Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 71(3)/2022

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8610

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 11 z 11

Zrozumienie czasu konsekwencją rozwoju teorii kapitału ludzkiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Dobija, Mieczysław
Nauki przyrodnicze i ekonomiczne mają przynajmniej jeden wspólny paradygmat, to jest dualizm materia – energia w fizyce i aktywa – kapitał w ekonomii. W naukach ekonomicznych, zwłaszcza teorii rachunkowości, dualizm jest fundamentalną zasadą, która prowadzi do wyjaśnienia abstrakcyjnej natury kapitału i identyfikacji termodynamicznych podstaw tej kategorii naukowej. Uświadomienie tych relacji przyczyniło się do rozwoju teorii kapitału, która dzięki temu weszła na nowe ścieżki jako teoria kapitału ludzkiego, zwłaszcza jej część dotycząca pomiaru i zachowania personalnego kapitału pracownika. W konsekwencji utwierdziła się wiedza o potencjalnej stałej ekonomicznego wzrostu, a ostatnio, dzięki bardziej precyzyjnemu zrozumieniu transformacji będących przedmiotem termodynamiki, pojawiła się konkluzja, że wspomniana stała wyznacza także tempo biegu czasu. Analizy i badania empiryczne potwierdzają tę hipotezę, co otworzyło drogę do sformułowania definicji czasu.
Termodynamiczne ujęcie teorii godziwego wynagradzania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Renkas, Jurij
Ograniczając się w ramach niniejszego artykułu wyłącznie do zagadnień teorii godziwego wynagradzania, postawiono pytania kluczowe: jakie jest kryterium sprawiedliwego wynagrodzenia, skąd ono pochodzi i gdzie go szukać? Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie modelu wynagrodzenia godziwego w ujęciu fundamentalnych zasad termodynamiki. W interpretacji ekonomicznej jest to zasada zachowania kapitału oraz zasada jego spontanicznego i losowego rozpraszania się, co wiąże się z drugą zasadą termodynamiki. Na gruncie termodynamicznej wiedzy o funkcjonowaniu organizmu ludzkiego jako abstrakcyjnego silnika cieplnego przedstawiono termodynamiczny model godziwej płacy, polegający na wyrównaniu pracownikowi naturalnego rozproszenia jego personalnego kapitału. Potwierdzono, że w wyniku stosowania tej zasady wynagradzania zarobki dwojga pracujących rodziców pozwalają doprowadzić dwoje potomków do poziomu osiągniętego przez nich kapitału ludzkiego, czyli płaca ta gwarantuje zachowanie kapitału ludzkiego w rodzinie.
Polityka, wzrost i nierówności w Chinach od 1949 roku. Próba oceny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Zaremba, Michał
Celem artykułu jest zbadanie i przedstawienie polityki, procesów i efektów wzrostu gospodarczego w Chinach od 1949 roku, tj. powstania Chińskiej Republiki Ludowej. Na tej podstawie sformułowano dwa pytania badawcze: jak przebiegały procesy wzrostu i rozwoju gospodarczego w czasach Mao Zadonga oraz jak reformy w okresie Deng Xiaopinga wpłynęły na gospodarkę współczesnych Chin. W pracy wykorzystywana jest przede wszystkim analiza historyczna bazująca na literaturze krajowej i zagranicznej oraz analiza danych zastanych. Na podstawie przeprowadzonych badań, można stwierdzić, że polityka gospodarcza w czasach maoistowskich, mimo wszystkich swoich wad i ułomności miała ogromny wkład w rozwój Chin, prowadząc między innymi do redukcji analfabetyzmu czy skrajnego ubóstwa. Dopiero polityka uzupełniona przez efektywniejsze mechanizmy rynkowe doprowadziła do prawdziwego rozkwitu tego państwa. Nie można jednak nie zauważać problemów, które narastają i w kolejnych latach mogą się stać barierą dalszego wzrostu: wysokich nierówności, starzenia się społeczeństwa czy kwestii ochrony środowiska. Wyzwania, przed którymi stoją Chiny są poważne, niemniej biorąc pod uwagę drogę, którą pokonały można mieć nadzieję, że również one zostaną rozwiązane.
