Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 49(1)/2017

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2450

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30

Pomiar i ocena efektywności nieinwestycyjnych projektów partnerskich wdrażanych przez jednostki samorządu terytorialnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Bochenek, Monika; Zając, Alina
Projekty finansowane z funduszy zewnętrznych, zwłaszcza z funduszy Unii Europejskiej, powinny być oceniane pod kątem ich efektywności. Bez takiej oceny nie ma możliwości stwier¬dzenia, czy zostały osiągnięte przyjęte w nich cele oraz założone rezultaty. Pomiar efektywności projektu dostarcza również informacji, czy dokonany został transfer nowej wiedzy i czy w wy¬niku tego transferu nastąpiły oczekiwane zmiany. Celem niniejszego artykułu jest przedstawie¬nie znaczenia ostatniego etapu projektu ,,miękkiego” – oceny jego efektywności. W pierwszej części artykułu opisano specyfikę projektów wdrażanych przez jednostki samorządu terytorial¬nego oraz zdefiniowano pojęcie efektywności projektów nieinwestycyjnych, a także ich ocenę – ewaluację. Dokonano analizy efektywności edukacyjnego projektu partnerskiego wdrażanego przez powiat nowosądecki oraz zaprezentowano model wdrażania projektu partnerskiego zakoń¬czonego sukcesem.
Децентрализация как фактор уравновешенного развития сельских регионов в Украине
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czerewko, Georgij
В данной статье представлены результаты исследования объективной необходимости и сущности процессов децентрализации, а также их обоснование и дефиниционное опре¬деление как ключевого фактора уравновешенного развития сельских территорий в Украине в условиях ресурсных ограничений. Определено, что практически децентрализация означает передачу значительных полномочий и бюджетов от государственных органов органам мест¬ного самоуправления с тем, чтобы как можно больше полномочий имели те органы, которые находятся поближе к людям, то есть там, где такие полномочия могут быть реализованы наи¬более успешно. Показаны основные причины низких темпов реализации соответствующей административной реформы и необходимые меры по ее активизации и повышению действен¬ности и эффективности. Приведены основные результаты реализации децентрализационной реформы в Украине и во Львовской области. Наиболее ощутимый результат реформы пока что обеспечивает бюджетная децентрализация. Идентифицированы основные проблемы и барьеры, сдерживающие ход реализации децентрализационной административной рефор¬мы путем объединения территорий сельских громад, в частности финансово-экономическая несамостоятельность территориальных громад, чрезмерная концентрация полномочий в цен¬тральных и местных органах исполнительной власти, ограниченность полномочий и ресур¬сов местного самоуправления. Это также связано с отсутствием надлежащего понимания не-обходимости внедрения зарубежного опыта. Наибольшей проблемой в процессе децентрали¬зации и объединения территориальных громад является отсутствие четкой и исчерпывающей информации для населения и самоуправления территорий, которые еще не объединились. Не меньше хлопот доставляет многоуровневый конфликт интересов, поскольку воплощать в жизнь децентрализационную реформу должны именно те люди, у которых в результате убудет наиболее полномочий – председатели сельских и поселковых советов.
Fundusze europejskie a rozwój gospodarczy w skali lokalnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Czudec, Adam
W artykule podjęto próbę oceny znaczenia funduszy UE w finansowaniu przedsięwzięć podejmowanych przez samorządy gmin na rzecz poprawy poziomu rozwoju lokalnej gospodarki. Ba¬daniem objęto wszystkie gminy wiejskie na Podkarpaciu. Stwierdzono, że mimo znacznych różnic w korzystaniu z funduszy europejskich przez gminy nie ma większych dysproporcji pod względem dynamiki procesów rozwojowych między wydzielonymi grupami gmin. Nie stwierdzono także zmniejszania się dystansu między gminami wiejskimi a ogółem gmin na Podkarpaciu, czy w całej Polsce.
