowia, jest natomiast strategicznym obszarem aktywności państwa i wymaga systemowego podejścia do zarządzania tym obszarem. Przyjęty model systemu ochrony zdrowia jest odzwierciedleniem uznawanych przez społeczeństwo wartości, których wyraz dokonuje się przez demokratyczne wybory polityczne.
Zachowania prosumpcyjne konsumentów– implikacje dla firm rodzinnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Szul, Elżbieta
Prosumpcja, określana jako aktywność konsumentów, przejawia się m.in. w potrzebie współpracy i wpływania na ofertę przedsiębiorców oraz dostosowania jej do ich potrzeb. Aktywni konsumenci tworzą sieci, społeczności, dzielą się swoimi opiniami na temat produktów/ usług, swoimi doświadczeniami i pomysłami. Firmy powinny dostrzegać te działania i reagować na nie, włączając klientów do tworzenia produktów. Muszą angażować się w dialog z konsumentami i sieciami konsumenckimi, aby być bardziej konkurencyjnymi. Szczególny obszar do tego typu działań mają firmy rodzinne, które – często działając lokalnie – są zazwyczaj blisko odbiorców swoich produktów. A cechy firm rodzinnych, tj. płaskie struktury organizacyjne, rodzinna kultura organizacyjna, mniejsza formalizacja działań, krótsze kanały komunikacyjne, uproszczony proces podejmowania decyzji, większa elastyczność i lepsze odpowiadanie na potrzeby klientów sprzyjają nawiązywaniu relacji z klientami, a tym samym podejmowaniu działań prosumpcyjnych. Artykuł przedstawia znaczenie prosumpcji dla firm rodzinnych w oparciu o analizę literatury.
Zaufanie i jego korelaty jako składowe klimatu organizacyjnego w różnych kulturach organizacyjnych (doniesienie z badań)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Górniak, Lech
Opracowanie przedstawia wyniki badań własnych dotyczących zależności pomiędzy postrzeganiem przez pracowników kultury organizacyjnej a ich oceną korelatów zaufania, traktowanych jako składowe klimatu organizacyjnego. Założenie o powiązaniu czynników warunkujących klimat organizacyjny z typem kultury or-ganizacyjnej stało się podstawą podjęcia prezentowanych badań. Uznano, że cechy kultury organizacyjnej wpływają na sposoby myślenia pracowników o społeczno-psychologicznych aspektach ich pracy, w szczególności o zaufaniu i jego korelatach. W badaniach wykorzystany został zestaw zmiennych wywodzący się z tradycji badań nad zaufaniem. Uzyskane wyniki potwierdziły istnienie przewidywanych zależności. W szczególności pokazały, że kultura typu hierarchicznego może bardzo niekorzystnie oddziaływać na klimat organizacyjny i efektywność organizacji.
Autorytet jako aksjologiczna podstawa trwałości i rozwoju społeczeństwa oraz kształtowania ładu strukturalnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Tuziak, Bożena
W artykule ukazano autorytet jako aksjonormatywny fundament ciągłości i rozwoju społeczeństwa. W pierwszej części charakterystyki i analizy przedmiotowej problematyki przedstawiono złożoność i wieloaspektowość pojęcia i zjawiska autorytetu. Skupiono uwagę w szczególności na rozumieniu i definiowaniu autorytetu na gruncie socjologii, na wymiarach i poziomach jego funkcjonowania oraz tworzenia w toku dynamicznego procesu społecznego. W drugiej części artykułu przedstawiono wzorotwórcze, integrujące i stabilizujące oddziaływanie autorytetu, a także jego funkcje inspirujące, motywacyjne i prorozwojowe. Zawarte w artykule analizy prowadzą do wniosku, że autorytet jest zasadniczym, funkcjonalnym i aksjologicznym wymogiem istnienia i harmonijnego rozwoju współczesnego społeczeństwa.
Czy Społeczna Gospodarka Rynkowa jest drogą do ocalenia europejskich wartości?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Woźniak, Michał Gabriel
W opracowaniu zaprezentowano główne tezy autorów monografii pod redakcją naukową E. Mączyńskiej i P. Pysza pt. „Społeczna Gospodarka Rynkowa a wartości europejskie” (opublikowanej nakładem PWE, Warszawa 2019). Wynika z nich, że powrót w debatach ekonomicznych do refleksji nad funkcjonalnością depozytu ordoliberalnych wartości względem współczesnych wyzwań i zagrożeń rozwojowych jest zasadny i może się przyczynić do przezwyciężenia współczesnego eurosceptycyzmu i kryzysu wartości europejskich. W opinii autora tego opracowania trzeba jednak sięgnąć głębiej do integralnej wizji człowieka, aby społeczne relacje solidarności nie stawały się zbyt słabe i powierzchowne, a możliwości użytkowania wolności nie stanowiły zagrożenia dla bezpieczeństwa osobowego i społecznego.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 59(3)/2019 według Data dodania