Zróżnicowanie wynagrodzeń między sekcjami PKD w województwie świętokrzyskim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Antoszak, Paweł
Celem artykułu jest przeprowadzenie oceny różnic w poziomach wynagrodzeń i analiza zróżnicowania wynagrodzeń według sekcji PKD w województwie świętokrzyskim w latach 2013–2020. Wykorzystano do tego dane na temat przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto według sekcji PKD w województwie świętokrzyskim, na podstawie których obliczono procentowe odchylenia od przeciętnego wynagrodzenia w województwie oraz dynamikę wzrostu. Analiza wynagrodzeń została przeprowadzona także dla Polski. W obliczeniach wykorzystano dane statystyczne publikowane w Rocznikach Statystycznych Urzędu Statystycznego w Kielcach i Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie za lata 2013–2020. W województwie świętokrzyskim występowało stosunkowo duże zróżnicowanie wynagrodzeń. Najwyższe wynagrodzenia były w sekcji działalność finansowa i ubezpieczeniowa. Wysokie wynagrodzenia wynikały z tego, że sekcja ta w analizowanym okresie bardzo dynamicznie się rozwijała. Natomiast działalność finansowo-ubezpieczeniowa w gospodarce rynkowej zyskała na znaczeniu, a specjaliści z tego zakresu musieli być dobrze wynagradzani. Również w administracji publicznej i obronie narodowej wynagrodzenia były wysokie. Najniższe natomiast w sekcji zakwaterowanie i gastronomia. Województwo świętokrzyskie jest mało atrakcyjne gospodarczo i turystycznie. W analizowanym okresie dynamika wzrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto według sekcji w województwie była zróżnicowana i wyższa niż stopa inflacji, aczkolwiek inflacja rosła.
Wpływ pandemii COVID-19 na poziom wykluczenia finansowego mieszkańców południowo-wschodniego regionu Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Wiercioch, Magdalena; Buk, Halina
Głównym celem prowadzonych badań była ocena wpływu kryzysu pandemicznego na poziom wykluczenia finansowego mieszkańców południowo-wschodniego regionu Polski oraz identyfikacja czynników determinujących wykluczenie finansowe. Szczegółowy zakres badań obejmuje obszar administracyjny województwa podkarpackiego. Okres pandemiczny niekorzystnie wpłynął na wiele dziedzin życia społecznego i gospodarczego. Jednym z takich obszarów jest poziom wykluczenia finansowego, który w znaczący sposób dotknął osoby o niskich dochodach, często zamieszkujące wsie i małe miasteczka. Polska południowo-wschodnia, w tym województwo podkarpackie wciąż należy do słabszych gospodarczo regionów. Należy podkreślić, że województwo podkarpackie ma rolniczo-przemysłowy charakter. Odznacza się największym w skali kraju odsetkiem ludności zamieszkującej wsie (58,6%). Idąc tym tokiem rozumowania, badaniem objęto mieszkańców województwa podkarpackiego, których miejsca zamieszkania zlokalizowane są w powiatach o najniższym wskaźniku przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej oraz celem dokonania analizy porównawczej, mieszkańców największego miasta wojewódzkiego – Rzeszowa. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, a następnie odpowiedzi poddano analizie statystycznej celem obserwacji zależności pomiędzy występującymi cechami: wiek, płeć, wykształcenie etc. oraz analizie porównawczej poszczególnych powiatów. Ponadto wykorzystano metodę analizy literatury, w tym dotychczasowych badań o podobnej tematyce z okresu przed pandemią. Na podstawie badań można stwierdzić, że osoby z wybranych do badania powiatów, zdecydowanie częściej łączą wykluczenie finansowe z brakiem zatrudnienia i niskimi zarobkami. Obawiają się o stabilność przychodów i uważają, że są wykluczone finansowo. Analogiczne zależności zaobserwowano w przypadku osób w wieku powyżej 46 lat oraz wśród osób, u których przeciętny średni dochód netto w gospodarstwie domowym przypadający na 1 osobę wynosi mniej niż 1000 zł.