Zmiany strukturalne jako determinanta popytu na kapitał ludzki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Cyrek, Magdalena
W opracowaniu podjęto problem zmian popytu na kapitał ludzki, wynikających z przekształceń strukturalnych w gospodarce Polski w kontekście jej zbieżności ze strukturami UE. Założono, że charakterystyki strukturalne obserwowane obecnie w UE jako całości stanowią wzorzec roz¬wojowy dla państw, które odrabiają dystans rozwojowy. Tym samym kierunek transformacji ukła¬dów branżowych prowadzi do konwergencji Polski do innych państw członkowskich ugrupowania. Zmiany relacji branżowych determinują zaś zapotrzebowanie na kapitał ludzki. Badania oparto na identyfikacji dotychczas zrealizowanego popytu na kapitał ludzki w wy¬miarze jego poziomu oraz charakteru. Odnosząc się do pierwszego ze wskazanych aspektów przy¬jęto, że wyznacznikiem poziomu kapitału ludzkiego zaangażowanego w procesy gospodarcze jest wykształcenie pracujących. Dokonano porównań udziału pracujących z wyższym wykształceniem w gospodarkach Polski i UE, struktury wykształcenia w układzie branżowym, jak i udziału w za¬trudnieniu branży wiedzochłonnych. Zidentyfikowane tendencje rozwojowe w tym zakresie wska¬zują na stopniowo zmniejszającą się lukę rozwojową polskiej gospodarki, związaną jednocześnie z dążeniem do modelu gospodarki opartej na wiedzy. Zasadniczą barierą absorpcji kapitału ludzkie¬go w Polsce okazuje się niekorzystna struktura sektorowo-branżowa. W drugim z aspektów analiz odniesiono się do charakteru zaangażowanego kapitału ludzkie¬go, jako bazującego na wiedzy ogólnej lub specyficznej branżowo. W celu identyfikacji charakte¬ru wiedzy posłużono się oceną koncentracji rozkładu zawodów pomiędzy branżami oraz udzia-łem grup zawodowych w poszczególnych branżach. Dysproporcje polskiej gospodarki względem państw UE związane są z niższym udziałem zawodów oraz branży bazujących na wiedzy ogólnej. Tymczasem trendy rozwojowe wskazują na zwiększanie się znaczenia tego typu wiedzy. Barierą w osiągnięciu zbieżności w ramach UE w tym wymiarze okazują się również niekorzystne relacje branżowe w Polsce.
Pozycja i ocena roli miast w procesie rozwoju lokalnego w kontekście kondycji finansowej (na przykładzie miast makroregionu Polski Wschodniej)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Dziekański, Paweł
Problematyka artykułu obejmuje przestrzenne zróżnicowanie, analizę i ocenę zjawiska wieloaspektowego, jakim jest kondycja finansowa. Celem artykułu jest analiza kondycji finansowej oraz pokazanie jej przestrzennego zróżnicowania na przykładzie miast makroregionu Polski Wschod¬niej w latach 2003, 2005, 2010, 2014. Ocena za pomocą wskaźnika syntetycznego prowadzona w kontekście kompleksowego opisu badanego zjawiska daje szansę pełnej identyfikacji sytu¬acji jednostki. Wybrane zmienne do badania dają obraz możliwości i zdolności do rozwoju, do przyciągania inwestorów i mieszkańców. Miasta realizują ważne zadania zarówno m.in. w sferze socjalnej, jak i infrastrukturalnej. Od ich kondycji finansowej będzie zależeć stopień zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej. Najlepsze miasta w 2003 r. to Rzeszów, Olsztyn, Sandomierz, Mielec, w 2005 r. – Krosno, Rzeszów, Iława, Puławy, w 2010 r. – Rzeszów, Kielce, Sandomierz i 2014 r. – Rzeszów, Lublin; najsłabsze okazały się Sejny, Braniewo, Dynów, Chełm. W najlepszej sytuacji wydają być się miasta położone w województwie podkarpackim i lubelskim, w najsłab¬szej w podlaskim i warmińsko-mazurskim. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,57–0,13 w 2003 r., 0,62–0,13 w 2005 r., 0,54–0,15 w 2010 r. i 0,66–0,19 w 2014 r. Otrzymane mierniki uzależnione są od ilości i rodzaju przyjętych zmiennych do badania, dają obraz porównawczy pomiędzy gminami poddanymi analizie, pozwalają wskazać słabsze i lepsze obszary działania jednostki.
