UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(5)/2017

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/3557

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 16 z 16

„Powstanie ropczyckie” w wybranej prasie międzywojennej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Woźny, Grażyna
Artykuł stanowi próbę zrekonstruowania przebiegu wydarzeń, które przeszły do historii pod nazwą „powstanie ropczyckie 1933”. Tekst oparto na źródłach archiwalnych, artykułach prasowych różnych orientacji politycznych, wspomnieniach świadków i uczestników buntów chłopskich w Kozodrzy, Nockowej i innych miejscowościach. Dzięki licznym publikacjom w prasie ustalono nowe fakty, dokładną chronologię wydarzeń i wskazano przywódców rozruchów. Wbrew dotychczasowej opinii dowiedziono, że rewolucyjne bunty w Ropczyckiem były zaplanowane. Ich realizację przyśpieszyła w pewnym stopniu rezygnacja z biskupstwa Leona Wałęgi – przeciwnika polityki ludowej. Inspiratorami powstania ropczyckiego byli prowokatorzy ludowi oraz komuniści nielegalnie działający w strukturach partii chłopskich i Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Bunty chłopskie pochłonęły życie kilkunastu osób. Było wielu rannych od kul policji, a setki aresztowanych sądzono w Tarnowie, Rzeszowie, Krakowie, a nawet we Lwowie. Najwyższą cenę za powstanie ropczyckie zapłacili najubożsi mieszkańcy wsi, którzy z biedy i niewiedzy dali się wciągnąć w konflikt polityczny bez najmniejszych szans na pomyślne jego zakończenie, czyli poprawę materialnej sytuacji wsi.
Między mitycznym antysemityzmem, politycznym pragmatyzmem i sojuszem, którego oficjalnie nie było. Wybrane aspekty współpracy polskich władz wojskowych i żydowskiej prawicy w latach 1938–1944
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czop, Edyta; Mroczkowski, Krzysztof
W ostatnich latach publikacje naukowe i popularne poruszają coraz więcej zagadnień związanych ze stosunkami polsko-żydowskimi. Nadal jednak pozostają tematy, którym nie poświęca się uwagi. Jednym z nich jest współpraca polskich władz wojskowych z prawicowymi organizacjami żydowskimi – Betarem i Irgun Cwi Leumi (Etzel, Irgun) oraz Żydowskim Związkiem Wojskowym od czasów II RP do 1944 r. Tej tematyce poświęcony jest niniejszy tekst. Porusza on problemy m.in. pomocy wojskowej, organizowanych na terenie Polski szkoleń dla bojowników Irgunu, sprzedaży broni prawicowym syjonistom działającym nielegalnie w Mandacie Palestyny, w którym władzę sprawowała Wielka Brytania związana z Polską sojuszem wojskowym (prawica żydowska zwalczała obecność Brytyjczyków w Palestynie!). Omówiono także działalność Menachema Begina, poruszono problem żydowskich dezercji z armii Andersa i stanowisko w tej sprawie zarówno władz polskich, jak i strony żydowskiej.
Konspiracyjna działalność Ireny Wirszyłło (1903–1944) – strażniczki więziennej z Pawiaka i Aresztu Centralnego w Warszawie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kułan, Bartosz
Losy pracowników przedwojennej Straży Więziennej niezbyt często stają się tematem szerszych opracowań. Można to zaobserwować zarówno w odniesieniu do lat 1918–1939, jak i 1939–1945. Lepiej opracowany jest okres okupacyjny, gorzej natomiast czasy przedwojenne. Prezentowany artykuł opisuje losy Ireny Wirszyłło, strażniczki więziennej pracującej na Pawiaku i w areszcie przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie. Swoją karierę w więziennictwie Irena Wirszyłło rozpoczęła w 1925 r., jednak z tego okresu jej życia nie zachowało się zbyt wiele interesujących materiałów. Więcej informacji posiadamy z czasów okupacji. Z pewnością był to okres szczególnie trudny w życiu Ireny Wirszyłło, ale też najlepiej ukazujący bohaterskość jej postawy. Od początku okupacji Irena Wirszyłło zaangażowała się w działalność konspiracyjną, początkowo w Związku Walki Zbrojnej, a później w Armii Krajowej. W ramach swoich obowiązków niosła pomoc uwięzionym oraz ułatwiała wywiadowi Armii Krajowej pozyskanie informacji na temat funkcjonowania więzienia na Pawiaku w czasie okupacji. Dodatkowo Irena Wirszyłło werbowała funkcjonariuszki Straży Więziennej do pracy konspiracyjnej. Jednym z istotniejszych działań podjętych przez Irenę Wirszyłło i pracowników więziennych z Pawiaka była próba uwolnienia Stefana Starzyńskiego. Ostatecznie akcja ta nie powiodła się w wyniku odmowy ucieczki przez prezydenta Warszawy. Działalność konspiracyjna Ireny Wirszyłło zakończyła się dla niej tragicznie. Najpierw trafiła na Pawiak, a później do obozu w Auschwitz, gdzie zmarła. Nie mniej tragiczne są losy najbliższych Ireny Wirszyłło, jej mąż został zamordowany w Katyniu, jej dwóch braci również nie przeżyło sowieckiej niewoli.