Instrumentalizacja sztucznej inteligencji w polityce aktywności naukowej w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Sala, Jolanta; Tańska, Halina
Sztuczna inteligencja (SI) w XXI wieku jest dyscypliną naukową o dużym potencjale rozwojowym. Artykuł podejmuje aspekty metodologiczne, polityczne, społeczne i biznesowe (gospodarcze, ekonomiczne) rozwoju sztucznej inteligencji (ang. Artificial Intelligence, AI). Wielowymiarowy kontekst pomiaru rozwoju SI wychodzi naprzeciw decyzjom o monitorowaniu i analizie rozwoju sztucznej inteligencji. Decyzje te pojęte zostały m.in. przez Komisję Europejską, Radę Ministrów RP i OECD. Główne tendencje monitorowania i analizy rozwoju sztucznej inteligencji mają charakter ogólnoświatowy, ale wyraźne są także preferencje specyficzne dla warunków lokalnych (krajowych, narodowych, środowiskowych). Celem artykułu jest identyfikacja uwarunkowań rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce w latach 2006–2020 z wykorzystaniem stosowanych koncepcji pomiaru jej rozwoju. Posługiwano się metodami statystyki, cybernetyki i informatyki oraz wykorzystano literaturę (z dwóch ostatnich dekad XX w. i XXI w.) i dane (z lat 2006–2020) ze źródeł krajowych i zagranicznych. Eksponowane są aspekty dynamiki rozwoju SI wynikające z doświadczeń własnych i analiz strategicznych dla rządu polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem polskich uwarunkowań. Artykuł uzasadnia, że konieczna jest likwidacja barier rozwoju SI w Polsce, tj. między innymi stereotypów myślenia decydentów, niedostatku analityków SI, niskiego poziomu zastosowań SI w gospodarce.
Kapitał wiedzy w przewagach konkurencyjnych na przykładzie wybranych firm z sektora biomedycznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Geise, Mirosław
Celem artykułu jest wyjaśnienie wpływu kapitału wiedzy na przewagi konkurencyjne firm z sektora biomedycznego. Podstawowy okres badawczy określono na lata 2016–2021. W badaniu wytypowano cztery przedsiębiorstwa biomedyczne, które w okresie pandemii zajmowały się produkcją i dystrybucją szczepionek przeciw wirusowi COVID-19 i wykazywały w tym czasie najwyższy poziom efektywności. Wśród badanych firm znalazły się: Pfizer, BioNTech, Moderna oraz Sinovac. W toku badawczym przyjęto hipotezę, że silne pozycje konkurencyjne wytypowanych firm były skutkiem efektywnego transferu kapitału wiedzy w składniki niematerialne aktywów, a ponoszone od wiele lat wydatki na badania i rozwój okazały się opłacalnymi inwestycjami. W celu zweryfikowania hipotezy wykorzystano metody analizy finansowej przedsiębiorstw, w tym analizy pionowe i poziome bilansu, oceny struktury kosztów oraz oceny efektywności. Okres pandemii wpłynął mobilizująco na firmy, które prowadziły wcześniej zaawansowane prace badawcze w zakresie wykorzystania technologii mRNA w walce z chorobami zakaźnymi. Kapitał wiedzy zapisany w niematerialnych składniach aktywów trwałych okazał się podstawowym czynnikiem wzmacniającym przewagi konkurencyjne tych podmiotów na rynku. Sukcesy badanych jednostek gospodarczych występowały w okresie ogólnoświatowego kryzysu związanego z pandemią. W tym czasie wiele podmiotów z sektora usługowego, funkcjonujących w bezpośrednim kontakcie z klientem, traciło podstawy dalszego funkcjonowania, gwałtownie spadały obroty i zyski, szybko wzrastał ogólny poziom zadłużenia. Przestrzeń gospodarcza uległa znacznej polaryzacji, zwiększyły się nierówności między przedsiębiorstwami i sekcjami poszczególnych sektorów.