Kontrowersje wokół skutecznych metod zapewnienia dyscypliny fiskalnej w krajach Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gajda-Kantorowska, Małgorzata
Kryzys ekonomiczny i finansowy doprowadził do ujawnienia wielu niedoskonałości systemu zarządzania ekonomicznego w krajach Unii Europejskiej, a ustalone reguły fiskalne nie zapobiegły kryzysowi zadłużenia w strefie euro. Nie tylko doszło do gwałtownego pogorszenia się wskaźników fiskalnych we wszystkich krajach tego ugrupowania, przebieg kryzysu udowodnił także, że nad¬mierny poziom długu może stanowić poważniejsze zagrożenie dla stabilności fiskalnej niż wysoki wskaźnik deficytu budżetowego. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie działań podjętych po kryzysie zmierza¬jących do zapewnienia zachwianej równowagi budżetowej na poziomie UE, oceny ich skuteczno¬ści oraz dyskusji na temat możliwości efektywnego zapewnienia dyscypliny fiskalnej szczególnie w strefie euro złożonej z państw o bardzo zróżnicowanej kulturze stabilności fiskalnej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zreformowane reguły fiskalne nadal nie spełniają wielu warunków tzw. dobrej i skutecznej reguły fiskalnej. Z jednej strony zwiększyła się elastyczność przepisów, co pozwala uwzględnić zróżnicowanie sytuacji gospodarczej w poszczególnych krajach członkowskich. Z drugiej strony jednak doszło do istotnego skomplikowania przepisów, co utrud¬nia weryfikację stopnia ich respektowania przez kraje członkowskie. Co więcej, upolitycznienie procesu podejmowania decyzji oraz brak skutecznych instrumentów zapewniających niezbędne do¬stosowanie polityki fiskalnej w krajach członkowskich, powodują, że rozwiązania te nie są jednak wystarczające do efektywnego zapewnienia stabilności fiskalnej w długim okresie. Wobec skrajnych kontrowersji co do kierunku reform oraz w warunkach unikania trudnych decyzji przez instytucje UE, ostatecznie, przy relatywnie wysokich preferencjach suwerenności w dziedzinie polityki fiskalnej, najważniejszym czynnikiem utrzymania dyscypliny budżetowej w długim okresie jest występowanie kultury stabilności fiskalnej w poszczególnych krajach.
Malejąca samodzielność finansowa miast na prawach powiatu jako bariera ich rozwoju społeczno-ekonomicznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Głowicka-Wołoszyn, Romana
Miasta na prawach powiatu są specyficznym połączeniem samorządów gminnego i powiatowego, stąd też zakres realizowanych przez nie zadań jest rozszerzony, ponieważ realizują one nie tylko zadania gminy, ale także zadania powiatu. Miasta na prawach powiatu, tak jak pozostałe jednostki samorządu terytorialnego, posiadają osobowość prawną oraz kreują własną politykę fi¬nansową w ramach istniejącego prawa, co związane jest z posiadaną przez nie samodzielnością finansową. Zapewnienie wysokiego poziom dochodów własnych per capita, a także ich wysokiego udziału w dochodach ogółem sprzyja lepszemu zaspokojeniu potrzeb mieszkańców i stanowi pod¬stawę trwałego rozwoju samorządów lokalnych. Pomimo że dochody własne miast na prawach powiatów stanowią główne źródło ich dochodów budżetowych, to w ciągu ostatnich lat można zaobserwować spadek ich udziału w strukturze dochodów tych jednostek. Jest to niepokojąca sytu¬acja, która z jednej strony może być skutkiem zmian demograficzno-społecznych w obrębie miast na prawach powiatów, a z drugiej utrudniać zarządzanie finansami tych samorządów i przyczyniać się do ograniczenia ich rozwoju społeczno-ekonomicznego. Celem przeprowadzonych badań była diagnoza zmian w poziomie samodzielności finansowej miast na prawach powiatów w latach 2005–2014. Badania przeprowadzono na podstawie warto¬ści wybranych wskaźników samodzielności finansowej samorządów lokalnych z wyodrębnieniem grupy miast określonych jako metropolie. Ponadto w artykule podjęto próbę identyfikacji uwarun¬kowań tych zmian i określenia możliwości rozwojowych analizowanych jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę informacyjną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (Bank Danych Lokalnych/Finanse publiczne) oraz Ministerstwo Finan¬sów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego).
Przeobrażenie gminy – wybrane zagadnienia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Gonet, Wojciech
W artykule dokonano analizy przyczyn upadłości miasta Detroit w USA. Wykazano, że przyczyny te można podzielić na dwa rodzaje zewnętrzne – zmiany w przemyśle motoryzacyjnym, prze¬niesienie działalności gospodarczej do innych krajów oraz wewnętrzne, tj. brak działań ze strony władz miasta mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom, brak skutecznego zni¬welowania konfliktów rasowych, opóźnione poszukiwanie nowych inwestorów, doprowadzenie do nadmiernego zadłużenia. W artykule wykazano, że bardzo trudna sytuacja Detroit jest odmienna od trudności polskich gmin i miast Dolnego, Górnego Śląska, aglomeracji łódzkiej, Trójmiasta, gdyż w tych miastach i regionach nie nastąpiło trwałe zmniejszenie się liczby ludności o ponad poło¬wę, jak to miało miejsce w Detroit. Wskazano propozycje rozwiązań, jak należy postępować, gdy w mieście maleje liczba przedsiębiorców. W takich przypadkach miasto winno oczekiwać wparcia merytorycznego, organizacyjnego i finansowego ze strony administracji rządowej w zakresie opra¬cowania strategii przetrwania, rozwoju i jej sfinansowania. Wskazano również, że działania mające na celu zapobieżenie trudności w miastach należy podejmować z wyprzedzeniem, gdyż wtedy jest szansa na łagodne przejście transformacji. W takich działaniach miasta również nie powinny być osamotnione, lecz powinny móc oczekiwać wsparcia w zakresie m.in. weryfikacji przyjętego pla¬nu działania pod względem realności założeń co do globalnej sytuacji oraz częściowego wsparcia finansowego ze strony budżetu centralnego. Dla wprowadzenia proponowanych rozwiązań nie ma potrzeby tworzenia osobnych regulacji prawnych. Wystarczające jest w tym zakresie dodanie kilku jednostek redakcyjnych w ustawie o finansach publicznych.
