Polish Journal for Sustainable Development T. 27 cz. 2 (2023)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/10304

Browse

Browsing Polish Journal for Sustainable Development T. 27 cz. 2 (2023) by Accession Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 8 of 8
  • Thumbnail Image
    Item
    Zieleń w mieście i jej wpływ na jakość powietrza oraz efekt miejskiej wyspy ciepła na przykładzie miasta Krakowa
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Ciapa, Sara; Śliwka, Małgorzata
    Zieleń w mieście jest ważnym elementem wpływającym na komfort życia mieszkańców. Dodatkowo pozytywnie przyczynia się do walki z problemami obszarów zurbanizowanych, do których zalicza się zanieczyszczenia powietrza oraz wysokie temperatury powodujące występowanie miejskiej wyspy ciepła. W artykule omówiono tematykę związaną ze wskazanymi problemami. Ponadto, na podstawie przeprowadzonych badań, wykonano analizę jakości powietrza w Krakowie. Analiza pozwoliła na wskazanie miejsc szczególnie zagrożonych wystąpieniem omawianych zjawisk, a także porównanie zmienności występujących poziomów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w zależności od pór roku.
  • Thumbnail Image
    Item
    Ograniczenie wybranych środków produkcji w uprawie rzepaku ozimego: wyzwania i możliwości maksymalizacji plonu z zachowaniem aspektów ekologicznych
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Fiedur, Marcin; Królikowski, Kamil; Jarecki, Wacław
    Badania przeprowadzone w sezonie 2021-2022 mają charakter wstępny, a ich celem było zwrócenie uwagi na korzyści wynikające z zachowywania aspektów ekologicznych w produkcji rolnej. W doświadczeniu porównano reakcję dwóch odmian rzepaku ozimego (Tigris, Riccardo KWS) na dwa poziomy intensywności uprawy oraz opłacalność zastosowanych zabiegów agrotechnicznych. Z przeprowadzonych badań wynika, że plon i skład chemiczny nasion był uzależniony od zastosowanej technologii uprawy. Korzystniejsze efekty ekonomiczne uzyskano z uprawy rzepaku ozimego na poziomie średnio intensywnym (A2), pomimo niższego plonu. Odmiana Tigris przewyższała badanymi parametrami odmianę Riccardo KWS F1. Wykazano, że w systemach uprawy mniej intensywnej zwiększa się efektywność wykorzystania użytych środków do produkcji co może przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
  • Thumbnail Image
    Item
    Woda a energetyka w obliczu wyzwań i realizacji celów zrównoważonego rozwoju
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Kamiński, Arkadiusz; Pusz, Agnieszka
    Świadomość, że woda pokrywa 72% powierzchni globu, powoduje, że traktujemy ją jako dobro nieograniczone i ogólnodostępne. Wzrost populacji ludzi związany jest z potrzebami w zakresie wytwarzania żywności oraz energii, a do tego woda jest niezbędna. Woda wykorzystywana jest w gospodarstwach domowych w rolnictwie, w transporcie wodnym, w produkcji energii elektrycznej i we wszystkich gałęziach przemysłu. Potrzeby poszczególnych sektorów gospodarki, w zakresie wykorzystania zasobów wodnych, mogą się różnić, a nawet być przeciwstawne. Dlatego rola właściwego zarządzania zasobami wodnymi jest bardzo istotna. Powinna uwzględniać zarówno potrzeby ludności i gospodarki, jak i wymagania ochrony wód i ekosystemów z nimi związanych oraz kwestie dotyczące ochrony przed powodzią i suszą.
  • Thumbnail Image
    Item
    Szacowanie potencjału bioodpadów w przykładowej gminie
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Kopeć, Michał; Szewczyk, Wojciech; Badach, Elżbieta; Chwastek, Michał; Dacko, Mariusz; Płonka, Aleksandra; Wojewodzic, Tomasz
    Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2028 stawia cele i zadania również w zakresie zapewnienia selektywnego zbierania bioodpadów od mieszkańców i zwiększenia recyklingu organicznego przez upowszechnianie kompostowania przez mieszkańców bioodpadów „u źródła”. Wytyczne Unii Europejskiej zobowiązują do sprawozdawczości i wskazują na dwie metody pozyskania danych: metodę pośrednią i bezpośrednią (w tym ankietę). Faktyczny pomiar wkładu do procesu recyklingu lub jego materiału wyjściowego nie zawsze jest możliwy, dlatego zwraca się uwagę na otrzymanie wysokiego poziomu wiarygodności danych. W roku 2023 podjęto próbę oszacowania masy bioodpadów i czynników mających na nią wpływ, w oparciu o próbę ankiet w gminie Słomniki. W gminie Słomniki było zarejestrowanych 3689 gospodarstw, z czego 2709 zadeklarowało prowadzenie kompostowania. Uzyskano 30 odpowiedzi grupy osób deklarującej kompostowanie oraz 15 odpowiedzi osób niedeklarujących kompostowania. Przeprowadzone badania ankietowe wskazują na duże zróżnicowanie szacowanej masy wytwarzanych bioodpadów zarówno w grupie w obu grupach. Istnieje duże prawdopodobieństwo niedoszacowania masy bioodpadów na poziomie gminy, obliczone z uwzględnieniem składu morfologicznego i masy wytworzonych odpadów. Niedoszacowanie masy bioodpadów może wynikać z praktyki mulczowania trawy, który to proces deklarowało co najmniej 20% ankietowanych.