Sytuacja finansowa przedsiębiorstw z sektora budownictwo w Polsce w czasie pandemii COVID-19
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Kłosowska, Aleksandra
Pandemia COVID-19 odcisnęła piętno na gospodarce krajów z całego świata. Problematyka poruszona w niniejszym opracowaniu to wpływ pandemii na sektor budownictwo w Polsce. Weryfikacja kondycji finansowej przedsiębiorstw nastąpiła przy zastosowaniu trzech modeli dyskryminacyjnych, tj. model R. Jagiełły – sektor budownictwo, model 4 T. Maślanki oraz model 1 B. Prusaka. Próbą badawczą objęto 22 przedsiębiorstwa; 18 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz 4 spółki akcyjne. Okres badawczy: 2018–2020. Przeprowadzona analiza pozwoliła na ocenę kondycji finansowej badanych spółek łącznie ze wskazaniem jednostek zagrożonych upadłością. Model T. Maślanki w pierwszym roku pandemii (2020) wykazał pogorszenie kondycji finansowej w porównaniu z rokiem poprzednim (2019) w 13 przedsiębiorstwach, co stanowi 59% badanej próby, lecz tylko jedna spółka osiągnęła wartość zagrożenia upadłością. Model B. Prusaka odznaczył się spadkiem wartości funkcji 10 firm (45% badanych jednostek), a model R. Jagiełły wykazał gorszą kondycję finansową w 8 przedsiębiorstwach (36% ogółu próby badawczej).
Postrzeganie determinant rozwoju startupu przez przedstawicieli pokolenia Z w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Łukasiński, Wiesław; Nigbor-Drożdż, Angelika
Celem artykułu jest identyfikacja determinant rozwoju startupów postrzeganych przez przedstawicieli pokolenia Z w Polsce. Ważne jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie badawcze: jakie czynniki w największym stopniu determinują rozwój startupów. Realizacja obranego celu była możliwa dzięki dokonaniu przeglądu literatury, przeprowadzeniu badania z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety na grupie 500 osób pokolenia Z, czyli osób wchodzących na rynek pracy, które cechuje największa skłonność do zakładania startupów i analizie uzyskanych odpowiedzi. Na podstawie analizy literatury przedmiotu podjęto próbę wskazania determinant sukcesu startupów. Następnie powstał kwestionariusz ankiety, który znalazł zastosowanie w procesie zbierania informacji. Badanie przeprowadzone zostało w okresie maj–grudzień 2021 roku za pośrednictwem Internetu. Badani wskazali, że rozwój startupu w największym stopniu determinują nowe technologie i sposób finansowania. Ważne jest również, że dostrzegają, iż kompetencje stanowią klucz do tego, aby móc rozwijać startup, postrzegając kapitał intelektualny jako ważną determinantę jego sukcesu. Ponadto identyfikują duży wpływ współpracy z korporacjami na dynamiczny rozwój startupu. Startup wpisuje się w erę 4.0, dostarczając na rynek innowacyjny produkt. Niemniej jego sukces uzależniony jest od kompetencji organizacji warunkujących wypracowanie skalowalnego modelu biznesowego. Startupy rozwijają się w zmiennym otoczeniu, zatem muszą umieć skutecznie wykorzystać pojawiające się okazje i uniknąć zagrożeń.