Odbudowa polskiej polityki społecznej w okresie istnienia Rządu Tymczasowego (styczeń – czerwiec 1945)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Grata, Paweł
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie podstawowych kierunków aktywności Rządu Tymczasowego i jego organów w ramach polityki społecznej oraz przedstawienie najważniejszych spośród podejmowanych w pierwszym półroczu roku 1945 decyzji prawnych i organizacyjnych z nią związanych. W okresie funkcjonowania Rządu Tymczasowego następowała niezbędna odbudowa instytucji polityki społecznej połączona z przywracaniem im tradycyjnych pełnionych przed wojną funkcji. Rząd Tymczasowy dał silny impuls do unifikacji obowiązujących w kraju podstaw prawnych polityki społecznej. Pojawiły się także w tym czasie istotne zmiany prawne. Były one nastawione na uzyskanie poparcia społecznego, ale stanowiły też zapowiedź przyszłych przeobrażeń systemowych, mających nastąpić w II połowie lat czterdziestych. W tym samym kierunku szły, jak się miało okazać, zasadnicze zmiany organizacyjne struktur zarządzających poszczególnymi działami polityki społecznej. Wyodrębnienie Ministerstwa Zdrowia oraz przekazanie Ministerstwu Oświaty zadań w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oznaczało ważny krok ku centralizacji, etatyzacji i planowaniu w obu wyodrębnionych z kompetencji resortu pracy i opieki społecznej sferach oddziaływania państwa. W ten sposób Rząd Tymczasowy odegrał istotną rolę nie tylko w zainicjowanej jeszcze w okresie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego restytucji polskiej polityki społecznej i jej instytucji, ale także w kreowaniu przyszłych związanych ze stalinizacją rozwiązań.
Odrzucona propozycja produkcji napoju Coca-Cola w Polsce. Przyczynek do badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Wrotkowski, Kamil
W 1957 r. dwóch repatriantów z Czechosłowacji Władysław Augustyniak i Eryk Rengarten skierowali do koncernu Coca-Cola propozycję zakładającą otworzenie państwowo-prywatnego zakładu produkcyjnego Coca-Cola w Gdańsku. W odpowiedzi dostali wstępne zainteresowanie ofertą i zaproszenie na rozmowy. Rozpoczęli zatem starania o przekonanie władz wojewódzkich i centralnych do tego projektu. W swoich założeniach uwzględnili niedobory dewiz, dlatego zaproponowali, aby import niezbędnych składników był finansowany polskim eksportem butelek dla koncernu Coca-Cola. Członkowie Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego (WKPG) przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku byli entuzjastycznie nastawieni do tego pomysłu i pozytywnie zaopiniowali projekt do Warszawy. Później WKPG wielokrotnie próbowała ponaglać w Warszawie załatwienie sprawy oraz ułatwiać pokonywanie coraz to nowych przeszkód. Pozytywne zainteresowanie projektem okazała też lokalna prasa („Dziennik Bałtycki”), a także komitety przeciwalkoholowe. Cały przebieg sprawy wpisuje się w atmosferę po Październiku 1956, gdy w Polsce pojawiły się nadzieje na możliwość prowadzenia prywatnej działalności gospodarczej, jak i na lepszy dostęp oferty konsumpcyjnej. Reakcje na tę propozycję prezentują także społeczne odrzucenie propagandowego wizerunku napoju Coca-Cola. Władze centralne pod koniec 1958 r. nie wyraziły jednak zainteresowania tym projektem. Możliwymi przyczynami były: ponowny nacisk na industrializację kraju kosztem rozwoju produkcji konsumpcyjnej, propaganda z czasów stalinizmu, państwowo-prywatny charakter proponowanego przedsiębiorstwa, złe doświadczenia władz państwowych z inicjatywą prywatną od Odwilży 1956 r.