Postrzeganie Rzeszowa jako marki – wyniki badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Hajduk, Grzegorz
W artykule zwrócono uwagę na istotną rolę działań służących budowaniu wizerunku marki miejsca w rozwoju jednostek terytorialnych. Przedstawiono specyfikę procesu budowania warto¬ści marki miasta oraz podstawowe pojęcia związane z tym zagadnieniem. Zwrócono uwagę, że głównym uwarunkowaniem skuteczności w zarządzaniu marką miejsca, jest trafne określenie jej tożsamości. Miasto, jako przedmiot działań wizerunkowych, jest obiektem specyficznym. Istnieje ono nie tylko w sensie fizycznym, ale również jako zestaw skojarzeń funkcjonujący w umysłach od¬biorców, składających się na jego wizerunek. Zidentyfikowanie aktualnego wizerunku marki miasta wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań. Prezentowane wyniki badań własnych dotyczą wizerunku Rzeszowa jako miasta oraz jako marki miejsca. Respondentami w badaniu ankietowym, które przeprowadzono w listopadzie 2015 roku byli mieszkańcy Rzeszowa oraz osoby odwiedzające miasto, a mieszkające na stałe poza jego granicami. Wyniki badania pokazują pozytywny obraz miasta zarówno z perspektywy jego miesz¬kańców, jak również osób przyjezdnych. Obie grupy badanych nie różniły się istotnie między sobą pod względem dokonywanych ocen. W ogólnym odbiorze Rzeszów jest zadbanym miastem z po¬tencjałem rozwojowym, głównie w takich obszarach jak: gospodarczy, biznesowy i naukowy. Nieco niżej oceniono potencjał turystyczny miasta. Uzyskane wyniki stanowią ważny element diagnozy aktualnej pozycji miasta i tożsamości marki Rzeszów. Mogą one być wykorzystane do oceny skuteczności działań podjętych przez mia¬sto w ramach realizacji strategii marki Rzeszowa oraz jako wytyczne służące skorygowaniu lub sformułowaniu nowych celów strategicznych.
Gospodarka finansowa jednostek terytorialnych Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego wobec nowych wyzwań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Harańczyk, Anna
Przedmiotem rozważań jest ocena kondycji finansowej jednostek terytorialnych wchodzących w skład Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz określenie możliwości wynikających z per¬spektywy finansowej 2014–2020. Krakowski Obszar Funkcjonalny został zidentyfikowany w Mało¬polskim Regionalnym Programie Operacyjnym (2014–2020) jako delimitacja interwencji w formu¬le Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Podejście to ma na celu wykorzystanie specyficznych potencjałów terytorialnych i likwidację barier w rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Krakowa. Opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę KrOF. Druga część rozwiązuje tytułowy problem opracowania. To tu przeanalizowano dochody budżetowe 15 gmin tworzących KrOF, dochody ze źródeł zagranicznych oraz oceniono kondycję finansową wszystkich jednostek terytorialnych wchodzących do badanego obszaru za lata 2007– 2014. Następnie przedstawiono Indykatywny Plan Finansowy dla woj. małopolskiego – wydatki kwalifikowalne na lata 2014–2020, w którym uwzględniono wydatki na ZIT w województwie.
