UR Journal of Humanities and Social Sciences
URI dla tego Zbioruhttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2593
„UR Journal of Humanities and Social Sciences” to interdyscyplinarny kwartalnik naukowy wydawany przez Wydział Socjologiczno-Historyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. Zamierzeniem Redakcji jest publikowanie w nim artykułów naukowych, sprawozdań, materiałów oraz recenzji mieszczących się w obszarach nauk humanistycznych i społecznych, obecnych w badaniach Wydziału Socjologiczno-Historycznego. Czasopismo ukazuje się w wersji papierowej oraz elektronicznej, wersją podstawową jest wersja elektroniczna, językami publikacji są język polski i angielski.
Chcielibyśmy by czasopismo stało się platformą wymiany poglądów naukowych z zakresu dyscyplin takich jak archeologia, filozofia, historia, kulturoznawstwo, muzeologia, nauki o polityce, nauki o bezpieczeństwie, socjologia, czy praca socjalna. Do współpracy i publikowania ustaleń badawczych, sprawozdań oraz recenzji zapraszamy naukowców z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych. Gwarancją wysokiego poziomu prezentowanych w kwartalniku prac są: system podwójnego anonimowego recenzowania (double-blind review process), przestrzeganie zasad wykluczających zjawiska ghostwriting i guestautorship oraz zespół redaktorów tematycznych stanowiących pierwszych wewnętrznych recenzentów zgłaszanych do publikacji tekstów.
Przeglądaj
Przeglądanie UR Journal of Humanities and Social Sciences według Data dodania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 328
- Wyniki na stronie
- Opcje sortowania
Pozycja Przypadkowe odkrycia zabytków pradziejowych jako zagrożenia i szanse dla badań archeologicznych na przykładzie kolekcji artefaktów krzemiennych z Łęk Dukielskich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pasterkiewicz, Wojciech; Bobak, Dariusz; Połtowicz-Bobak, MartaTereny Polski południowo-wschodniej dostarczają coraz to nowych śladów osadnictwa paleolitycznego. Stosunkowo dobre jest rozpoznanie schyłkowego paleolitu, bardzo zaś słabe – starszych faz tego okresu. Dlatego też na szczególną uwagę zasługuje niewielka kolekcja artefaktów z Łęk Dukielskich, w skład której wchodzi ledwie 14 zabytków krzemiennych – 13 z nich to narzędzia i ich fragmenty. Wśród narzędzi wyróżnia się zaś licząca 7 egzemplarzy grupa ostrzy bifacjalnych. Ta skromna kolekcja została wykonana z różnych gatunków surowca o nieznanym pochodzeniu. Interpretacja pozyskanych zabytków jest bardzo trudna. Artefakty są tak różne, że ich wzajemne związki nie są oczywiste. Analogie można znaleźć na stanowiskach obejmujących rozległe tereny Europy i bardzo szeroki przedział czasu – od końca paleolitu środkowego po być może nawet młodszą epokę kamienia. Artefakty z Łęk Dukielskich są ważnym pretekstem do dyskusji nad wartością kolekcji pozyskanych w bliżej nieznanych okolicznościach. Charakter tego zbioru każe bowiem zadać pytanie o rzeczywiste jego pochodzenie. Jeśli przyjąć, że zabytki te pochodzą z innego miejsca – co jest bardzo prawdopodobne – to należy postawić pytanie, jak znalazły się na polu w Łękach Dukielskich. Nie można jednak wykluczyć, że pochodzą one z rejonu, w którym zostały znalezione. Oznaczałoby to, że jest to pierwszy i jedyny jak dotąd ślad osadnictwa z przełomu środkowego i górnego paleolitu na terenach Polski południowo-wschodniej, a tym samym ważne świadectwo w badaniach nad najstarszym osadnictwem w rejonie podkarpackim. Jeśli zaś jest to kolekcja o nieznanym pochodzeniu, to jej wartość wyznacza wartość samych przedmiotów – estetycznie pięknych, niemających jednak znaczenia naukowego pomocnego w rekonstrukcji najstarszych dziejów omawianego tu regionu Polski.Pozycja Obrządek pogrzebowy w mezolicie na ziemiach polskich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Marciniak, FilipOd wielu dziesięcioleci naukowcy zadają sobie pytanie, jak