Związek Niemieckich Chłopów (DBV) i jego wpływ na politykę rolną RFN w latach 1949–1969
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Janicki, Tadeusz
Na przełomie XIX i XX wieku w Niemczech wyodrębnił się model polityki rolnej oparty na protekcjonizmie i interwencjonizmie rolnym. Aktywny udział w jej kształtowaniu brały organizacje rolnicze, w tym szczególnie założony w 1893 r. Związek Rolników (Bund der Landwirte – BdL) oraz szereg regionalnych Związków Chłopskich, które w 1900 r. utworzyły Zjednoczenie Niemieckich Związków Chłopskich (Die Vereinigung der deutschen Bauernvereine – VdB). Po II wojnie światowej ich miejsce zajął Związek Niemieckich Chłopów (Deutscher Bauernverband – DBV), który ogłosił się ich kontynuatorem zarówno pod względem ideologicznym, jak i personalnym. Celem niniejszych rozważań jest przedstawienie genezy DBV i jego myśli politycznej, mechanizmów wpływu na wewnętrzną i zagraniczną politykę rolną RFN w latach 1949–1969 oraz ich rezultatów. DBV był scentralizowaną i zdyscyplinowaną organizacją, której udało się uzyskać bardzo wysoki stopień zorganizowania rolników, średnio osiągający poziom 90% zatrudnionych w tej gałęzi gospodarki. W świetle przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że DBV należało do najskuteczniejszych instytucji lobbingowych w RFN. W omawianym okresie zdołał zrealizować wszystkie swoje najważniejsze cele pomimo malejącej pozycji gospodarczej rolnictwa i kurczącej się bazy społecznej oraz narastającej w drugiej połowie lat 60. krytyki dotychczasowej polityki rolnej ze strony opinii publicznej. Podstawą tego sukcesu była ścisła współpraca z partiami rządzącymi w tym okresie w RFN, w tym szczególnie z CDU i CSU, które w zamian za głosy wyborcze związanych z DBV rolników realizowały postulaty polityczne i gospodarcze Związku.
Uwagi do artykułu Małgorzaty Gliwy „W orbicie KOR-u. Początki opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kensy, Tadeusz
Charles King, „Odessa. Geniusz i śmierć w mieście snów”, przekł. Hanna Pustuła-Lewicka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016, ss. 314
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kosiek, Tomasz
Iwona Kienzler, „Krwawa Luna i inni. Prokuratorzy i śledczy systemu stalinowskiego w Polsce”, Warszawa 2016, Wyd. Bellona, ss. 262
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Machniak, Arkadiusz
Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej „Człowiek i technika w najważniejszych bitwach wojen światowych XX wieku”, Lwów, 15–16 czerwca 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Korzeniowski, Paweł
Sprawozdanie z 2. edycji międzynarodowej konferencji naukowej „Psychologiczne i społeczne aspekty pracy socjalnej”, Rzeszów, 30 czerwca 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kinal, Mariola
Sprawozdanie z konferencji naukowej „Centralny Okręg Przemysłowy. W kierunku innowacyjnej gospodarki w Polsce. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość”, Stalowa Wola, 8 września 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Grata, Paweł
Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej „Współczesna polityka bezpieczeństwa – aspekty militarne i społeczno-gospodarcze”, Rzeszów, 17–18 października 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Delong, Marek
Sprawozdanie z konferencji naukowej „80 lat Centralnego Okręgu Przemysłowego. Od projektu Eugeniusza Kwiatkowskiego do procesów modernizacyjnych początku XXI wieku”, Rzeszów, 13–14 listopada 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Pasterski, Bartosz
Sprawozdanie z konferencji naukowej „Zagracone gniazdo rodzinne – pokoleniowa zmiana wchodzenia w dorosłość”, Rzeszów, 15 listopada 2017 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jamrógiewicz, Beata
Sprawozdanie z działalności Samorządu Studentów Wydziału Socjologiczno-Historycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego w roku akademickim 2016/2017
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Piękoś, Karol

Przeglądaj

Przeglądanie UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(5)/2017 według Data dodania