Analiza efektywnego wykorzystania środków unijnych przez gminy powiatu olkuskiego w latach 2007–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jachowicz, Agnieszka
W latach 2007–2013 samorządy stanęły w obliczu możliwości sięgnięcia po dużą pulę środków unijnych. Po raz pierwszy Polska brała aktywny udział w przygotowaniu tej perspektywy finansowej. Po raz pierwszy także pojawiło się w niej 16 programów operacyjnych przygotowywanych przez same samorządy, co stanowiło dla nich też swoiste wyzwanie. Celem artykułu jest ukazanie, że samorządy zaczynają pracować i funkcjonować w sposób efektywny wykorzystując fundusze unijne. Z tego po¬wodu przebadano gminy powiatu olkuskiego w województwie małopolskim. Ankietowane gminy po¬wiatu olkuskiego głównie korzystały z MRPO, PROW oraz PO KL. Wynika to oczywiście z potrzeb, jakie zostały uznane za priorytetowe przez władze samorządowe. Zostały one „osadzone” w środo¬wisku lokalnym, co podkreśla efektywność ich wykorzystania. Najważniejszą przesłanką świadczącą o efektywności wykorzystania funduszy unijnych jest fakt, iż wkład własny ankietowanych jednostek samorządowych pochodził z ich środków własnych, czyli nie obciążał dodatkowo budżetów kosztami odsetek i innych opłat. Można skłonić się ku stwierdzeniu, że gminy kierowały się regułą 3E – czyli gospodarnością, skutecznością i wydajnością. Pozostaje mieć nadzieję, że postępowanie takie stanie się standardem w polskich finansach publicznych, a nie wyjątkiem.
Gospodarka niskoemisyjna jako podstawa rozwoju regionu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jankiewicz, Sławomir
Polska, już od kilkudziesięciu lat odnotowuje wzrost gospodarczy. Jednak, cały czas poziom PKB per capita znacznie odbiega od poziomu w krajach wysoko rozwiniętych. Znacznie gorzej jest z rozwojem, którego tempo było niższe niż wzrostu gospodarczego. Dlatego mamy m.in. duży poziom ubóstwa, problem z zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych i zdrowot¬nych, czy relatywnie wysokie obciążenia podatkowe osób o najniższych dochodach. W następnej dekadzie średnie tempo przyrostu PKB może znacznie się zmniejszyć, ponieważ nie zbudowaliśmy trwałej przewagi konkurencyjnej. Dotychczasowy sukces zawdzięczamy głównie niskim kosztom pracy, a nie innowacyjności. Regiony, które chcą uzyskać długookresowe i wysokie tempo rozwoju gospodarczego muszą zbudować przewagę opartą na nowoczesnych technologicznie produktach i usługach. Szansę taką stwarza gospodarka niskoemisyjna. Szczególnie, że w obecnej perspektywie finansowania (2014– 2020) UE przeznaczyła znaczne środki na działania związane z niskoemisyjnością. W artkule zwrócono uwagę na korzyści, jakie może uzyskać region po wdrożeniu gospodarki niskoemisyjnej. Dotyczą one m.in. zwiększenia lokalnej produkcji dóbr i usług, wzrostu zatrud¬nienia i średniego wynagrodzenia, poprawy jakości środowiska przyrodniczego oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Stworzenie gospodarki niskoemisyjnej pozwoli więc na systema¬tyczny wzrost dobrobytu ludności oraz poprawę jakości życia osób mieszkających na terenie JST. Artykuł zawiera również syntetycznie zdefiniowane pojęcie gospodarki niskoemisyjnej oraz zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
Jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjent polityki spójności w latach 2007–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Jegorow, Dorota
Celem artykułu jest prezentacja rozkładu natężenia absorpcji środków polityki spójności przez jednostki samorządu terytorialnego w perspektywie wieloletnich ram finansowych 2007–2013. Zaprezentowana niestrukturalna analiza ilościowa osadzona została w układzie wyznaczonym poszczególnymi województwami oraz programami operacyjnymi. Przeprowadzona analiza staty¬styczna wskazuje na występowanie istotnego zróżnicowana przestrzennego aktywności samorzą¬dów terytorialnych w polityce spójności. Pomimo zbliżonej relatywnej wartości ogółu projektów zrealizowanych w ramach wsparcia poszczególnych województw istotne różnice pojawiły się w na¬tężeniu zagospodarowywania środków w poszczególnych programach. Wysoka dyspersja wystąpiła w przypadku programów centralnych zorientowanych inwestycyjnie i innowacyjnie. Najmniejszą aktywnością w tym zakresie wykazały się jednostki samorządu terytorialnego z województw cha¬rakteryzujących się najniższymi wskaźnikami rozwoju. Jednocześnie zanotowana została staty¬stycznie istotna dodatnia zależność kontraktacji funduszy dedykowanych regionalnie przy prze¬ciwnej zależności w stosunku do funduszy centralnych. W świetle uzyskanych danych należy mieć zasadne wątpliwości, czy przy tak wysokim rodzajowym i kwotowym zróżnicowaniu aktywności poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego w pozyskiwaniu zewnętrznych bezzwrotnych środków finansowych osiągnięcie celów wpisanych w politykę spójności jest możliwe.