wyglądało życie duchowe społeczeństw pierwotnych zamieszkujących tereny dzisiejszej Polski. Wraz z rozwojem badań nad mezolitem nasza wiedza na ten temat zaczyna się znacznie poszerzać. Dzieje się tak głównie za sprawą coraz to nowych odkryć pochówków wiązanych z ludami mezolitycznymi. Głównym celem niniejszego artykułu jest prezentacja dotychczas znanych i opisanych w literaturze przedmiotu pochówków ludów łowiecko-zbierackich reprezentujących na ziemiach polskich mezolityczny etap rozwoju. Tekst zawiera zestawienie wspólnych cech obrządku pogrzebowego uchwytnych w materiale źródłowym, takich jak: sposób ułożenia zwłok, konstrukcje grobowe czy w końcu dary, które składano przy zmarłym. Autor podejmuje próbę odniesienia tych cech do poszczególnych przykładów obrządku pogrzebowego z terenów wschodniej i zachodniej Europy, jak również interpretacji niektórych zjawisk dostrzegalnych w materiale zabytkowym, takich jak: liczne pochówki kobiet z małymi dziećmi, specyficzny układ zwłok w niektórych przypadkach czy w końcu znaczne ilości ochry występujące w jamach grobów na terenach mocno oddalonych od naturalnych złóż tego pigmentu. Zjawiska te, choć często przytaczane w trakcie opisów pochówków mezolitycznych, po dziś dzień budzą wiele pytań.Pozycja Pociągi pancerne w armii Ukraińskiej Republiki Ludowej (listopad 1918 – listopad 1920)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kharuk, AndrijLata 1919–1920 były jednym z najbardziej dramatycznych okresów w najnowszej historii Ukrainy. Powstanie przeciwko hetmanowi Pawłowi Skoropadskiemu w końcu 1918 r. doprowadziło do upadku monarchii i przywrócenia republikańskiej formy rządów w postaci Dyrektorii Ukraińskiej Republiki Ludowej. Nowy rząd natychmiast został zmuszony do walki z wrogami zewnętrznymi, z których najgroźniejsi byli rosyjscy bolszewicy. Wojna na Ukrainie w latach 1919–1920 miała charakter manewrowy. W takich warunkach znaczącą rolę odgrywały pociągi pancerne. Te środki bojowe pojawiły się w Armii Dyrektorii już w czasie powstania przeciwko hetmanowi. Początkowo były dość prymitywnymi, improwizowanymi konstrukcjami, ale wiosną 1919 r. Armia Dyrektorii otrzymała bardziej zaawansowane technologicznie pociągi pancerne – lepiej uzbrojone i chronione. Niektóre z nich były trofeami zdobytymi na bolszewikach. Stopniowo pociągi pancerne stały się głównym środkiem walki zbrojnej. Ich liczba w pewnych okresach sięgała dziesięciu. Aż do ostatnich dni walk regularnych oddziałów Armii Dyrektorii (do listopada 1920 r.) pociągi pancerne były aktywnie zaangażowane w walki. W artykule przedstawiono główne epizody użycia bojowego pociągów pancernych Armii Dyrektorii oraz zarys organizacji jednostek tego rodzaju broni.Pozycja Slaves for Hitler’s war. Polish forced labourers in Salzburg during World War II(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Dohle, OskarEven at the beginning of the Second World War it had to be clear for the German military and economic leaders that it would not be possible to fight or even win a longlasting war without foreign workers. In the Second World War not only POWs but also civilians and prisoners of concentration camps were forced to work as slaves to continue Hitler’s war. In Salzburg, there were no big camps with thousands of slave workers, as existed in other regions of Germany. Mainly the slave workers, who were forced to work for the big power plant projects (“Tauernkraftwerke Kaprun-Glockner”, “Kraftwerk Weißsee”), lived in such circumstances. The first Polish POWs arrived in the Province of Salzburg in autumn of 1939 only a few weeks after the German invasion of Poland. Most of them were not detained in camps. They lived on farms, and their living conditions were better than those for the inmates of camps. Like in the First World War, prisoners of war had to work on farms to replace those men who served in the German Wehrmacht or other