  • Thumbnail Image
    Item
    Wybrane taksony glonów wykorzystywane w produkcji biopaliw
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Noga, Teresa
    Koncepcja wykorzystania glonów jako surowca do produkcji biopaliw w ostatnich latach zyskuje na popularności w związku z rosnącymi cenami ropy naftowej, szybko malejącymi naturalnymi zasobami ropy, a także problemami z globalnym ociepleniem (spowodowanym spalaniem paliw kopalnych). Glony zawierają 20-70% lipidów i wykazują znaczny potencjał w uprawach jako organizmy energetyczne. Z glonów wytwarzane są różne biopaliwa, m.in.: biodiesel, bioetanol, biobutanol, metan i biogaz. Głównymi czynnikami wpływającymi na wzrost glonów są: dostępność i intensywność światła, temperatura, stężenie składników odżywczych i dostępność CO 2 . Hodowlę mikroglonów prowadzi się w systemach otwartych (stawach) lub zamkniętych (fotobioreaktorach), makroglony natomiast uprawiane są w strefie przybrzeżnej mórz lub w podobnych zbiornikach wodnych. Wśród mikroglonów taksonami produkującymi znacznie ilości oleju są m.in. Botryococcus braunii i Chlorella vulgaris, natomiast makroglonem powszechnie uprawianym i wykorzystywanym do produkcji biopaliw jest m.in. Macrocystis pyrifera.
  • Thumbnail Image
    Item
    Zmiany prawne wprowadzone w roku 2023 a przedsięwzięcia z zakresu elektrowni fotowoltaicznych i wiatrowych - analiza, interpretacja i wpływ nowelizacji aktów normatywnych
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Pelczar, Szymon
    Artykuł prezentuje zmiany prawne wprowadzone w roku 2023, które dotykają swoim zakresem regulacji procesu rozwoju projektów instalacji odnawialnych źródeł energii (elektrownie fotowoltaiczne i wiatrowe). Wskazano zmianę przepisów kwalifikujących systemy fotowoltaiczne jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wychodząc z praktycznego przykładu elektrowni fotowoltaicznej wskazano na trudności interpretacyjne zmienionego brzmienia rozporządzenia OOŚ. Wskazano też zmiany tzw. ustawy ocenowej, przez które uproszczona została procedura wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć realizowanych w granicach parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Przeanalizowano zmiany w systemie planowania przestrzennego w kontekście inwestycji z zakresu elektrowni fotowoltaicznych. Analizie poddano także ustawę określającą możliwości lokalizacyjne elektrowni wiatrowych.
  • Thumbnail Image
    Item
    Nano- i mikroplastik – zanieczyszczenia XXI wieku
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Podbielska, Magdalena; Szpyrka, Ewa
    Tworzywa sztuczne są ważnym materiałem w naszej gospodarce i życiu codziennym. Dzięki niskim kosztom produkcji oraz możliwości formowania ich w różne kształty, stały się najbardziej uniwersalnym materiałem na świecie. Tworzywa sztuczne są masowo produkowane do zastosowań w opakowaniach, przemyśle budowlanym, przemyśle elektrycznym i elektronicznym, tekstyliach, transporcie i rolnictwie. Światowa produkcja tworzyw sztucznych w 2021 roku wyniosła 391 mln ton. W wyniku procesów fizycznych, biologicznych, chemicznych lub termicznych, materiały te ulegają rozpadowi tworząc cząstki zwane mikroplastikiem (MP) i/lub nanoplastikiem (NP), które w ostatnim dziesięcioleciu stały się istotnym zanieczyszczeniem środowiska. Ksenobiotyki te odnajdywane są w powietrzu, wodzie, glebie, a także w organizmach żywych. Mogą również wywoływać niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka.
  • Thumbnail Image
    Item
    System ekozarządzania i audytu EMAS w Polsce we wdrażaniu strategii zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie
    (Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2023-12) Stanisławczyk, Renata
    Artykuł prezentuje elementy proekologicznej postawy przedsiębiorstw w zakresie wdrażania systemu ekozarządzania i audytu EMAS. Wykazano korzyści płynące z jego wdrożenia, ale także bariery i trudności w jego uruchomieniu. EMAS jest instrumentem stworzonym przez Komisję Europejską i uregulowanym Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25.11.2009 roku.