Wybrane aspekty jakości życia mieszkańców Podkarpacia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kawa, Marta; Kisiel, Magdalena; Grzybek, Maria
W artykule przedstawiono wybrane aspekty wpływające na kształtowanie jakości życia miesz-kańców. Oceny jakości życia dokonano w oparciu o czynniki obiektywne i subiektywne. Określając czynniki obiektywne uwzględniono między innymi przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto, stopę bezrobocia rejestrowego. Oceny jakości życia w oparciu o czynniki subiektywne dokonano na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców Podkarpacia. Trudno jest określić jednoznaczną definicję pojęcia jakości życia. Każdy z nas rozumie ją inaczej. Dla jed¬nych wystarczy zaspokojenie podstawowych potrzeb i posiadanie odpowiednich dóbr materialnych. Z kolei dla innych najważniejsze są bezpieczeństwo, relacje międzyludzkie oraz realizacja życio¬wych planów. Na poziom jakości życia wpływa wiele czynników, między innymi posiadanie zatrud¬nienia i związane z tym odpowiednie wynagrodzenie. W 2014 roku w Polsce wynagrodzenie brutto przekroczyło 4 tys. zł. Jednak poziom wynagrodzenia w województwie podkarpackim był znacznie niższy, gdyż nie przekroczył 3,5 tys. zł. Z badań wynika, że mieszkańcy Podkarpacia najbardziej obawiają się zwolnienia z pracy, na co wskazało prawie 60% ankietowanych. Utrata pracy powo¬duje zmniejszenie lub utratę dochodów, zmianę stylu życia oraz często pogorszenie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego. Z przeprowadzonych badań wynika, że największy wpływ na jakość życia mieszkańców Podkarpacia ma stan zdrowia, wykształcenie, poziom zamożności oraz poziom dochodów. Na jakość życia ma wpływ bardzo wiele czynników, które zmieniają się w zależności od sytuacji społeczno-gospodarczej danego państwa. Ponadto problemy, jak również pojawiające się możliwości, z jakimi spotykamy się w życiu codziennym wpływają na ocenę jakości życia. Obecnie jednym z aspektów, który w znacznym stopniu wpływa na jakość życia jest praca.
Fundusz Municypalny – instrument wsparcia rozwoju budownictwa mieszkaniowego w gminach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Klimek, Dariusz
Przedmiotem artykułu jest analiza możliwości i celowości współpracy gmin i Towarzystw Bu-downictwa Społecznego z Funduszem Municypalnym TFI BGK S.A. Fundusz Municypalny utwo-rzony przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych BGK S.A. jest zupełnie nowym instrumentem zarejestrowanym 30 grudnia 2015 r. Jego konstrukcja prawna i finansowa wskazuje, że może być długoterminowym inwestorem finansowym (perspektywa finansowania od kilkunastu do 25 lat) w obszarze nieruchomości kubaturowych realizowanych przez gminy lub podległe im spółki komu¬nalne. W szczególności dotyczy to gmin i TBS, które w wyniku realizacji w latach 2007–2013 in¬westycji współfinansowanych ze środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego charakteryzują się wysokim wskaźnikiem zadłużenia uniemożliwiającym inwestycje oraz planują inwestycje nie możliwe w praktyce do finansowania ze środków FS i EFRR w per¬spektywie do 2020 roku. Podstawowym celem artykułu jest analiza korzyści i niekorzyści, jakie mogą wynikać z korzystania przez gminę z nowego instrumentu finansowego. Do jego zalet zalicza się przede wszystkim możliwość uruchomienia projektów inwestycyjnych przy minimalizacji tzw. udziału własnego, bez istotnego obciążania bieżącego budżetu gminy, dostęp do długoterminowego finansowania uwzględniającego specyfikę jednostek samorządowych, jasne i z góry określone dla obu stron zasady realizacji projektu, zagwarantowany mechanizm wyjścia Funduszu z inwestycji zapewniający przekazanie stronie samorządowej pełnej kontroli nad spółką. Do wad można zali¬czyć m.in. konieczność zapewnienia dość wysokiej rentowności projektu w celu spłaty Funduszu. W artykule zaakcentowana jest również szczególna rola Banku Gospodarstwa Krajowego S.A. w udzielaniu wsparcia budownictwa mieszkaniowego w gminach.