military formations. As mentioned, no big industrial plants for the arms sector existed in the “Reichsgau Salzburg”. Foreign forced labourers, POWs and civil workers were deployed to relatively little factories or handicraft businesses. In many cases the situation for this group of slave workers was similar to those, who worked on farms. Already in autumn 1941, the works at the construction sites of the “Reichsautobahn” (highway) around the city of Salzburg had to be cancelled. At least from spring 1943 almost all building projects, which had no direct context to the “Totalen Krieg”, had to be stopped. The foreign labourers of all kind were transferred to projects essential to the war efforts. Especially buildings for the air raid protection hat to became priority. The living and working conditions for the foreign forced workers, POWs and civil labourers, were very inhomogeneous in the national socialist “Third Reich”. So it was in the “Reichsgau Salzburg” during the Second World War. It could have been horrible and deadly, but also almost acceptable according to the regulations of international law. One point has to be emphasized here, that all of these slave workers, deported against their will from their homelands, were forced to work in the enemy’s land to prolong a criminal war.Pozycja Opieka społeczna w Przemyślu w pierwszych latach po wyzwoleniu (1944–1950)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Łobos-Kubiś, MagdalenaLata 1948–1950 były dla Przemyśla okresem pełnym trudności. Mieszkańcy miasta mierzyli się wówczas nie tylko z przemianami politycznymi, ale przede wszystkim z ogromnymi zniszczeniami wojennymi oraz trudną sytuacją gospodarczą. Na skutek przesiedleń w Przemyślu panował chaos i przeludnienie. Szerzyło się ubóstwo, a wraz z nim choroby zakaźne. Wielu przemyślan nie mogło samodzielnie zapracować na swoje utrzymanie. Byli to przede wszystkim starcy, osoby niepełnosprawne, obłożnie chore, bezdomne i bezrobotne. Nie najlepiej przedstawiała się też sytuacja ekonomiczna kobiet w ciąży i rodzin z małymi dziećmi. Władze miejskie, organizowane na gorąco po zakończeniu okupacji, postawiły sobie za cel stworzenie sprawnego systemu opieki społecznej. W warunkach powojennych było to jednak zadanie bardzo trudne. Największym problemem był brak funduszy, przez co wiele zamierzonych inicjatyw realizowano tylko w ograniczonym zakresie, a wiele z nich zupełnie zarzucono. Zagadnieniami opieki społecznej w mieście zajmował się Referat Opieki Społecznej – organ Zarządu Miasta, który prowadził i nadzorował podległe mu instytucje, takie jak domy opieki zamkniętej dla dorosłych i dzieci do lat 3, kuchnie ludowe czy punkty opieki nad matką i dzieckiem. Referat współpracował z organizacjami charytatywnymi, takimi jak chociażby Polski Czerwony Krzyż czy Caritas. Ich działalność wzajemnie się przenikała i uzupełniała, dzięki czemu łatwiej było dotrzeć do najbardziej potrzebujących pomocy mieszkańców miasta w każdym wieku, którzy wymagali dożywienia, zapomogi finansowej lub opieki stałej w odpowiednim zakładzie.Pozycja From the apartment for the worker to the apartment for Kovalsky: concepts and realities of housing in Poland in years 1918–1939 and 1944–1989(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Jarosz, DariuszIn pre-war Poland housing for families of modest incomes in towns (chiefly workers) was not the object of particular interest of the state authorities. Direct state involvement in solving the deteriorating conditions of workers’ housing, cooperative building and employer initiatives in providing workers’ housing were of negligible significance. Two factors had a decisive influence on the transformations of this housing policy after World War II : varied war consequences (demographic and wide-scale destruction of the housing stock), and the political concepts of the new Polish authorities. The new housing