Skutki kryzysu migracyjnego oraz sposoby ich łagodzenia na przykładzie wybranych miast aglomeracji śląskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Werczyńska, Dominika
Polska jako kraj graniczący ze strefą wojny stał się głównym miejscem ucieczki uchodźców z Ukrainy. Nagła fala migracji była dużym wyzwaniem dla władz oraz samorządów lokalnych, które musiały podjąć kosztowne działania zmierzające do zażegnania kryzysu. Poniesione wydatki w przyszłości mogą przynieść korzyści polskiej gospodarce pod warunkiem, że imigranci pozostaną w kraju nawet po zakończeniu wojny w Ukrainie. Młodzi ludzie podejmując pracę mogą zapełnić luki na rynku pracy, zwiększyć wpływy z podatków oraz poprawić sytuację demograficzną. Celem pracy była ocena wybranych skutków kryzysu migracyjnego dla Polski oraz porównanie działań podjętych na rzecz uchodźców i źródeł ich finansowania przez wybrane miasta aglomeracji śląskiej. W pracy dokonano analizy danych, które dostarczyły informacji o poziomie bezrobocia dla Polski oraz wybranych miast. Dokonano analizy porównawczej działań podejmowanych przez Katowice i Bytom oraz poniesionych nakładów pieniężnych na pomoc uchodźcom. Z przeprowadzonych badań wynika, że przyjeżdzający do kraju imigranci z Ukrainy szybko zostali wchłonięci przez rynek pracy, a ich obecność nie wpłynęła negatywnie na poziom płac w gospodarce. Pomoc oferowana przez Katowice i Bytom umożliwiła dostosowanie się migrantom do nowej rzeczywistości. Oba miasta prowadziły bardzo podobne działania w postaci zapewnienia zakwaterowania, wyżywienia czy pomocy medycznej. Wsparcie udzielone migrantom było sfinansowane z budżetu miasta oraz funduszy zewnętrznych.
Uchodźcy z Ukrainy na powiatowym rynku pracy. Studium przypadku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-09) Bieniek-Majka, Maryla; Stupałkowska, Urszula
Celem niniejszego opracowania jest wskazanie, że migranci wojenni na terenach słabo zindustrializowanych pogłębiają strukturalne problemy na lokalnym rynku pracy. Do oceny wybrano powiat sępoleński (województwo kujawsko-pomorskie), który boryka się z problemami relatywnie wysokiej (na tle województwa i kraju) stopy bezrobocia. W czerwcu 2022 r. jej poziom był niemal dwukrotnie większy niż średnia dla Polski i ponad 40% wyższy niż średnia dla województwa. Cel zrealizowano metodą dedukcji opartej na analizie danych wtórnych oraz pierwotnych uzyskanych na pomocą badania ankietowego w grupie migrantów wojennych zamieszkujących na terenie gminy Sępólno Krajeńskie (powiat sępoleński), a także na podstawie kwerendy bibliotecznej, danych oraz informacji uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Sępólnie Krajeńskim. Na podstawie analizy danych stwierdzono, że napływ młodych Ukrainek jeszcze bardziej zwiększa liczebną przewagę kobiet w populacji mieszkańców, co ma odzwierciedlenie w zwiększeniu udziału kobiet w strukturze osób bezrobotnych (w Sępólnie o 8,62 p.p. w lipcu 2022 r. w porównaniu do grudnia 2021 r.). Kolejnym wyzwaniem dla lokalnego rynku pracy jest fakt, że migrantki nie są w stanie podjąć każdej pracy, gdyż ogranicza je z jednej strony bariera językowa a z drugiej brak zapewnienia opieki nad dziećmi. Ponadto około 13% dzieci jest w wieku uczniów szkoły ponadpodstawowej, więc w najbliższej przyszłości także będą szukały miejsca dla siebie na rynku pracy. Zakładając, że część napływających migrantów pozostanie na stale w Polsce (niestety. taką deklaracje składa tylko co czwarta respondentka) to w długim okresie możemy spodziewać się obniżenia średniej wieku mieszkańców powiatu, zwiększenia przyrostu naturalnego i zniwelowania prognozowanego niedostatku osób w wieku produkcyjnym, co może mieć przełożenie na rozwój gospodarczy.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 71(3)/2022 według Data dodania