Rosnące zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego jako zagrożenie dla rozwoju lokalnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kozera, Agnieszka
Rozwój lokalny to długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Aby były one możliwe, niezbędne jest ponoszenie wydatków, zwłaszcza inwestycyjnych. Na szczeblu lokal¬nym ciężar finansowy tych zmian spoczywa w głównej mierze na podmiotach sektora samorządo¬wego. Wejście Polski do Unii Europejskiej oraz możliwość korzystania przez JST ze środków unij¬nych, zwłaszcza w latach 2007–2013, przyczyniło się do ich rozwoju lokalnego, w szczególności do wzrostu atrakcyjności rezydencjalnej i inwestycyjnej wielu gmin wiejskich, ale także do dyna¬micznego wzrostu poziomu ich zadłużenia. Z jednej strony wykorzystanie zwrotnego finansowania pozwala JST funkcjonować w warunkach niedostosowania dochodów do kosztów wykonywanych zadań oraz na utrzymanie wydatków inwestycyjnych na wysokim poziomie w warunkach niskiego ich potencjału inwestycyjnego. Z drugiej jednak strony pojawia się problem bezpiecznego poziomu zadłużenia JST oraz odpowiedniego zarządzania powstałym długiem. Nadmierne zadłużenie JST to zagrożenie nie tylko dla ich stabilnego funkcjonowania i rozwoju lokalnego, ale także dla stabilno¬ści finansowej całego sektora finansów publicznych. Celem artykułu jest analiza zjawiska zadłuże¬nia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w latach 2007–2014 oraz określenie perspektyw rozwoju lokalnego tych podmiotów w kontekście rosnącego ich zadłużenia oraz obowiązujących od 2014 roku ograniczeń prawnych dotyczących możliwości zaciągania nowych zobowiązań przez JST. Badania przeprowadzono na podstawie baz danych publikowanych przez Ministerstwo Finan-sów oraz Główny Urząd Statystyczny.
The role of local self-government in stimulating urban development in the context of the construction of age-friendly cities and the concept of Silver Economy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kubejko-Polańska, Ewa
The ageing urban population in Poland is becoming a common phenomenon, although it takes a different pace in different regions. Therefore, it seems necessary to introduce in urban policy new strategic solutions for the so-called age-friendly cities, which in turn creates a number of oppor¬tunities to use the widely understood potential of older people, that is the concept of the Silver Economy. This paper attempts to identify areas of strategic intervention in the context of adapting cities to the phenomenon of the ageing population. This was done through the analysis of diagnostic and projection parts of all current development strategies developed for at least poviat towns in Podkar¬packie Voivodship. The aim of the study was also to verify whether and to what extent local autho¬rities of individual cities make concrete arrangements regarding the direct elimination or reduction of the negative effects of the ageing population, and the use of the potential of the Silver Economy. The analysis made it possible to identify areas of strategic actions in individual cities and showed a clear picture of the situation in poviat towns and cities with powiat rights generally tre¬ated as a specific level of local planning. In the strategies of urban development the efforts of local authorities towards new strategic solutions for the so-called age-friendly cities are visible. However, there are areas that require additional investment and strategic thinking. Cities should be prepared to perceive the ageing process and the increasing number of seniors as a development opportunity, and this should be done in a comprehensive way, and adequately to the pace of changes.
Kondycja finansowa wybranych jednostek samorządu terytorialnego województwa małopolskiego w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kwaśny, Jakub
Celem niniejszego artykułu jest określenie kondycji finansowej wybranych jednostek samorzą¬du terytorialnego województwa małopolskiego w nowej perspektywie unijnej na lata 2014–2020. Globalny kryzys miał wpływ nie tylko na światowe rynki finansowe, ale także, a może przede wszystkim na politykę i kierunki rozwoju władz lokalnych i samorządowych. Dodatkowo zmienia się podejście do realizacji celów strategicznych, które obecnie jest ukierunkowane terytorialnie i skoncentrowane na pobudzaniu endogenicznych potencjałów wzrostu gospodarczego. Na szczeblu krajowym i regionalnym opracowano już nowe plany i strategie, ich realizacja i osiąganie celów zgodnych ze strategią „Europa 2020” zależeć będzie od możliwości absorpcyjnych samorządów terytorialnych. Hipoteza weryfikowana w artykule dotyczy konieczności zmian w systemie docho¬dów jednostek samorządu terytorialnego i potrzeby dalszej decentralizacji finansów publicznych, celem pobudzania endogenicznych potencjałów wzrostu. W celu jej weryfikacji wykorzystano metodę analizy wskaźnikowej danych finansowych jednostek samorządu terytorialnego w latach 2010–2014. Przeprowadzone badania wykazały pozytywne tendencje w polityce budżetowej wy¬branych jednostek samorządu terytorialnego, nieadekwatność ich dochodów oraz niską całkowitą zdolność do rozwoju. ¬