policy was already formulated in 1944–45. In accordance with the new law, local authorities acquired the right to allocate housing to people whose work required living in towns. The ideological pressure to ensure better housing conditions, above all for industrial workers, caused restrictions on investment opportunities in the private housing sector initiative. It began to change after 1956. The Polish housing question was to be solved by state-subsidised cooperative building . Distinguishing workers as that social group which for ideological reasons deserved privileged access to new housing was ever more frequently replaced in the official language of the authorities with “non-class” distinctions (faceless Mr and Mrs Kovalski). In the end phase of the People’s Republic, workers’ housing conditions bore no comparison to those from before the war. But while the gaps separating them from those of other, higher social strata remained, the disproportions were reduced as compared to those of the prewar period.Pozycja Bezpieczeństwo państwa w exposé polskich premierów od Tadeusza Mazowieckiego do Beaty Szydło(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kamosiński, SławomirW latach 1990–2015 przed polskim parlamentem mowę programową rządu, zwaną exposé, wygłoszono piętnaście razy. Należy podkreślić, że każde analizowane w niniejszym artykule exposé Prezesa Rady Ministrów było osadzone w bieżącej polityce wewnętrznej i nawiązywało do kontekstu aktualnej polityki międzynarodowej. Znaczenie takich wystąpień podnosiło wskazanie przez każdego premiera na rolę parlamentu oraz rządu jako instytucji, które po 1989 r., niezależnie od opcji politycznej, z której wywodził się premier, zgodnie budowały i utrwalały ustrój demokratyczny oparty na wolnych wyborach władzy centralnej i lokalnej, decentralizacji władzy, zasadzie wolności wypowiedzi i zgromadzeń oraz swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej w warunkach wolnego rynku. Podkreślano rolę społeczeństwa obywatelskiego w utrwalaniu ustroju demokratycznego. Każdy premier zwracał uwagę na to, że większość instytucji życia publicznego zbudowano w Polsce od podstaw, a inne poddano gruntownym zmianom. Ważną z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa instytucją jest wojsko. Z tego powodu premier omawiał jego miejsce i rolę w procesie realizacji bieżącej polityki bezpieczeństwa państwa, współpracy międzynarodowej i wywiązywania się Polski z zaciągniętych zobowiązań międzynarodowych. Wyjaśniał przy tym zasady proponowanych reform w armii. Każdorazowo Prezes Rady Ministrów wskazywał również najważniejsze kierunki polityki bezpieczeństwa państwa. Do chwili przyjęcia Polski do NATO w 1999 r. dominującym wątkiem w mowie programowej każdego premiera był problem przygotowania się Polski do przystąpienia do tego paktu obronnego. Gdy kraj stał się pełnoprawnym członkiem NATO, zasadniczego znaczenia dla każdego Prezesa Rady Ministrów nabrało miejsce Polski w tym sojuszu wojskowym oraz gotowość tego paktu do stawienia czoła nowym wyzwaniom związanym z bezpieczeństwem, w tym zamachom terrorystycznym. Po wygłoszeniu exposé Prezes Rady Ministrów prosił parlament o udzielenie mu wotum zaufania.Pozycja „Ochrona pracy w okresie międzywojennym w Polsce. Studium historyczno-prawne”, red. K. Dąbrowski, S. Kwiecień, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, ss. 288(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Grata, PawełPozycja „Wojsko w Polsce „Ludowej”. Studia i materiały IPN”, red. nauk. R. Klementowski, J. Nowosielska-Sobel, P. Piotrowski, G. Strauchold, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji Państwowego Instytutu Badawczego w Radomiu, Wrocław 2014, ss. 308(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Machniak, ArkadiuszPozycja Komunikat z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Rola kościołów w życiu gospodarczym ziem polskich” Drohiczyn, 29–30 września 2016 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pieczewski, AndrzejPozycja Sprawozdanie z seminarium naukowego pt. „Współpraca na obszarze pogranicza polsko-słowackiego. Instrumenty, doświadczenia i perspektywy”, Rzeszów, 24 października 2016 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kołomycew, AnnaPozycja International conference “Images of Europe in Transition”, Kiev/Ukraine, 25th-26th november 2016 Conference report(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pawłowska, AgnieszkaPozycja Forum Mediów Regionalnych, Rzeszów, 26 listopada 2016 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Leśniak-Moczuk, KrystynaPozycja Sesja naukowa „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk – doktor honoris causa Uniwersytetu Rzeszowskiego”, Rzeszów, 19 grudnia 2016 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kwak, JakubPozycja Kształtowanie się związków funkcjonalnych pomiędzy zespołem pałacowo-parkowym a częścią gospodarczą wilanowskiej nieruchomości ziemskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kłusek, MirosławWilanowska nieruchomość ziemska objęta jedną księgą hipoteczną pod nazwą „Dobra Ziemskie Wilanów” stanowiła nierozerwalną całość organizacyjną i gospodarczą, w której jednak wyróżnić można kilka części funkcjonalnych. Jedną z nich stanowiły pałac w Wilanowie, muzeum i park wilanowski, drugą, figurującą w bilansach Dóbr i Interesów Adama hr. Branickiego pod nazwą gospodarstwo rolne, tworzyły gospodarstwa rolne i mleczne z terenu wilanowskiej nieruchomości ziemskiej oraz dział dzierżawy. W skład kolejnych części wchodziły lasy wilanowskie i ogrody oraz sady wilanowskie – od 1936/37 r. określane mianem ogrodów wilanowskich. Związki funkcjonalne, głównie gospodarcze, pomiędzy poszczególnymi częściami wilanowskiej nieruchomości ziemskiej zacieśniały się aż do powstania kompleksu ekonomicznie uzależnionych od siebie elementów stanowiących zorganizowaną jednostkę gospodarczą. Z przeprowadzonych badań naukowych dotyczących związków funkcjonalnych pomiędzy zespołem pałacowo-parkowym a częścią gospodarczą wilanowskiej nieruchomości ziemskiej wynika, iż była to zależność niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania całego majątku ziemskiego. Niemożliwe byłoby prowadzenie działalności rolniczej (produkcyjnej) bez dobrej organizacji pracy (planowania, nadzoru, zbytu). Funkcjonowanie zaplecza administracyjno-księgowego, które było zlokalizowane w najbliższym otoczeniu pałacu, nie miałoby racji bytu bez tej części nieruchomości, która służyła produkcji rolnej.Pozycja Polski wywiad i kontrwywiad wojskowy w latach 1918–1939 wobec Związku Sowieckiego. Charakterystyka działalności zawarta w dokumentach Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Machniak, ArkadiuszPolski wywiad i kontrwywiad wojskowy formowały się po zakończeniu I wojny światowej. Ich zadaniem była ochrona polskiej armii oraz przemysłu zbrojeniowego. Władzom państwa polskiego zależało na zaangażowaniu do tych służb ludzi ideowych. Działalność tych jednostek ulegała istotnym zmianom w latach 1918–1939 i była ściśle związana z polską polityką zagraniczną. Jednym z głównych zainteresowań tych służb była aktywność sowieckiego wywiadu i kontrwywiadu, które prowadziły agresywne rozpoznania na terenie Polski. Kierunek wschodni był zatem priorytetem w działaniach wywiadu i kontrwywiadu. Angażował jednak dużo sił i środków. Wpływało to negatywnie na ochronę Polski przed działalnością służb Niemiec. Polski wywiad i kontrwywiad w latach 1918–1939 rozpracowywały również nielegalne podziemie komunistyczne w kraju. Ruch komunistyczny w Polsce był inspirowany przez sowieckie służby i stanowił jedno z głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa. Po II wojnie światowej działalność polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego była przedmiotem analizy