Wykorzystanie funduszy UE w ramach perspektywy 2007–2013 a możliwości pozyskania środków w ramach perspektywy 2014–2020 na przykładzie wybranej gminy z województwa podkarpackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Lichota, Wojciech
Celem artykułu jest przedstawienie i ocena wykorzystania funduszy unijnych w ramach perspektywy finansowej 2007–2013 i możliwości aplikowania o środki w ramach perspektywy finanso¬wej 2014–2020 przez jednostki samorządu terytorialnego, przedstawiono również przykład gminy z województwa podkarpackiego, która aktywnie pozyskuje środki unijne. W artykule został zapre¬zentowany stan wykorzystania funduszy unijnych w Polsce oraz osiągnięte podstawowe efekty rze¬czowe w ramach całego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007–2013 przez jednostki samorządu terytorialnego. Pozwoliło to dokonać oceny zasadności realizacji projektów. Jednocześnie przedstawiono możliwości pozyskania środków przez jednostki samorządu terytorialnego w kontekście nowej perspektywy finansowej 2014–2020. Od początku uruchomienia programów do dnia 29 maja 2016 r. złożono 302,4 tys. wniosków poprawnych pod względem formalnym na łączną kwotę dofinansowania 616 mld zł. W tym samym okresie podpisano z beneficjentami 106 361 umów o dofinansowanie na kwotę dofinansowania w części UE 285,1 mld zł, co stanowi 100,7% alokacji na lata 2007–2013. Wartość wydatków w części dofinansowania UE wynikająca ze złożonych wniosków o płatność wyniosła 283,1 mld zł. Założone wskaźniki produktu i rezultatu w większości zostały osiągnięte. W artykule zostały zestawione inwestycje zrealizowane przez gminę Kamień przy udziale dofinansowania pochodzącego ze środków UE, jak również wspomniano o innych dotacjach, progra¬mach i funduszach, z których skorzystała gmina. Zagregowane dane finansowe dotyczące zrealizo-wanych inwestycji zostały zestawione z budżetem gminy. W artykule wskazano również bariery związane z aplikowaniem o fundusze unijne. Jedną z nich jest niewątpliwie ograniczony budżet każdej jednostki samorządu terytorialnego, ponieważ wnioskodawca zobowiązany jest do współfinansowania inwestycji. Kolejną barierę stanowi obawa potencjalnych beneficjentów, co do możliwości wypełnienia wszystkich obowiązków wynikających z regulaminu konkretnego naboru wniosków i umowy o dofinansowanie.
Wybrane aspekty efektywności nakładów inwestycyjnych gmin na obszarach w przeważającym stopniu wiejskich (predominantly rural) województwa mazowieckiego w latach 2003–2014
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Lusawa, Roman
W artykule podjęto ważny i aktualny, a zarazem trudny temat efektywności inwestycji podej¬mowanych przez sektor publiczny w danym przypadku przez gminy położone na obszarach w prze¬ważającym stopniu wiejskich. Jego waga wynika z faktu, iż gminy położone na obszarach wiejskich charakteryzują się niskim potencjałem dochodowym i muszą szczególnie podaż nierynkowych dóbr publicznych, które społeczeństwu przynoszą znaczne korzyści, jednak trudno poddające się pomiarowi. Dlatego podjęto próbę oceny efektywności inwestycyjnej gmin na podstawie dających się mierzyć zmian sytuacji demograficznej gmin, dochodowej obywateli i podmiotów gospodarczych oraz finansowej samorządu. Związek pomiędzy wielkością kwot przeznaczanych na inwestycje a miarami charakteryzu¬jącymi te zmiany udowodniono metodami statystycznymi, co pozwoliło sformułować kilka wnio¬sków dotyczących efektywności analizowanej działalności gmin. Stwierdzono wysoką, z punktu widzenia społeczeństwa, ich efektywność (wzrost dochodów ludności). Równocześnie nie dostrze¬żono ich wpływu na lokalną gospodarkę (wzrost dochodów firm). Za niekorzystny uznano proces pogarszania się wyniku finansowego samorządu ze względu na niski wzrost ich dochodów, przy widocznym wzroście kosztów działalności bieżącej. W końcu za błąd uznano ukierunkowanie dzia¬łalności inwestycyjnej na przyciąganie czynników z zewnątrz, zamiast na utrzymanie tych, jakimi jednostki rozporządzają. gospodarować posiada¬nymi środkami. Trudność wynika zaś z faktu, iż przedmiotem działalności sektora publicznego jest

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 49(1)/2017 według Data dodania