komunistycznego kontrwywiadu wojskowego, który działał w Polsce w latach 1945–1956. Formacja ta została utworzona na wzór sowieckich służb specjalnych sprzed II wojny światowej i stosowała podobne metody pracy. Żołnierze związani z polskim wywiadem i kontrwywiadem wojskowym w latach 1918–1939 poddani zostali rozpracowaniu i brutalnym represjom ze strony komunistycznego kontrwywiadu. Postrzegani byli jako jeden z głównych wrogów komunistycznej Polski.Pozycja W orbicie KOR-u. Początki opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gliwa, MałgorzataPrezentowany artykuł przedstawia rolę Komitetu Obrony Robotników w kształtowaniu opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej. Szczególnej analizie poddano relacje pomiędzy kręgami opozycji a społeczeństwem w ujęciu lokalnym. Ramy chronologiczne artykułu obejmują lata 70. ubiegłego stulecia, a cezurę końcową rozważań stanowi rok 1980, kiedy powstał NSZZ „Solidarność”, który przejął część zadań realizowanych dotychczas przez KSS KOR. W pierwszej części artykułu przedstawiony został skrótowo przebieg wydarzeń związanych z powstaniem i działalnością KOR-u w planie ogólnokrajowym. W drugiej części opracowania skupiono się na charakterystyce zasięgu i intensywności działania Komitetu na terenie Polski południowo-wschodniej. Aktywność środowisk opozycyjnych związanych z KOR-em podzielono na trzy kategorie, wzajemnie się przenikające i uzupełniające. W pierwszej zaangażowani byli tworzący sieć kolporterską lokalni współpracownicy Komitetu, dzięki którym zbierano i publikowano informacje o represjach z całego kraju, m.in. Stanisław Kusiński, Janusz Szkutnik, Tadeusz Kensy. Wyjątkowe miejsce wśród współpracowników KOR-u zajmował ordynariusz przemyski ks. Ignacy Tokarczuk, wspierający swoim autorytetem i szerokimi kontaktami działalność opozycji demokratycznej. Do drugiej kategorii aktywności opozycyjnej trzeba zaliczyć bezpośrednie interwencje członków Komitetu, jak udział adwokatów czy obserwatorów w procesach sądowych o znamionach politycznych. Przykładem jest tutaj zaangażowanie mecenasa Władysława Siły-Nowickiego w obronę Jana Kozłowskiego i udział przedstawicieli KOR-u w jego procesach sądowych. Najważniejszą z perspektywy lokalnej kategorią, a zarazem podstawowym celem działania KOR-u było inicjowanie powstawania lokalnych ośrodków oporu poprzez działalność specjalnych emisariuszy. Najistotniejszą rolę odegrał tu wysłannik Wiesław Kęcik, który pomagał organizować m.in. Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej, Przemyski Komitet Samoobrony Ludzi Wierzących czy wspierał protestujących rolników z okolic Arłamowa.Pozycja Teoria i praktyka badań nad pomocą rozwojową w Niemczech(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Paterek, AnnaNiemcy należą obecnie do największych dawców oficjalnej pomocy rozwojowej. Początki niemieckiej współpracy rozwojowej sięgają końca lat 50. XX w. W 1961 r. powstało Federalne Ministerstwo Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (BMZ), w ślad za tym w 1964 r. utworzono Niemiecki Instytut Polityki Rozwojowej. W ciągu kolejnych 55 lat polityka rozwojowa RFN przechodziła liczne fazy rozwoju, kierując się zróżnicowanymi interesami i zasadami. Co więcej, zwiększeniu skuteczności niemieckich wysiłków rozwojowych na rzecz państw rozwijających się zarówno w przeszłości, jak i obecnie służy współpraca rządu federalnego ze światem nauki. Jej przykładem jest między innymi specjalna jednostka badawcza Sonderforschungsbereich 700, finansowana ze środków Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG). Do jej zadań należy wypracowanie koncepcyjnych podstaw niemieckiej polityki zagranicznej wobec krajów niestabilnych, głównie w zakresie wspierania rządów prawa, demokracji i reformy sektora bezpieczeństwa, a także współfinansowane przez BMZ projekty badawcze Niemieckiego Instytutu Polityki Rozwojowej (Deutsches Institut für Entwicklungspolitik, DIE). W pierwszej części artykułu zarysowano teoretyczne aspekty badań nad pomocą rozwojową w Niemczech oraz scharakteryzowano główne ośrodki badawcze zaangażowane w tę sferę niemieckiej aktywności: Deutsches Institut für Entwicklungspolitik (DIE, Bonn), Zentrum für Entwicklungsforschung (ZEF, Bonn), das German Institute of Global and Area Studies (GIGA, Hamburg) oraz Institut für Entwicklung und Frieden (INEF, Duisburg). W drugiej części przedstawiono przykłady odpowiedzi świata nauki na presję poszukiwania rozwiązań w obszarze współpracy rozwojowej wobec rosnących wyzwań międzynarodowych.Pozycja Problem prawnej ochrony życia w enuncjacjach Konferencji Episkopatu Polski w latach 1989–2011(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Delong, MarekCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie problemu prawnej ochrony życia w świetle enuncjacji Konferencji Episkopatu Polski w latach 1989–2010. Był to istotny element programowy oficjalnych wypowiedzi Konferencji Episkopatu, która uznawała tę kwestię za niezwykle ważną w dobie przyspieszonych przemian kulturowych i podkreślała, że problem ochrony życia powinien się spotkać ze szczególnym zainteresowaniem ze strony państwa. Konferencja Episkopatu zabiegała o poszanowanie nienaruszalnego prawa do życia każdej istoty ludzkiej od chwili poczęcia, podkreślając, że prawo to jest podstawową wartością moralną i istotnym elementem cywilizowanego społeczeństwa. Problem liberalizacji lub zaostrzenia przepisów dotyczących aborcji był przedmiotem wielu kampanii politycznych w Polsce w latach 90. W konfrontacji różnych nurtów ideologicznych kształtowały się rzeczywiste postawy Polaków wobec aborcji. Kościół katolicki w kwestiach fundamentalnych, objętych zasadami jego nauczania społecznego, nie dopuszcza jednak możliwości dialogu, więc jego stanowisko nie może być w tych sprawach elastyczne. Konferencja Episkopatu nie mogła zgodzić się na wprowadzanie zmian prawnych, które naruszałyby naukę Kościoła i podważałyby jego zasady moralne. Katolickie wartości i zasady moralne nie mogą podlegać żadnym negocjacjom i nie ma wobec nich moralnego kompromisu. W konsekwencji Konferencja Episkopatu Polski zawsze zajmowała bezkompromisową postawę obrony życia i rodziny jako podstawowej komórki społecznej opartej na małżeństwie kobiety i mężczyzny.Pozycja Sekretariaty krajowe Unii Wolności jako przykład strategii partii opozycyjnej (1994–1997)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Szczepański, DominikCelem artykułu było przedstawienie okoliczności powstania i działalności sekretariatów krajowych Unii Wolności (UW). W latach 1994–1997 stanowiły one jedno z zagadnień opozycyjności UW wobec zawiązanej w 1993 r. koalicji Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) i Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL), dzięki czemu stały się swoistym gabinetem cieni monitorującym oraz reagującym na bieżącą politykę rządu SLD-PSL. Sekretariaty krajowe pracowały z różną intensywnością oraz w zróżnicowanym zakresie. Ich aktywność, przynajmniej w początkowej fazie działania, skierowana była wyłącznie do członków i sympatyków partii, natomiast w miarę rozszerzania poruszanych problemów, tworzenia nowych zespołów i sekretariatów zapraszano do pracy w nich przedstawicieli kultury, oświaty, samorządów, związków zawodowych czy stowarzyszeń. Działalność sekretariatów przyczyniła się do ożywienia i zaktywizowania członków partii, zwłaszcza na poziomie lokalnym, m.in. poprzez stworzenie sieci rzeczników regionalnych ściśle współpracujących ze środowiskami eksperckimi, przedstawicielami samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i związków zawodowych. Drugim ważnym kryterium związanym z działalnością omawianych struktur było wypracowanie szeregu dokumentów programowych, w tym rezolucji i stanowisk, krytycznie odnoszących się do koalicji SLD-PSL.